Serbske štučki trěbne!

Montag, 12. Februar 2018 geschrieben von:
Po cyłej Łužicy knježeše lětsa wosebita ptačokwasna euforija. Njewěm so dopominać, hdy je Serbski ludowy ansambl wulkeho zajima publikuma dla přidatne zarjadowanje poskićił. Lětsa znajmjeńša tomu tak bě. A derje, zo bě tež poslednje předstajenje wčera wječor jara derje wopytane. Tak je SLA w Budyšinje po mnohich lětach zaso štyri ptačokwasne zarjadowanja wotměł. Sobotnej a wčerawše popołdniše běchu wuknihowane, tak zo su přihladowarjo na kóncu za dychom hrabali – na jednym boku zahoritosće wo programje dla, na druhim njedosahaceho přewětrjenja na žurli dla. To pak njebě zawěsće přičina, zo je so wjetšina hosći sobotu wječor sčasom na dompuć podała. Skazana hudźbna skupina bě krótkodobnje wotskočiła, diskotekar pak zaskočił. Zawěsće postara so SLA wo to, zo změje tón přichodnje tež serbske štučki w repertoiru. Milenka Rječcyna

Jan Bogumił Hauptmann

Freitag, 09. Februar 2018 geschrieben von:
Lubnjowski wyši farar a delnjoserbski rěčespytnik Jan Bogumił Hauptmann ze­mrě 2. februara 1768. Narodźił bě so 19. meje 1703 němskemu juristej we Wittenbergu. Tam studowaše tež teologiju. Najprjedy bě štyri lěta domjacy wučer w delnjołužiskim Rědorju pola Kalawy, hdźež sej delnjoserbšćinu přiswoji. 1733 přewza wot tamnišeho fa­rarja zastojnstwo, a 1738 bu z fararjom w Lubnjowje, hdźež je hač do smjerće skutkował. Jara dokładnje zaběraše so z delnjoserbšćinu. W Lubinje ćišćachu 1761 jeho prěnju gramatiku delnjoserbšćiny. Jej přidate běchu němsko-serbski słownik, zapisk serbsko-němskich wjesnych mjenow a přisłowa. 1769 wuńdźe jeho­ „Lubnjowski sarski sambuch“, spěwarske z 240 kěrlušemi, kotrež bě sam zeserbšćił. Z tutych spěwarskich Lubnjowscy serbscy wosadni spěwachu, doniž nje­přestachu tam 1863 serbske kemše swjećić. Jan Bogumił Hauptmann je tež agendu „Te serbske­ knigly“ a leksikon „Lexicon Vandalicum“ zawostajił. Jeho­ mjeno steji na wopomjatnej tafli w Lubnjowskej Mikławšowej cyrkwi. ­ Manfred Laduš

Wo knihach a kniharni (09.02.18)

Freitag, 09. Februar 2018 geschrieben von:

Su knižne wiki w hospodarskej krizy? Čitarjo, kotřiž hišće před lětami wjele knihow kupowachu, so dźensa wot knižnich wikow wotwobroćeja. A tych je hač do sydom milionow. Absolutna ličba je nahladna: 8,9 milionow ludźi, kotřiž sej hišće w lěće 2015 znajmjeńša jednu knihu kupichu, njejsu lěto pozdźišo wo ani jeničku wjac rodźili. Hdźe pak su přičiny mjenje zajima na ćišćanej knize? Čehodla Němcy mjenje knihow kupuja? Čehodla woni mjenje čitaja? Přičiny su kaž mozaik, wjacore faktory hraja rólu.

Ptači kwas mjezynarodnje: „Po serbskich slědach“

Donnerstag, 08. Februar 2018 geschrieben von:

Wječorny program SLA lětsa pisana lišča hóńtwa po cyłym swěće

Lětuši wječorny ptačokwasny program Serbskeho ludoweho ansambla z titulom „Po serbskich slědach“ je dotal jara dobry wothłós žnjał, žurle w Delnjej a Hornjej Łužicy běchu zwjetša kopate połne. Awtorej Witej Bejmakej, režiserej Marianej Bulankej, komponistej (a hudźbnemu nawodźe) Andreasej Pabstej kaž tež choreografomaj Miji Facchinelli a Kornelej Kolembusej je so pisana a zabawna spěwohra poradźiła, kotruž hrajerjo, spě­warjo, rejwarjo a hudźbnicy přeswěd­čiwje předstajeja.

Wosebje wuzběhnyć ma so nimale minimalistiske wuhotowanje. Mirosław Nowotny wuńdźe bjezmała bjez rekwizitow, a jeho jewišćowy wobraz zepěra so na tři, přez abstrahěrowane animěrowane projekcije wobswětlene płoniny.

Serbska odyseja

Noty za pišćałki

Donnerstag, 08. Februar 2018 geschrieben von:
Budyšin (SN). Wot dźensnišeho je notowa kniha „Zaklinči-li pišćałka, zhrěje mi so wutroba“ w poskitku. Serbske pěsnje za blokowe flety z klawěrnym přewodom je Měrćin Weclich zestajał a z pomocu Załožby za serbski lud wudał. Wobdźěłał bě adwentne, serbske dźěćace a dalše pěsnički Malte Rogacki z Drježdźan. „Sym próstwu staršich jako nadawk přiwzał, zo móža dźěći na jednore wašnje w skupince tež serbske štučki na blokowej pišćałce hrać“, Měrćin Weclich praji. Na předań je kniha mjez druhim w Budyskej SKI, Smolerjec kniharni a w Ralbičanskej kwětkarni „Kostrjanc“.

Reja do raja

Donnerstag, 08. Februar 2018 geschrieben von:

Prěnja wustajeńca lětsa w Choćebuskim Serbskim domje pokazuje mólby a grafiki wuměłče Marion Kwicojc. Na wernisaži­ překwapi wona k tomu jako­ spěwarka a multiinstrumen­ta­listka.

„Reja do raja“ je hesło prěnjeje lětušeje wustajeńcy w Choćebuskim Serbskim domje, kotruž je kaž přeco Serbska kulturna informacija Lodka organizowała. Něhdźe połsta hosći móžachu na jeje wotewrjenju 25. januara witać.

Tónraz ma serbska molerka, ilustratorka a grafikarka, wot lěta 1997 jako swobodna wuměłča skutkowaca Marion Kwicojc z Lipska móžnosć, swoje wobrazy w Delnjej Łužicy wustajeć. Mjez dwaceći wuměłskimi twórbami – po połojcy mólby a tušowe grafiki – stej dwě hakle njedawno nastatej, kotrejž pokazujetej zapust młodźiny w Běłej Górje.

65. jutrowne wubědźowanje

Mittwoch, 07. Februar 2018 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu zarjaduje tež lětsa­ zaso Wubědźowanje wo najrjeńše jutrowne jejko. Hižo 65. raz budźe wěcywustojna njewotwisna jury wukony lajskich wuměłcow mytować, a to w kategorijach wóskowanje, bosěrowanje – w tutymaj segmentomaj spožča myta stajnje dwójce za jedno- a wjacebarbne twórby – kaž tež škrabanje a wužrawanje.

Hišće hač do 16. februara móža dorosćeni zajimcy swoje wudźěłki – jednotliwe eksemplary runje tak kaž kolekcije – w Budyskim Serbskim domje abo w regionalnych běrowach Domowiny resp. Załožby za serbski lud zapodać.

Najrjeńše jutrowne jejka wustaja po tradiciji we wobłuku 27. serbskich jutrownych wikow, kotrež tohorunja spěchowanski kruh za ludowu kulturu 24. a 25. februara w Budyskim Serbskim domje wuhotuje.

Tež wubědźowanje za dźěći a młodostnych – wuraznje su tu tež wučomnicy a studenća namołwjeni so wobdźělić – spěchowanski kruh znowa přewjedźe. Wurisanje wotměje so separatnje a skónči so srjedu po jutrach, 4. apryla.

Jan Žur

Dienstag, 06. Februar 2018 geschrieben von:
Pozdźiši „Zasłužbny wučer ludu“ Jan Žur narodźi­ so 27. januara 1918 ratarskej a korčmarskej swójbje w Njebjelčicach. Po lěće 1945 bu z nowowučerjom w De­lanach, hdźež tež w Konjecach lajske dźiwadło hraješe. Po tym běše přistajeny sekretar­ Serbskeje młodźiny, kotruž Jurij Brězan nawjedowaše. Žur sta so 1952 z nawodu nowowutworjeneho wotrjada Serbske šule Němskeho pedagogiskeho centralneho instituta. Jako tajki zdoby sej wulke­ zasłužby při zrjadowanju serbskeho šulstwa a při wuwiwanju wučbnych planow a wučbnicow. W Bibliografiji Ludoweho­ nakładnistwa Domowiny je wón z dwaceći knižnymi titlemi zastupjeny, mjez druhim z Přiručku za serbsku wučbu na hornim schodźenku, z wučbnicami serbšćiny za 2., 3. a 4. lětnik a z přełožkomaj powědančka Hansa Brücknera „Třo bratřa-tankisća“ a knihi Alekseja Grigorjewa­ „Njedokónčeny list do Budyšina“ do serbskeje rěče. Jan Žur słuša k małej horstce Serbow, kotrymž spožčichu najwyše wuznamjenjenje za pedagogow w NDR – čestny titl Zasłužbny wučer ludu. Pozdźišo běše wjele lět ze šulskim direk­torom w Bukecach. Wón zemrě 4. januara 1984. Manfred Laduš

Dohromady 770 ludźi je kónc tydźenja dožiwiło ptačokwasny program Serbskeho ludoweho ansambla „Po serbskich slědach“. Po předstajenjach w Kulowje a dwójce w Chrósćicach wustupichu Alena Farkasowa, Michał Cyž (wotlěwa) a dalši akterojo wčera w Bukecach, hdźež bě žurla kopata połna. Foto: Jurij Helgest

Herman Funka

Montag, 05. Februar 2018 geschrieben von:
Bywši župan a župny sekretar Herman Funka narodźi so 26. januara 1918 w Nowej Wsy pola Mikowa. Nawukny powo­łanje pjekarja a dźěłaše jako tajki, doniž njedelegowaše Domowina jeho 1949 najprjedy na Serbsku ludowu uniwersitu w Chrósće a po tym na Serbski wučerski wustaw w Radworju. Jako nowowučer nastupi 1950 swoju słužbu w Čelnom pola Běłeje Wody a bě hač do 1960 direktor šule we wsy nad Sprjewju, kotraž bu 1978 wotbagrowana. Lěto wučerješe tež na Šuli Ćišinskeho w Pančicach-Kukowje a tři lěta bě zastupowacy šulski direktor w Jabłońcu. Herman Funka skutkowaše we wšěch lětach wučerjenja aktiwnje w Domowinje a bě pjeć lět župan župy Běła Woda. W septembru 1964 powołachu jeho za hłownohamtskeho župneho sekretara, štož hač do wuměnka wosta. Wudźeržowaše wuske zwiski k Domowinskim skupinam, radźeše a pomhaše jim, hdźežkuli móžeše. Za jeho čas su kulturne ćělesa župy na wšěch sydom Festiwalach serbskeje kultury w Budyšinje kaž tež we wokrjesu wuběrne programy wuhotowali, a 1973 nasta Slepjanski Serbski folklorny ansambl. Herman Funka zemrě 22. januara 1998 w Jabłońcu. Manfred Laduš

Neuheiten LND