Z wudaća: štwórtk, 22 junija 2017

W swojej lětušej dowolowej seriji předstajamy wosobiny, kotrež na někajkežkuli wašnje stawizny z tym zachowaja, zo starožitnosće zběraja a je zdźěla zjawnosći spřistupnjeja.

Ze stawiznami Běłeho Chołmca so wučer na wuměnku Werner Thomas hižo lětdźesatki intensiwnje zaběra. 81lětny powěda, zo bě to tež jeho wuj wo swojej ródnej wsy w Šleskej činił, kotruž dyrbjachu po Druhej swětowej wójnje wopušćić. Thomasec swójba přińdźe do tehdy nimale ryzy serbskeho Złyčina pola Łaza, hdźež bydlachu pola Nagelec. Tam nawukny Werner Thomas jako 14lětny prěnje­ serbske słowa. Po studiju pedagogiki na Lipšćanskej uniwersiće sta so 1951 z wučerjom w Bórkhamorje, a dwě lěće po tym přińdźe do Běłeho Chołmca, hdźež zamó jako wučer za stawizny šulerjow zahorić. Po jednym lěće – jemu bě runje hakle 23 – powołachu jeho za direktora tamnišeje šule, kotruž nawjedowaše 42 lět hač do rentnarskeje staroby.

W Židźinom je tamniši chór wčera na tradicionalne spěwanje pod měrowym dubom přeprosył. Nimo spěwarjow dožiwi něhdźe sto připosłucharjow tež wokalny ansambl amici della musica. Wobě ćělesy zwjazuje, zo jej Kerstin Liederowa nawjeduje. Mjeztym zo Židźinski chór swój němsko-serbski repertoire přednjese, poskići wokalny ansambl wurězki ze swojeho programa „Wo cuzych­ krajach a ludźoch“. Po programje wjedła je Weronika Boswankowa. Foto: Ulrike Herzger

Tři Žony (AK/SN). Při kołopuću wokoło Třižonjanskeho jězora wuhladaja woby­dlerjo a wopytowarjo w Třoch Žonach nětko skupinu drjewjanych skulpturow pódla noweho pawiljona. Woboje su tam zawčerawšim składnostnje zakónčenja procesa noworjadowanja ležownosćow symbolisce přepodali. Skulptury zwobraznjeja tři žony při ratarskim dźěle. „Spytach do nich pohib a žiwjenje zapřijeć“, rozłoži wutoru Žuričanski rězbar Alojs Šołta swoju twórbu „Třižonjanska ławka“ z duboweho drjewa.

Kaž předsydka zhromadźenstwa wobdźělenych na procesu noworjadowanja ležownosćow Katrin Thiem rjekny, je cyłe­ předewzaće wot lěta 2002 trało. Po Bórkhamoru a Brězynje w Malešanskej gmejnje su Tři Žony třeće wotzamknjene jednanje w Budyskim wo­krjesu. Zahajili běchu je noworjadowanja krajiny po brunicowej jamje dla, kotraž je hač do lěta 1989 dźěłała.

Iniciatiwu za regulowanje wobstatka wjelkow we Łužicy wutworili

Koslow (JK/SN). Spočatk meje su iniciatiwnu skupinu „Wot wjelka škodowanych a starosćiwych wobydlerjow“ wutworili. W spisu, kotryž Serbskim Nowinam předleži, je wona stejišćo k tučasnej wjelčej populaciji we Łužicy zdźěłała.

Čłonojo iniciatiwy, kotřiž pochadźeja předewšěm z gmejny Ralbicy-Róžant a wokolnych wsow, skedźbnjeja w ste­jišću na to, zo tuchwilna ličba črjódow kaž tež připowědźene wuwiće łužiskeho wobstatka wjelkow ze stron zamołwitych projekta „Wjelk w Sakskej“ njepři­rod­nemu wuwiću w ekologiskim systemje Łužicy polěkuja. Iniciatiwna skupina žada sej w mjenje wobydlerjow gmejny Ralbicy-Róžant kaž tež tych wsow, w kotrychž mějachu škody wjelka dla, dalšemu rozrostej jich wobstatka we Łužicy zadźěwać. Podobnje kaž w Šwedskej, Norwegskej a Finskej žada sej iniciatiwa ličbu wjelkow pomjeńšić a tak přirodny poměr a pokoj w přirodźe zaso za­wěsćić.

Budyšin. Za lětuše lětnje prózdniny ma Budyski Serbski muzej štyri programy w poskitku. Dźěći móža so na dyrdomdejskim wodźenju po měsće wobdźělić abo na kreatiwnej dźěłarničce prózdninske dopomnjenki zhotowić. Dale poskića kostimowu bajkowu hodźinku a program k wustajeńcy „Zbóžny, štóž wěri“. Zajimcy njech přizjewja so pod telefonowym čisłom 03591/270 87 00 abo e-mailnje pod . Poskitki su tež internetnje pod www. sorbisches-museum.de přistupne.

Šulerjo na wuprawje byli

Kulow (AN/SN). 26 šulerjow Kulowskeje wyšeje šule „Korla Awgust Kocor“ je so spočatk tydźenja na wuprawu do čěskeho Libereca podało. Bě to wuznamjenjenje najlěpšich 5. do 9. lětnika. W Liberecu wopytachu woni iQlandia, moderne twarjenje, w kotrymž zeznajomichu so z najwšelakorišimi wobłukami techniki a wědomosće. Tak zaběrachu so z wodu, słónčnej energiju, z lětadłami a robote­rami. Po cyłym domje móžachu šulerjo swoje znajomosće w přirodowědnych předmjetach pohłubšić.

Slepy pasažěr w kupjeli

Budyšin. 24lětny muž w Budyšinje je zawčerawšim policiju wo pomoc prosył, dokelž bě w kupjeli swojeho bydlenja skorpiona wuhladał. Po wšěm zdaću bě stworjenčko jako slepy pasažěr z kófra muža wulězło, po tym zo bě so tón z dowola w Italskej nawróćił. Zastojnicy pomhachu skorpiona w kupjeli popadnyć. Zwěrjatko pak bórze na to zahiny.

22.6.2017–28.6.2017 Budyski filmowy palast: Transformers – The Last Knight w 3 D: wšědnje 14:00 (nimo štw), 16:15 a 19:30 | pj a so 22:45 Gregs Tagebuch – Böse Falle: wšědnje 17:15 Bob der Baumeister – Das Mega-Team: wšědnje 14:30 (nimo štw) | wu a srj 10:30 | nj, wu a srj 12:45 Wonder Woman: pj 16:30 | štw a pó 17:00 Wonder Woman w 3 D: wšědnje 19:45 (nimo srj) | pj a so 22:45 Baywatch: wšědnje 14:30 (nimo štw), 17:15 (nimo štw a pó) a 20:00 | pj a so 22:30 Winnetous Sohn: wu a srj 10:00 Girls’ Night Out: srj 19:45 Pirates of the Caribbean: Salazars Rache: wšědnje 16:30 (nimo pj a pó) a 19:45 (nimo pó) | pj a so 22:30 The Boss Baby: nj, wu a srj 12:30 Überflieger – Kleine Vögel, großes Geklapper: wšědnje 14:15 (nimo štw)wu a srj 10:15 | nj, wu a srj 12:15 Hanni & Nanni – Mehr als beste Freunde: wu a srj 10:15 | nj, wu a srj 12:15

Kino-ekstra: Lommbock: pó 17:15 a 20:15

Budyske lětnje dźiwadło „Olsenowa cwólba wupućuje“ wuspěšne

Zaso je so intendantej Budyskeho NSLDź Lutzej Hillmannej wulki coup poradźił: Druhi nakład jeho inscenacije lětnjeho dźiwadła k Olsenowej cwólbje wšitke rekordy spowala. Wjetšina kartkow za kruch „Olsenowa cwólba wupućuje“ bě hižo w předpředani rozebrana. To pokazuje, kak jara so wosebje ludźo z wuchodneje Němskeje za dansku padušnu trójku horja. Wočiwidna přičina za to je sympatija za nju. Štó dźě nochce raz, njestonać pod płaćenjom dawkow, kotrež přede­wšěm „tych małych“ jara trjechja? A zawěsće tež rezignatiwne wuprajenja wupruwowaneho kriminalneho komisara Jensena k „wulkej politice“ dźensa hišće načasnje myslaceho wobwliwuja.

Kaž hižo loni je so Julia Klingnerec tež w lětušim lětnim dźiwadle do róle lubozneje, ale njelepeje přećelki Börge z mjenom Fie podała. Wona praji, zo rólu rady hraje, byrnjež jenož mjeńša była. Filmy Olsenoweje cwólby znaje młoda serbska dźiwadźelnica z dźěćatstwa. Tehdy su je hromadźe z cyłej swójbu hladali.

Žiłku za dźiwadło Julia Klingnerec ze swójby nima, hačrunjež mać jako wučerka na Serbskej wyšej šuli Budyšin tam­nišu dźiwadłowu skupinu nawjeduje. W Budyšinje je do šule a na gymnazij chodźiła. Za čas zakładneje šule je we Łužičance, dorostowej skupinje SLA, sobu rejwała. Ze 16 přizamkny so Serbskemu młodźinskemu dźiwadłu NSLDź. Wot 2009 do 2011 běše elewka w dźiwadle. Slědowacy studij wuměłskich wědomosćow w Drježdźanach wona přetorhny, zo móhła zaso w Budyskim dźiwadle skutkować. Wot 2013 běše hłownje při­stajena jako asistentka režije a sufleza z winowatosću, hrać dźiwadło. Mjez druhim předstaješe wona pěstowarskim dźěćom „Čmjełu Hanu“.

Z 83 lětami je Křesćan Bart najstarši dźiwadźelnik, kiž w inscenaciji „Olsenowa cwólba wupućuje“ sobu skutkuje. W němej róli hraje pasanta, wobrónjeneho z kameru a statiwom, tankownika, kiž so wot Olsenoweje cwólby truhnyć da, kaž tež senilneho stražnika, kotrehož Egon a jeho kumpanojo tohorunja zjebaja.

Bart je takrjec prakamjenizna Budyskeho dźiwadła. Swoje róle w nimale 60 lětach aktiwneho dźiwadźelenja njeje ženje ličił. Na wuměnk šoł je w starobje 71 lět, to pak njewoznamjenješe ruce do klina złožić. Tež po oficialnym zastupje do rentnarskeje staroby je přeco zaso róle při­wzał. „To dźerži mje młodeho, mam dźěło a sym mjez ludźimi“, wón swoju aktiwitu wopodstatnja. Nimo toho so z kolesowanjom fit dźerži. Měni jenož, zo je po měsće z kolesom jězdźić strašne.