Mättigowy stipendiat z Prahi

Mittwoch, 21. September 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Historikar Petr Hrachovec z Prahi dóstanje lětsa Mättigowy stipendij, kaž Załožba dr. Gregoriusa Mättiga zdźěli. Z 1 200 eurami spěchuje wona publikaciju doktorskeho dźěła „Žitawčenjo a jich cyrkwje“, kotrež bě Hrachovec před lětomaj na Praskej Karlowej uniwersiće zakitował. Tež přełožk do němčiny ma so z pjenjezami podpěrać. „Žitawska reformacija wotběža hinak hač w druhich hornjołužiskich městach. Zwěsćeš tule sylny zajim za čěsku husitsku kaž tež šwicarsku reformaciju“, praji Petr Hrachovec. Žitawa přisłušeše tehdy Praskemu biskopstwu. „Dotal bě lědma znate, zo su w archiwje Žitawskeje ewangelsko-lutherskeje Janskeje wosady pózdnjosrjedźo- a zažnowěkowske cyrkwinske knihi města zachowane“, praji čłon jury Kai Wenzel. Wuhódnoćenje tychle žórłow přez Hrachoveca twori nowy zakład dalšeho slědźenja.

Přepodać chcedźa stipendij njedźelu na swjedźenskej Božej słužbje w Budyskej tachantskej cyrkwi składnostnje 431. narodnin dr. Gregoriusa Mättiga.

Mikławš Hajna

Mittwoch, 21. September 2016 geschrieben von:
19. septembra 1941 zemrě wučer, Maćicar a delanski kulturny prócowar Mikławš Hajna w delanskich Konjecach. Wón bě so 29. oktobra 1876 chěžkarskej swójbje w Kukowje narodźił. Po wopyće Budy­skeho Katolskeho wučerskeho seminara wučerješe w Konjecach a bě tam tež 36 lět šulski nawoda. Sylnje angažowaše so w narodnym žiwjenju přednošowaše w Ralbičanskej Bjesadźe, dirigowaše wot lěta 1900 do 1936 chór Lilija a bě wot 1923 tež jeho předsyda. Lilija měješe na 50 spěwow wot Kocora, Słodeńka, Pilka­ a wosebje twórby Bjarnata Krawca w repertoirje a docpě wysoki wuměłstwowy niwow. Hajna je słowaksku pěseń „Běži­ woda, běži“ přełožił. Wuběrnje staraše so wo delanske lajske dźiwadło, kotrež předstaji wjac hač pjatnaće kruchow. Dokelž originalne serbske hry pobrachowachu, je Hajna rjad němskich, kaž „Hdyž kocor kamor cazaše“, „Petrolejowy kužoł“ a „Dźiwja Hilža“, přełožił a inscenował. Pod pseudonymom Pawoł Domaš spisa wón literarne přinoški, kaž powědančko „Wostań w kraju“, za časopisaj Łužica a Katolski Posoł. Manfred Laduš

Hudźbny nyšpor ke kermuši

Dienstag, 20. September 2016 geschrieben von:

Budyšin (CRM/SN). Ze swjatočnymi kemšemi, ale tež z dwurěčnym kermušnym nyšporom z wobšěrnym hudźbnym programom wopominachu zawčerawšim poswjećenje Budyskeje cyrkwje Našeje lubeje knjenje. Wona so w starych zapisach hižo w lěće 1240 jako cyrkej „zu Unserer lieben Frau auf dem Salzmarkt“ naspomni. Jako Serbska cyrkej je dźě tónle Boži dom blisko Bohateje wěže přez lětstotki pospochi duchowne srjedźišćo předewšěm za katolskich serbskich wěriwych města a wokolnych wsow.

Mjeztym zo su so přitomni wobeju konfesijow zhromadnje z tachantskim fararjom Witom Sćapanom, pólskim duchownym­ Grzegorzom Malinowskim a diakonom Florianom Mrózom serbsce a němsce modlili, wuhotowaštaj nyšpor hudźbnje na naročne wašnje z cyrkwinskohudźbnym direktorom Friedemannom Böhmu młody pišćeler Michał Donat­ z Chrósćic a Budyski saksofonist Thomas­ Siegmund.

Pawoł Njek

Dienstag, 20. September 2016 geschrieben von:

Budyska dróha dopomina hišće na wučerja a spjećowarja přećiwo hitlerskemu nadknjejstwu Pawoła Njeka, kiž bě so 19. septembra před 125 lětami w sprjewinym měsće swójbje serbskeho cyhelnika narodźił. Zakónčiwši gymnazij a katolski wučerski seminar w ródnym měsće wučerješe Pawoł Njek wot lěta 1912 do 1922 w Njebjelčicach, Pančicach a Worklecach. Po nawróće z Prěnjeje swětoweje wójny sta so z jeje přećiwnikom a z čłonom Njewotwisneje socialdemokratiskeje strony (USPD). Z jeje lěwym křidłom přeńdźe ke KPD. Wot lěta 1922 do 1930 studowaše w Lipsku filozofiju, statnowědu a ludowe hospodarstwo a w Drježdźanach pedagogiku. Jeho doktorske dźěło wo ludohospodarskich prašenjach serbskeho narodneho hibanja zwosta njezakitowane. Lěto bě Njek wučer w Njeswačidle. Nacije jeho 1933 z wučerstwa wuhnachu a antifašistiskeho spjećowanja dla 1942 znowa zajachu­. Pawoł Njek zahiny 24. awgusta 1944 w koncentraciskim lěhwje Buchenwald. Pančičanska młodownja a Njeswačanska šula běštej po nim pomjenowanej.

Manfred Laduš

„Serbski Oertel“ z knižku počesćeny

Dienstag, 20. September 2016 geschrieben von:

Wjelelětneho serbskeho sportoweho žurnalista a rozhłosownika Měrćina Štrawbu su wčera w Radworju składnostnje 73. narodnin z wosebitej knižku wo jeho žiwjenju a skutkowanju počesćili­.

Radwor (SN/MkWj). Kak hódnoćiš žiwjenski skutk čłowjeka, kiž bě w Serbach swojeho dźěła, ale tež swojeho hibićiweho a wotewrjeneho wašnja znaty a připóznaty kaž lědma štó druhi? Něhdźe pjatnaće přećelow a něhdyšich kolegow je wčera do Radworskeho Słodeńka přišło, zo bychu Měrćinej Štrawbje k 73ćinam gratulowali a jemu brošurku z titulom „Serbski Oertel“ přepodali. W njej su swoje dopomnjenki na narodninarja znosyli, kotremuž bě němski sportowy reporter Heinz Florian Oertel stajnje z wulkim přikładom. Mjez awtorami su mjez druhim Jan Macka, Mikławš Krawc, Jurij Nuk, Józef Šwon a dr. Beno Wałda.

Bohata wotměna na dźesać wjesnych statokach

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:

Hudźba, rjemjesło, drasta a kulinariske słódnosće na dworowym swjedźenju

Ćisk (UH/SN). Štóž je we Wojerowskej kónčinje minjeny kónc tydźenja zabawnu wotměnu wot wšědneho dnja w formje kultury we wjesnym charakteru pytał, bě w Ćisku runje prawje. Tu běchu so sobotu na mnohich wopytowarjow nastajili a jim samo durje a wrota šěroko wočinili, a to we wobłuku 5. dworoweho swjedźenja, kotryž wotměnjejo z Čornym Chołmcom a z Brětnju přewjeduja. Cyły dźeń knježeše tam čiłe žiwjenje, při čimž je so překwapjace zadźiwanje zas a zaso do wěrneje zahoritosće změniło. Přetož tajku mnohotnosć akcijow a poskićenjow hač k starodawnemu rjemjesłu bě wulki dźěl hosći lědma wočakował.

Rada CIOFF so schadźowała

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:

Hłowna zhromadźizna Mjezynarodneje rady za wuhotowanje folklornych festiwalow a ludoweho wuměłstwa (CIOFF) Němska wotmě so kónc tydźenja w Slepom.

Dwójna CD „Naša hudźba“ wušła

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:
Slepo (SN). Nowa, dwójna CD rjadu „Naša hudźba“ čo. 3 a 4 z cunimi zynkami baladojtych titlow nětko předleži. Wudała je ju župa „Jakub Lorenc-Zalěski“ z podpěru Serbskeho rozhłosa MDR. Dalšej swěrnej podpěraćelej tutoho projekta stej SAEK Budyšin a hudźbne nakładnistwo SERVI. Zahajiła bě župa rjad „Naša hudźba“ w lěće 2012 z wudaćom pop-, rock- a dance-titulow. Loni slědowachu šlagry 60- a 70tych lět. Župa widźi w rjedźe dalši přinošk k šěrjenju serbšćiny z pomocu našočasneje zabawneje hudźby.

Wo serbskich samozrozumliwosćach

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:
Spožčenje myta – kaž minjeny pjatk Zejlerjoweho – je přeco zaso składnosć, sej zasłužby jednotliwcow – kaž tule sorabistki dr. Ireny Šěrakoweje – wuwědomić. Zdobom skići zetkanje politiskich a towaršnostnych elitow šansu, na wěste njedostatki skedźbnić – ćim bóle, wšako jedna so wo wot politiki załožene myto za spěchowanje serbšćiny. Tuž skedźbni jednaćelka LND Marka Maćijowa na trěbnych sobudźěłaćerjow Serbskeho institua a LND, zo bychu standardne dźěła kaž słowniki wušli, kotrež su „za wulki lud samozrozumliwe“. Na pobrachowacu samozrozumliwosć w Serbach pokaza na tamnym boku kulturna ministerka dr. Eva-Maria Stange: By-li 10 000 Serbow tež w němskej zjawnosći swoje serbske mjeno wužiwało, by tež swět hinaši wupadał. Woboje trjechi – tuž do dźěła zdar! Cordula Ratajczakowa

Kěrlušeza dujerjow

Montag, 19. September 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN). Serbski komponist Jan Cyž je zběrku dohromady 101 serbskeho kěrluša zestajał a za dujerske kwartety wobdźěłał. W nadawku Załožby za serbski lud stej partiturje nětko w dwěmaj wersijomaj wušłoj: jedna za dwě trompeće, tenorowy­ róh a tubu; tamna za dwě trompeće a dwě pozawnje.

Nimo toho je wušoł notowy material za kóždy jednotliwy instrument. Jan Cyž, kiž bě hižo před 18 lětami na nastork wosebje­ němskich hudźbnikow dujerskich ćělesow z tymle dźěłom započał, wěnuje zběrku swojimaj staršimaj. W Cyžec staršiskim domje w Časecach je so stajnje wjele hudźiło. Nan Beno Cyž, swój čas załožer a muzikant znateje dujerskeje kapały Credis, hraješe na saksofonje. Tež synaj Joachim a Jan běštaj hižo wot zažneho dźěćatstwa zahoritaj dujerjej. Zhromadnje wustupowachu jako swójbna kapała w zestawje trubka, klawěr, basowa gitara a saksofon na kwasach, na zawodnych swjedźenjach, kaž na domcho­wance prodrustwow, a k dalšim te­hdy zwučenym składnosćam.

Neuheiten LND