Lěto 2021 je so doskónčnje minyło a nowe je runje tři dny młode. Hladajo na turbulentny čas předewšěm stajnje nowych wotkryćow nastupajo koronawirus dla smy so mjez čitarkami a čitarjemi Serbskich Nowin naprašowali, što sej za lěto 2022 přeja.

Jurij Hantuš z Radworja: Přeju sej sylniše začuće zhromadnosće a přezjednosće w kraju. Zo móžemy w lěpšim dialogu mjez sobu wobchadźeć, město toho zo hněw dominuje. Kóždy drje sej žiwjenske wašnje, kajkež smy do koronakrizy měli, wróćo přeje. Za to pak dyrbimy so přichodnym wužadanjam zhromadnje stajić. Njehladajo na to mam angažement serbskeje młodźiny w zašłym lěće na hudźbnym a wuměłstwowym polu za jara dobry. Bych so wjeselił, bychu-li młodostni z tymle pozitiwnym wuwićom w nowym lěće pokročowali.

Zapósłane (22.12.21)

srjeda, 22. decembera 2021 spisane wot:

Robert Lorenc ze Zhorjelca ma přispomnjenje ke krótkokomentarej Axela Arlta w SN ze 14. decembra:

Zapósłane (08.12.21)

srjeda, 08. decembera 2021 spisane wot:

Cyril Pjech z Berlina piše:

Njedawno mějach składnosć we widejowym zetkanju Eberharda Schöckoweje załožby, kotraž poskića ludźom z wuchodo-zapadneje Europy pomoc při rjemjeslniskim wukubłanju, wo Serbach rozprawjeć. Jedyn z nawodow chcyše wobdźělnikam kursa ze wšelakich wuchodnych krajow wědu wo Němskej poskićić a měnješe, zo tež Serbja k tomu słušeja. Na kóncu chcychu wote mnje wědźeć, hač widźu přichod za naš lud.

Powědach wobdźělnikam zetkanja wo popowej operje „Carpe noctem“, kotraž tehdom runje bě, a wo dalšich wulkotnych aktiwitach našich młodych ludźi. Bych-li tehdy hižo Młody magacin wo mjenowanej pop-operje měł, bych jón wobdźělnikam pokazał. Nětko jón potajkim mam, a sym zahorjeny! Je wulkotne, widźeć wšě tele młode wobliča, jich zahoritosć, a čitać, što su zdokonjeli, běch dźě hižo hnydom po tym w našim wječorniku wo tym čitał a w telefonatach z přiwuznymi wo tym słyšał. Sam sym stary, pop a podobne formy hudźby tuž za mnje runje wokřewjace njejsu, ale angažement serbskich młodostnych mje zahorja. Sym sej magacin wot prěnjeje do poslednjeje strony přečitał.

Dopokaz, zo je naša rěč žiwa

póndźela, 06. decembera 2021 spisane wot:

Z cyłkownje 40 procentami bu „šmóratko“ za serbske słowo lěta 2020 wuzwolene. W kotrej měrje pak smy nowe wopřijeće we wšědnym dnju nałožowali? Jan Bogusz je so k tomu naprašował.

Franciska Grajcarekec z Budyšina: Haj, ja słowo prawidłownje wužiwam. Mój kolega trjeba hdys a hdys ručnik jako synonym. Pomjenowanje šmóratko pak mam za radźene, wosebje za smartfon. Wšako po nim woprawdźe z porstom šmóramy. Je derje, zo mamy serbski wotpowědnik, kiž njeje požčonka z druheje rěče. To pokazuje, zo je naša rěč žiwa.

Syman Sćapan z Chrósćic: Słowo „šmóratko“ drje wužiwam, ale skerje sporadisce. Chcu-li tónle nastroj pomjenować, poprawom „handy“ praju – cyle jednorje, dokelž sym to přeco hižo tak činił. Potom je wězo ćežko jedne nowe pře­sadźić. Přiwšěm słowo „šmóratko“ rady wužiwam, dokelž so mi tale nowa kompozicija jara lubi a ja ju zdobom z lóštnym słowom zwjazuju. Powšitkownje wšak mam za dobre, zo so naš serbski słowoskład powjetši.

Wšitke dźěle ludnosće słyšeć

póndźela, 29. nowembera 2021 spisane wot:

W naćisku koaliciskeho zrěčenja su strony SPD, Zwjazk 90/Zeleni a FDP připowědźili wólbne prawo na zwjazkowej runinje wot dotal 18 lět na 16 lět znižić chcyć. Jan Bogusz je so někotrych Serbow za jich měnjenjom k tomu prašał.

Johanna Hadankec (16) z Kopšina: Samo na sebi je to dobra mysl. Mam wjacorych přećelow w swojej starobje, kotřiž so za politiku zajimuja, informuja a angažuja. Tući bychu so zawěsće jara wje­selili, bychu-li hižo zašo sobu wothłosować a tak k politice přinošować móhli. Samu sebje zarjaduju do tych, kotřiž na tym­ polu tak aktiwni njejsu. Za mnje by tež w porjadku było, hdyž hač do staroby 18lět dočakam.

Damian Dyrlich (27) z Noweje Wjeski: Wólbnu starobu na 16 znižić bych za spomóžne měł. W šuli wobjednawamy politiske temy hižo wot 7. lětnika. Tak je wě­zo škoda, zo šulerjo njemóža wothłosować wo tym, wo čimž přemysla. Wězo nima młodźina hišće telko nazhonjenjow kaž ći starši wolerjo. Přiwšěm je waž­ne wšitke dźěle ludnosće słyšeć.

Zapósłane (26.11.21)

pjatk, 26. nowembera 2021 spisane wot:

Benjamin Hrjehor z Wiena reaguje na mysle Jana Bogusza w rubrice SN „Mój wid“ ze 16. nowembra:

Kelko surowosće w tychle słowach tči! Štóž hladajo na situaciju při pólsko-běłoruskej hranicy w abstraktnych politiskich zapřijećach rěči, tón dospołnje ignoruje, zo so wo čłowjekow jedna. Tu njeńdźe wo politiske znamjenja abo wo wobrazy w medijach. Tu dźe wo ludźi w smjertnym straše. Jich ćerpjenje złahodnić, ale zdobom wo čłowjeskich prawach rěčeć je najperwersniši retoriski salto, kajkiž je mi w tym zwisku dotal pod woči přišoł. Šwarny to kreatiwny wukon, hladajo na to, zo Jan Bogusz ze swojim stejišćom hewak prosće knježacym politikarjam po hubje rěči.

Zapósłane (24.11.21)

srjeda, 24. nowembera 2021 spisane wot:

Měrko Šołta z Budyšina wupraja so na­stu­pajo rozprawnistwo wo jubilejnym koncerće Serbskeho muskeho chóra Delany „Pjeć lětdźesatkow wjesela a radosće nad spěwom (wudaće SN z 11. nowembra, str. 3):

W rozprawje steji, zo zanošowaše chór „parličku Kocora ‚Šerjenje‘ we wobdźě­łanju Měrka Šołty“. To njetrjechi. Prawje je, zo sym z chórowych zešiwkow zezběrał serbske ludowe spěwy, je znowa wudał a Delanam přewostajił. Tele spěwy wobdźěła Korla Awgust Kocor za prěni stajny serbski muski chór, ně­hdyšu Chróšćan „Jednotu“ (1872–1936). Tohorunja darmo přewostajich Delanam před nimale dwaceći lětami wote mnje zestajany klawěrny wućah „Wěnca Kocorowych spěwow“, (nic „Hórskich spěwow“, kaž w přinošku rěka). Te bě Jurij Pilk wubrał­ a za orchester wobdźěłał, kiž wudach­ a nakładowach a kotrež buchu hakle we wobłuku Kocoroweho sympo­zija 1994 po sydomdźesat lětach serbskej zjawnosći znowa spřistupnjene.

Ze stawom rěče so hłuboko rozestajeli

póndźela, 22. nowembera 2021 spisane wot:

Znowa w digitalnej formje wotmě so sobotu 147. schadźowanka. Jan Bogusz z Lipska je so wobhonił, kak je so tradicionalne zetkanje serbskich akademikarjow we wirtuelnym formaće ludźom tónraz spodobało.

Maximilian Gruber z Worklec: Po tym zo bě schadźowanka loni kompletnje online, běch wjesoły, zo smědźachmy jako akterojo zaso na jewišću stać. Z tutej symbiozu – online-publikuma a pre­zency sobuskutkowacych – su zamołwići zdobom jara fleksibelnje na tučasne połoženje koronapandemije reagowali.

Bianka Rachelic z Wotrowa: Wězo je škoda, zo njehodźeše so schadźowanka w prezency wotměć, štož pak je tež hladajo na wysoku incidencnu hódnotu zrozumliwe. Wothladajo wot toho je so mi program w cyłku jara spodobał. Tež z techniskeje strony bě so wjele wěcow lěpje radźiło hač loni.

Přeprošenje na zhromadnu rozmołwu

štwórtk, 18. nowembera 2021 spisane wot:

Po prapremjeromaj hudźbneju widejow­ „Čert“ Kolektiwa Wakuum a „Mróče­le“ Kolektiwa Klanki je so Cordu­la Ratajczakowa z někotrymi jeju čłon­kami rozmołwjała, što je jim wažne we wuměłskim tworjenju.

Luiza Nawkec z Kolektiwa Klanki: Spěw „Mróčele“ hižo dlěje eksistuje. Dźe wo wěste začuće, a tuž je widejo tež bóle poetiski a bóle wuměłski hač „Družki“, kotryž bě skerje reflekcija. Nowy widejo je swobodniši. Smy rozmyslowali, kak móžeš najlěpje abstraktny konflikt zwobraznić, konflikt mjez dominancu a podwolenjom, bój a jěd w mjezyčłowjeskim poćahu. Wězo smy tež swoje feministiske zhladowanje zapřijeli.

Zapósłane (11.11.21)

štwórtk, 11. nowembera 2021 spisane wot:

Cyril Pjech z Berlina wěnuje so politice w cyrkwi a piše:

W rubrice Cyrkej a swět w póndźelnym wudaću Serbskich Nowin prěnja a poslednja powěsć na chětro zajimawe wašnje korespondujetej. Prěnja powěsć z nadpismom „Politiska wola pobra­chuje“ rozprawja wo tym, što je kardinalny statny sekretar Pietro Parolin na swětowej klimowej konferency w Glasgowje prajił. Vatikan je stat, a Parolin je tam jako zastupnik tohole politiskeho subjekta był. Wězo móžeš nětko rjec, zo je to po­litikar prajił a nic cyrkej. Ale čehodla ­trjeba cyrkej politisku instituciju kaž stat Vatikana?

Poslednja powěsć rubriki nima nadpismo, ale tam na spočatku tež w tołstych pismikach steji: Fararka dr. Stefanie Schardien so praša, hač njeměła so cyrkej politiki wzdać. Přihłosuju tomu, štož wona po tym praji, ale nic prěnjej ­sadźe, dokelž je skoro wšitko, štož so w zjawnosći čini, politika.

Serbska debata

nowostki LND