Koło serbskich spisowaćelow (KSS) Zwjazka serbskich wuměłcow je wčera čłonow ZSW do Budyskeho hosćenca „Zum Echten“ přeprosyło. Tema bě lětsa planowany 39. mjezynarodny swjedźeń poezije, kotryž wupadnje.
Budyšin (SN/CoR). „Ženje do toho njejsym tajku krizu Zwjazka serbskich wuměłcow dožiwił kaž nětko. Wutroba mje boli, hdyž wo tym rozmysluju, zo Swjedźeń serbskeje poezije wupadnje a zo je mjezynarodne připóznaće a wšo to, štož smy sej jako niwow w zhromadnym dźěle z wukrajnymi spisowaćelemi natwarili, wohrožene“, rjekny wčera spisowaćel a basnik Beno Budar.
Budyšin (SN/CoR). Šefredaktor SN Janek Wowčer přeproša wšitkich zajimcow, při ródnym domje Jurja Chěžki w Hórkach so jutře w 17 hodź. wobdźělić na małej wopomnjenskej swjatočnosći składnostnje 100. narodnin basnika, „zo bychmy jeho hódnje počesćili“.
Krótkodobnje organizowane zarjadowanje wotměje so w kooperaciji z Kamjenskej župu „Michał Hórnik“ a Hórčanskim wjesnym towarstwom Při skale. Tež Chróšćanski wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) je wobdźělenje na wopominanju wobkrućił. Spisowaćelka Róža Domašcyna chce někotre basnje Jurja Chěžki, ale tež jemu wěnowane swójske čitać. Dalše přinoški su lubje witane.
Pozadk je, zo wot Zwjazka serbskich wuměłcow poprawom na samsnym městnje a w samsnym času planowane počesćenje wupadnje, wšako měješe so zarjadowanje we wobłuku 39. mjezynarodneho swjedźenja serbskeje poezije, kotryž bě lětsa Jurjej Chěžce wěnowany, wotměć. Zwady dla pak je tradicionalny literarny festiwal wotprajeny.
Jan Donat z Chrósćic (1917–1997), kiž bě w Praze započał wučerstwo studować, bě wot 1948 do 1962 wučer łaćonšćiny, čěšćiny a biologije na Serbskej wyšej šuli w Budyšinje a Małym Wjelkowje. W lěće 1971 nachwata po dalokostudiju na pedagogiskej wyšej šuli w Drježdźanach trěbne wotzamknjenje – z 30stronskim diplomowym dźěłom „Idejowo-historiski wobrys žiwjenja a tworjenja Jurja Khěžki“. Překlepk manuskripta mentorki prof. Lucije Hajnec přepoda dr. Beata Brězanowa njedawno Serbskemu kulturnemu archiwej. Zajimawe je Jana Donatowe dźěło, dokelž wužiwaše wón nimo ćišćanych žórłow a dopomnjenkow swójski a Jana Korjenkowy (1921–1982) zapisnik, dale „Wokolnik“ Serbowčanow z oktobra 1936 a šulsku chroniku Arcybiskopskeho gymnazija w Praze. Njech nam někotre wujimki (z přełožkom čěskich citatow) wosobinu basnika Jurja Chěžki, kotrehož stote narodniny 22. julija wopominamy, znowa zbliža.
Hórki a Chrósćicy
Njedawno wotmě so mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow- sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. 21 referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych tu w małym serialu předstajamy.
Wot lěta 2012 ma Němsko-Serbske ludowe dźiwadło Budyšin krute městno za serbsku dźiwadłowu pedagogowku, kotrež Załožba za serbski lud kóžde lěto dźělnje spěchuje. Wot meje tohole lěta skutkuje Judit Čornakowa z Chrósćic na tymle městnje. Studowana socialna pedagogowka bě do poroda swojeju dźěsći w Njebjelčanskej pěstowarni dźěłała, wot minjeneho lěta jako fachowa poradźowarka za pěstowarnje w Křesćansko-socialnym kubłanskim skutku. Cyle spokojom wšak tam njebě – ćim bóle to nětko je: „Mi so tu w NSLDź jara lubi. Je to dźěło połne pozitiwnych nazhonjenjow, zabawne a dosć čiłe. Móžu samostatnje dźěłać, mam pak tež team, z kotrymž móžu hromadźe kreatiwnje něšto wuwiwać a w kotrymž hodźa so nadawki rozdźělić. W swojim běrowje sym jara zrědka, je dźě nětko telko jewišćow za mnje“, so 30lětna směje.
We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo koordinuje Sakska akademija wědomosćow Lipsk projekt „Wirtualne archiwy za duchownowědne slědźenja“, na kotrymž so nimo Instituta Hannyh Arendt za slědźenje wo totalitarizmje, Instituta za sakske stawizny a ludowěda, Simona Dubnoweho instituta za židowske stawizny a kulturu tež Serbski institut wobdźěla.
Lipsk/Budyšin (SN/CoR). Stawiznopis Serbow za čas mjez wójnomaj ma tež dźensa hišće mnohe běłe blaki. Nowy slědźenski projekt na Serbskim instituće ma tomu słužić, za wažnymi žórłami a dokumentami z časa Weimarskeje republiki a nacionalsocializma w archiwach rešeršować a je digitalizować. „Smy so w měrcu relatiwnje spontanje rozsudźili, so na wupisanju projekta wobdźělić. Wjeselimy so, zo je so poradźiło w Serbskim instituće dwě přidatnej projektowej městnje za to wutworić“, praji sobudźěłaćer slědźenišća dr. des. Friedrich Pollack, kiž je próstwu sobu zdźěłał.
Choćebuz (SN/CoR). „K małemu jubilejej je Choćebuski filmowy festiwal swoju 15. přehladku tróšku wobnowił – to pak z wupruwowanym zaměrom, regionalnym talentam a kreatiwnym hłójčkam zmóžnić swoje filmy na wulkej płachće předstajić“, rozłožuje jednaćel Choćebuskeho filmoweho festiwala Andreas Stein. Tak zdobychu łužiskeho filmowca Erika Schieska jako noweho kuratora a koordinatora. Teritorij wubědźowanja su nětko na Delnju a Hornju Łužicu wobmjezowali. Budu tež změny we wotběhu zarjadowanja a lěpše wabjenje. Schiesko stara so tuchwilu wo to, z małej dźesaćtydźenskej seriju filmowu přehladku znaćišu sčinić. Pod hesłom „Natočiš hižo swójski film?“ su mjeztym prěnje tři filmowe přinoški na festiwalnych Facebook- a Youtube-kanalach zjawnosći přistupne, třeći pod titulom „Drama ćěkancow“ wozjewichu tam hakle před štyrjomi dnjemi. Z ironiju a humorom hladaja w přinoškach na dźěło a problemy filmoweho mustwa – wosebje „režisera“ Schieska –, kotrež spyta w Choćebuzu normalnych pasantow jako akterow zdobyć.