Kaczyński nětko bjez straže
Nawoda pólskeje opozicije Donald Tusk swoje plany w sejmje předstajił
Waršawa. Wólby noweho pólskeho sejma, kotrež su wočiwidnje nowu dobu zahajili, wunjesu wodźacemu politikarjej kraja najwjetše bolosće: Předsydźe dotal knježaceje narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) Jarosławej Kaczyńskemu. Demontaža najmócnišeho muža je so hižo na prěnim posedźenju parlamenta započała. Kaczyński bě přepozdźe do žurle přišoł. Parlament bě wuradźowanje bjez njeho započał a so k zwukam narodneje hymny pozběhnył. Nichtó njeměješe 74lětneho hižo zańč.
Chipsow dla w chorowni
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. „Demokratija wěčnje njetraje. Tež w tajkich krajach kaž w Jendźelskej abo Zjednoćenych statach móžemy wosłabjenje demokratije wobkedźbować a Čěska njeje w tutym nastupanju wuwzaće“, zdźěli čěski prezident Petr Pavel nowinarjam Čěskeje telewizije minjeny pjatk składnostnje 34. róčnicy somoćaneje rewolucije. Pavel žada sej wot swojich krajanow, so kóždy dźeń znowa za swobodu zasadźeć. Zdobom podšmórny prezident, zo połoženje nastupajo demokratiju a swobodu tajke hubjene njeje kaž sej někotři Češa mysla. Čěska je so na tutym polu w minjenych lětach jara derje wuwiwała a ludźo maja přičinu swjećić.
Nowy duch do sejma zaćahnył
Prěnje posedźenje pólskeho parlamenta z překwapjenkami
Waršawa. Měsac po wólbach pólskeho sejma je w nim nowy duch zaćahnył, čujomny a derje widźomny. Minjenu póndźelu bě runje tak napadne, zo je čas dotal knježaceje narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) nimo. Wobraz bě runjewon symboliski: Předsyda PiS Jarosław Kaczyński zastupi do žurle, po tym zo běchu so zapósłancy k zwukam narodneje hymny hižo pozběhnyli. Na schodźenku mjez rynkami stejo dyrbješe wón čakać, bjez toho zo by so scyła něchtó za njeho zajimował.
Komplikacije na słužbnej jězbje
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěski premierminister Petr Fiala wopyta minjeny tydźeń wjacore afriske kraje, zo by tam z wodźacymi politikarjemi aktualne temy rozjimał a so wo dźěłowym połoženju někotrych čěskich firmow informował. Na jeho kopaće połnym programje steješe mjez druhim tež zetkanje z nigeriskim prezidentom Tinubuwom. Po informacijach Václava Smolki, rěčnika čěskeho knježerstwa, wotprajichu nigeriscy diplomaća krótko do termina dźěłowe posedźenje a šmórnychu wopyt čěskeho premierministra z programa. Kraj njeje pječa kmany, dołho do toho planowanu konferencu wo hospodarstwje organizować. Tež angolski prezident wotpokaza wopyt Petra Fiale. Čěska powěsćowa agentura ČTK wuchadźa z toho, zo zwisuje wotprajenje ze žadanjom čěskeje zakitowanskeje ministerki Černochoveje, z organizacije Zjednoćenych narodow wustupić. Tež wotpokazanje rezolucije UNO nastupajo přiměr w Gazaskim pasmje móže być přičina za šmórnjenje dźěłoweju zetkanjow.
Sejm so zešoł
Schwarzenberg zemrěł
Praha (dpa/SN). Bywši wonkowny minister Čěskeje republiki a prezidentski kandidat Karel Schwarzenberg je njeboh. Wón zemrě 85lětny po dołhej chorosći we Wienje, zjawnoprawniski čěski rozhłós wčera rozprawješe, powołujo so na informacije swójby. Schwarzenberg, kotrehož mjenowachu w Čěskej jenož „wjercha“, pochadźe z čěsko-frankskeje zemjanskeje swójby.
Po politiskim přewróće 1989 bě Schwarzenberg dlěši čas nawoda prezidialneho zarjada Václava Havela. Wot lěta 2010 hač do 2013 steješe nawoda konserwatiwneje strony TOP09 na čole čěskeho wonkowneho ministerstwa. Lěta 2013 podleža Schwarzenberg w boju w zastojnstwo prezidenta Milošej Zemanej. Před tydźenjomaj počesćichu Schwarzenberga z najwyšim wuznamjenjenjom Čěskeje, z rjadom Běłeho worjoła.
Swěrni Češa
Mateusz Morawiecki bjez šansy
Dotalny ministerski prezident ma nowe pólske knježerstwo wutworić
Waršawa. Pólski prezident Andrzej Duda je – kaž běchu to mnozy wočakowali – připowědźił, zo přepoda dotalnemu ministerskemu prezidentej Mateuszej Morawieckemu nadawk, wutworić nowe knježerstwo kraja. Bjezposrědnje po wólbach parlamenta 15. oktobra běchu hižo z tajkej reakciju prezidenta ličili. Dotal knježaca narodno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) bě drje z 35,4 procentami wólby dobyła, swoju dotalnu wjetšinu pak přisadźiła. Porno tomu móhła opoziciska Wobydlerska koalicija z dohromady wjace hač 50 procentami nowe knježerstwo wutworić.
Zapaler wobskorženy
Ústí nad Labem (dpa/SN). Dlěje hač lěto po katastrofje lěsneho wohenja w narodnym parku Čěska Šwica je statne rěčnistwo pozdatneho zapalerja wobskoržiło. Jemu wumjetuja wohroženje ludnosće a wobškodźenje, rěčnica statneho rěčnistwa w Ústíju nad Labem zdźěla. Wohrožowanja ludnosće wina je tón, kiž zawinuje strach za žiwjenje a ćěło wulkeje ličby ludźi abo kiž wobsydstwo cuzych we wulkim rozměrje wobškodźi. Zakonik předwidźi za tajke njeskutki jastwo mjez třomi a wosom lětami, we wosebje ćežkich padach samo hač do 15 lět.
Woheń bě loni 23. julija njedaloko Hřenska wudyrił. W narodnym parku Čěska Šwica so 1 600 hektarow lěsa wotpali. Płomjenja wupřestrěchu so tež na susodnu Saksku Šwicu. Hašenske dźěła běchu nahłych skałow dla wosebje wobćežne a trajachu na kóncu nimale cyły měsac. Wěcnu škodu trochuja na 11,4 miliony eurow. Někotre turistiske ćežišća kaž skalna wudrjeńca Edmuntowka njejsu hač do dźensnišeho přistupne. Dalše zajimawostki su zaso docpějomne. Zapaler bě woheń pječa ze złobami pod wliwom alkohola zamiškrił.
Je to woprawdźe derje, zo Serbja a Češa hromadźe žiwi njejsu?
Hustodosć słyšu wot Serbow sadu, kajke je zbožo, zo njejsu Serbja a Češa w samsnym staće. Pospytaj do tutoho směra stej po Prěnjej a Druhej swětowej wójnje byłoj, štož najskerje kóždy w Serbach wě. A nimale kóždy praji: Je-li bychu Serbja a Češa hromadźe žiwi byli, bychu so Serbja pod nawodom jara bliskeje čěšćiny hišće spěšnišo asimilowali hač pod ćišćom cyle hinašeje němčiny. Hdyž něchtó tajke něšto praji, mysli najskerje na přikład Serbow w Pólskej, kotřiž su so mjeztym mjez Polakami rozpušćili, abo snano na přikład běłorušćiny abo ukrainšćiny, kotrejuž eksistenca bě w 20. lětstotku wot rušćiny wohrožena.
