Irmgard Kulejowa, jedna z najwuznamnišich serbskich ludowych wuměłčow, swjeći dźensa w Bukowje pola Grodka 90. narodniny.
Rodźena 17. awgusta 1927 w Berlinje wopytowaše wona často swoju wowku w jeje Bukowskim domje při jězoru. Tam słušeštej serbska rěč a kultura k wšědnemu dnjej. Po tym zo bě so 1938 ze swojej maćerju doskónčnje do Bukowa přesydliła, ju jeje tehdyši wučer za serbstwo zahori.
Čas žiwjenja je Irmgard Kulejowa w swojich njeličomnych mólbach serbske wjesne žiwjenje a wosebje ludźi zwobrazniła a tak za přichodne generacije zwěčniła. Wo jeje žiwjenskim skutku eksistuja mjeztym film, kniha, hoberski muzealny skład a njeličomne nowinske publikacije. Wobdźěliła je so na wšěch Festiwalach serbskeje kultury a 1986 na Dnjach ludoweje kultury Choćebuskeho wobwoda w Berlinje. Po politiskim přewróće móžeše wuměłča w Spěchowanskim kruhu za serbsku ludowu kulturu a we Łužiskim domizniskim towarstwje dalše akcenty serbskeje ludoweje kultury sadźeć.
Serbski ludowy ansambl přihotuje za nowu hrajnu dobu mnohe wjerški. Změja 16 premjerow, mjez kotrymiž su tři prapremjery a znowa nastudowane abo wobdźěłane produkcije.
Budyšin (SN/MiR). 180 předstajenjow steji hižo nětko na planje Serbskeho ludoweho ansambla w hrajnej dobje 2017/2018. „Zwonka łužiskeho regiona budźe 27, mjez druhim w Bayerskej a Badensko-Württembergskej a samo w Šwicarskej“, rjekny jednaćelka SLA Diana Wagnerec wčera na nowinarskej konferency w Röhrscheidtowej bašće. Zašłe lěta bě SLA přewažnje w regionje prezentny. Minjenu sezonu mějachu 120 předstajenjow, 17 z nich zwonka Łužicy. „Mjeztym pak dale a wjac partnerow, z kotrymiž smy mnohe lěta w zwisku, so zaso přizjewja z próstwu, jim předstajenja poskićić“, rozłoži Diana Wagnerowa, „tuž budźemy zaso časćišo po puću.“
Radwor (CRM/SN). Serbski spěw a dobra bjesada wabitej kóždolětnje Radworčanow a hosći na koncert před tamnišej Starej cyrkwičku. Zo by wočakowanjam wotpowědował, nałožuje chór Meja ze swojim dirigentom Pětrom Cyžom wjele prócy. Tak wotmě so tež sobotu wječor zaso kedźbyhódny koncert.
Wojerecy (bn/SN). „Dźakuju so za hodźinku wuknjenja a sonjenja. Běše wjeselo, wam připosłuchać.“ Z tymile słowami zakónči předsyda Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa Martin Schmidt pjatk wječor Dźeń poezije a swobodneho słowa. Po rańšim zarjadowanju ze šulerjemi 10. a 11. lětnika na gymnaziju Johanneum (SN rozprawjachu) a po wuprawje wobdźělenych awtorow a basnikow do Čorneho Chołmca kaž tež po rozmołwje w zetkanišću Brigitty Reimann wuklinča zarjadowanje z čitanjom před něhdźe dwaceći zajimcami na žurli Wojerowskeho hrodu.
Cyłkownje dźewjeć spisowaćelow předstaji swoje basnje serbskeho awantgardista Jurja Chěžki, kotremuž bě zarjadowanje składnostnje jeho stoćin wěnowane. Dorothea Šołćina a Tomasz Nawka z Budyšina recitowaštaj dwurěčnje serbsce a němsce. Hdys a hdys słyšachu hosćo k tomu čěske přebasnjenje Milana Hrabala, kiž swójskej twórbje w swojej maćeršćinje a serbsce přednjese.
Wittenberg (SN/at). Kulturnemu skutkowanju reformacije wěnowana bě tydźenska konferenca we Wittenbergu. Zarjadowana wot tamnišeje załožby LEUCOREA so wona dźensa kónči. Mjez wědomostnikami ze wšeho swěta, kiž su w jědnaće sekcijach přednošowali, bě tež Serbowka.
Na temu „Reformacija a Serbja. Spisana rěč – alfabetizowanje – pluralizowanje“ referowaše dr. Lubina Malinkowa minjenu wutoru w sekciji „Protestantiske mjeńšiny w polu napjatosćow politiskich, socialnych a hospodarskich změnow“. Kaž wona tam wuwjedźe, nasta z wukubłanjom serbskich duchownych serbska kubłanska elita. Spočatnje bě so katolsko-protestantiska konkurenca płódnje na wuwiće serbskeje spisowneje kultury wuskutkowała, tule funkciju pak přewza we 18. lětostotku pietizm. Tón bytotstnje k alfabetizowanju a nutřkownemu pluralizowanju ewangelskich Serbow přinošowaše.
Lubina Malinkowa waži sej globalny narok zarjadowanja, skedźbnjo na wobdźělnikow z Indiskeje a Brazilskeje.
Wojerecy (SN/MiR). Nawoda Wojerowskeho ewangelskeho gymnazija Johanneum Günter Kiefer witaše dźensa rano serbskich, němskich, čěskich a syriskich basnikow a hudźbnikow kaž tež šulerjow a wučerjow na „Dźeń poezije a swobodneho słowa“. „Słowa su mosty, tuž so wjeselu, zo chce wulka ličba spisowaćelow z našimi šulerjemi do rozmołwy přińć. Wšako ludźom dźensa husto tele mosty słowa pobrachuja“, tak Günter Kiefer.
Zwrěšćenje lětušeho 39. swjedźenja serbskeje poezije wunjese žiwe a zajimawe zarjadowanje za młodostnych Johanneuma. Wojerowske wuměłstwowe towarstwo, kotrež zhladuje na lětdźesatki trajace styki k serbskim wuměłcam, je zhromadnje z němskim PEN-klubom zetkanje awtorow a šulerjow zmóžniło. „Smy jara zbožowni, zo mamy we Łužicy narodaj, kotrajž dwurěčne a bikulturne žiwjenje w tymle regionje wobohaćujetaj. To chcemy dźěćom a młodostnym na wšelke wašnje posrědkować“, rjekny předsyda Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa a přećel Serbow Martin Schmidt.
Dypkownje k spočatkej šulskeho lěta w Sakskej bu powěsć wo nowowudaću Dudena wozjewjena. 237 lět je zašło, po tym zo bě Konrad Duden swój „Vollständiges Orthographisches Wörterbuch der deutschen Sprache“ wudał. Traješe 21 lět, doniž so 1901 w Němskej a Rakusko-Madźarskej na zawjedźenje Dudenoweho prawopisa njedojednachu, z ćimž bu jeho słownik standardne dźěło na polu němskeje rěče. Wot předwčerawšeho móžeće sej kupić jeho 27. nakład, kotryž je rozrostł na 145 000 hesłow; při tym bu słowoskład w zašłych nakładach stajnje wo přerěznje 5 000 hesłow powjetšeny. Porno tomu je ličba šmórnjenych hesłow – zwjetša prawopisnych wariantow a nowych słowow, kotrež so w praksy přesadźili njejsu – poměrnje snadna.
„Kaltland. Unter Syrern und Deutschen“ rěka kniha Berlinskeje žurnalistki Jasny Zajček, kotraž bě spočatk lěta 2016 štyri měsacy w Budyskim Sprjewinym hotelu požadarjam azyla němčinu podawała. Socialna reportaža je lětsa w nakładnistwje Droemer wušła. Połchorwatka je islamske wědomosće studowała a bu hižo za undercover-reportažu wo přihotach ameriskich wojakow za Afghanistan wuznamjenjena. Cordula Ratajczakowa je so z Jasnu Zajček rozmołwjała.
Dožiwjenja w Sakskej drje njejsu Was tak wottrašeli. Wšako runje wo tym rozmyslujeće do Zhorjelca přećahnyć?