Druhi raz wopor fronty

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:
Serbja sej swojich wótčincow waža. Je z wašnjom, jim respekt wopokazać a jich składnostnje jubileja počesćić. Hdyž jedna so wo zasłužbnu wosobinu, kotraž je na dobro serbstwa skutkowała, ke kulturnemu herbstwu přinošowała a so tak do kolektiwneho pomjatka zapisała, je z dobrej tradiciju, při rowje abo pomniku kwětki połožić a ju wopominać. Tak bě to tež planowane­ za basnika Jurja Chěžku, kiž narodźi so 22. julija 1917. We wobłuku 39. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije je Zwjazk serbskich wuměłcow jeho jutře při ródnym domje w Hórkach z čitanjom počesćić chcył. To pak nětko wupadnje. Přičina su zwady mjez nowym předsydu a bywšim předsydu ZSW nastupajo zrěčenje wo přewjedźenju swjedźenja poezije. Jurij Chěžka bě w Druhej swětowej wójnje zahinył. Nětko je druhi raz wopor­ wojerskeje fronty – tónraz serb­skeje. Cordula Ratajczakowa

Najwjetša kriza w ZSW

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:

Koło serbskich spisowaćelow (KSS) Zwjazka serbskich wuměłcow je wčera čłonow ZSW do Budyskeho hosćenca „Zum Echten“ přeprosyło. Tema bě lětsa planowany 39. mjezynarodny swjedźeń poezije, kotryž wupadnje.

Budyšin (SN/CoR). „Ženje do toho njejsym tajku krizu Zwjazka serbskich wuměłcow dožiwił kaž nětko. Wutroba mje boli, hdyž wo tym rozmysluju, zo Swjedźeń serbskeje poezije wupadnje a zo je mjezynarodne připóznaće a wšo to, štož smy sej jako niwow w zhromadnym dźěle z wukrajnymi spisowaćelemi natwarili, wohrožene“, rjekny wčera spisowaćel a basnik Beno Budar.

Jurja Chěžku wopominać

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Šefredaktor SN Janek Wowčer přeproša wšitkich zajimcow, při ródnym domje Jurja Chěžki w Hórkach so jutře w 17 hodź. wobdźělić na małej wopomnjenskej swjatočnosći składnostnje 100. narodnin basnika, „zo bychmy jeho hódnje počesćili“.

Krótkodobnje organizowane zarjadowanje wotměje so w kooperaciji z Kamjenskej župu „Michał Hórnik“ a Hórčanskim wjesnym towarstwom Při skale. Tež Chróšćanski wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) je wobdźělenje na wopo­minanju wobkrućił. Spisowaćelka Róža Domašcyna chce někotre basnje Jurja Chěžki, ale tež jemu wěnowane swójske čitać. Dalše přinoški su lubje witane.

Pozadk je, zo wot Zwjazka serbskich wuměłcow poprawom na samsnym městnje a w samsnym času planowane počesćenje wupadnje, wšako měješe so zarjadowanje we wobłuku 39. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije, kotryž bě lětsa Jurjej Chěžce wěnowany, wotměć. Zwady dla pak je tradicionalny literarny festiwal wotprajeny.

Jurij Chěžka

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:
Jutře před sto lětami narodźi so basnik a přećiwnik hitlerskeho nadknjejstwa Jurij Chěžka w Hórkach swójbje skałarja a chěžkarja. Wón wopyta Arcybiskopski gymnazij w Praze studowaše po tym w čěskej stolicy bohemistiku, sorabistiku a germanistiku. 1937 załoži rukopisny časopis Gmejnska heja. Chěžka bě přećiwnik nacijow a nadarjeny młody serbski basnik, kotryž spisa tež někotre prozowe teksty. Sam je z čěskeje literatury do serbšćiny přełožował. Jako němske wójsko nalěto 1939 Prahu wobsadźi, zaja Gestapo Chěžku. Po pušćenju dyrbješe nazymu 1939 do Wehrmachty a jako wojak w Francoskej a Juhosłowjanskej słužić. Při pospyće, k partizanam přeběžeć, wón nazymu 1944 blisko serbiskeho Kragujevaca zahiny. Zawostajił je něhdźe 50 basnjow, zwjetša w rukopisu. Do jeho najznaćišich słuša antiwójnska „Fantazija-Solingen, Solingen, Krupp“. W LND wuńdźe 1971 kniha „Poezija małej’ komorki“ a čisło 22 rjadu Serbskeje poezije. W „Serbskej čitance“ je Chěžka tohorunja zastupjeny. Na ródnym domje basnika dopomina wopomjatna tafla na njeho. Manfred Laduš

„To je tón serbski Mácha!“

Donnerstag, 20. Juli 2017 geschrieben von:

Jan Donat z Chrósćic (1917–1997), kiž bě w Praze započał wučerstwo studować, bě wot 1948 do 1962 wučer łaćonšćiny, čěšćiny a biologije na Serbskej wyšej šuli w Budyšinje a Małym Wjelkowje. W lěće 1971 nachwata po dalokostudiju na pedagogiskej wyšej šuli w Drjež­dźanach trěbne wotzamknjenje – z 30stronskim diplomowym dźěłom „Idejowo-historiski wobrys žiwjenja a two­rjenja Jurja Khěžki“. Překlepk manuskripta mentorki prof. Lucije Hajnec přepoda dr. Beata Brězanowa njedawno Serbskemu kulturnemu archiwej. Zajimawe je Jana Donatowe dźěło, dokelž wužiwaše wón nimo ćišćanych žórłow a dopomnjenkow swójski a Jana Korjenkowy (1921–1982) zapisnik, dale „Wokolnik“ Serbowčanow z oktobra 1936 a šulsku chroniku Arcybiskopskeho gymnazija w Praze. Njech nam někotre wujimki (z přełožkom čěskich citatow) wosobinu basnika Jurja Chěžki, kotrehož stote narodniny 22. julija wopominamy, znowa zbliža.

Hórki a Chrósćicy

Wliw ideologije přepytował

Donnerstag, 20. Juli 2017 geschrieben von:

Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tu w małym serialu předstajamy.

Serbskim šulam dźiwadło zbližić

Mittwoch, 19. Juli 2017 geschrieben von:

Wot lěta 2012 ma Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin krute městno za serbsku dźiwadłowu pedagogowku, kotrež Załožba za serbski lud kóžde lěto dźělnje spěchuje. Wot meje tohole lěta skutkuje Judit Čornakowa z Chrósćic na tymle městnje. Studowana socialna pedagogowka bě do poroda swojeju dźěsći w Njebjelčanskej pěstowarni dźěłała, wot minjeneho lěta jako fachowa poradźowarka za pěstowarnje w Křesćansko-socialnym kubłanskim skutku. Cyle spokojom wšak tam njebě – ćim bóle to nětko je: „Mi so tu w NSLDź jara lubi. Je to dźěło połne pozitiwnych nazhonjenjow, zabawne a dosć čiłe. Móžu samostatnje dźěłać, mam pak tež team, z kotrymž móžu hromadźe kreatiwnje něšto wuwiwać a w kotrymž hodźa so nadawki rozdźělić. W swojim běrowje sym jara zrědka, je dźě nětko telko jewišćow za mnje“, so 30lětna směje.

Jónu połnu žurlu měć

Mittwoch, 19. Juli 2017 geschrieben von:
Zo změje serbske dźiwadło přeco wjele wopytowarjow, přeje sej nowa serbska dźiwadłowa pedagogowka NSLDź Judit Čornakowa. Njecyłych 5 000 ludźi, inkluziwnje dźěći, je sej w minjenej hrajnej dobje wobhladało, što serbscy profesionelni dźiwadźelnicy na jewišću předstajeja. Hladajo na dohromady 150 000 přihladowarjow su to 0,03 procenty – podźěl serbskich na powšitkownych zarjadowanjach NSLDź pak je z 0,08 procentami nimale trójce tak wulki. Přerěznje tysac přihladowarjow měješe minjene lěta přeco hłowna serbska inscenacija – jenož hra „Chodźić po rukomaj“ wo Alojsu Andrickim w sezonje 2013/2014 je 50 procentow wjace přiwabiła. Jenož na nabožnej tematice to zaležeć njemóže, wšako su žurle tež połne, hdyž lajske dźiwadła hraja. Přeju sej, zo smědźa w přichodnej sezonje tež profesionalni hrajerjo jónu połnu žurlu dožiwić, hdyž serbske kruchi předstajeja. Cordula Ratajczakowa

We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo koordinuje Sakska akademija wědomosćow Lipsk projekt „Wirtualne archiwy za duchownowědne slědźenja“, na kotrymž so nimo Instituta Hannyh Arendt za slědźenje wo totalitarizmje, Instituta za sakske stawizny a ludowěda, Simona Dubnoweho instituta za židowske stawizny a kulturu tež Serbski institut wobdźěla.

Lipsk/Budyšin (SN/CoR). Stawiznopis Serbow za čas mjez wójnomaj ma tež dźensa hišće mnohe běłe blaki. Nowy slědźenski projekt na Serbskim instituće ma tomu słužić, za wažnymi žórłami a dokumentami z časa Weimarskeje republiki a nacionalsocializma w archiwach rešeršować a je digitalizować. „Smy so w měrcu relatiwnje spontanje rozsudźili, so na wupisanju projekta wobdźělić. Wjeselimy so, zo je so poradźiło w Serbskim instituće dwě přidatnej projektowej městnje za to wutworić“, praji sobudźěłaćer slědźenišća dr. des. Friedrich Pollack, kiž je próstwu sobu zdźěłał.

Filmowu přehladku wobnowja

Freitag, 14. Juli 2017 geschrieben von:

Choćebuz (SN/CoR). „K małemu jubilejej je Choćebuski filmowy festiwal swoju 15. přehladku tróšku wobnowił – to pak z wupruwowanym zaměrom, regionalnym talentam a kreatiwnym hłójčkam zmóžnić swoje filmy na wulkej płachće předstajić“, rozłožuje jednaćel Choćebuskeho filmoweho festiwala Andreas Stein. Tak zdobychu łužiskeho filmowca Erika Schieska jako noweho kuratora a koordinatora. Teritorij wubědźowanja su nětko na Delnju a Hornju Łužicu wobmjezowali. Budu tež změny we wotběhu zarjadowanja a lěpše wabjenje. Schiesko stara so tuchwilu wo to, z małej dźesaćtydźenskej seriju filmowu přehladku znaćišu sčinić. Pod hesłom „Natočiš hižo swójski film?“ su mjeztym prěnje tři filmowe přinoški na festiwalnych Facebook- a Youtube-kanalach zjawnosći přistupne, třeći pod titulom „Drama ćěkancow“ wozjewichu tam hakle před štyrjomi dnjemi. Z ironiju a humorom hladaja w přinoškach na dźěło a problemy filmoweho mustwa – wosebje „režisera“ Schieska –, kotrež spyta w Choćebuzu normalnych pasantow jako akterow zdobyć.

Neuheiten LND