W naležnosći so ničo njezměni

Dienstag, 06. September 2016 geschrieben von:

Ministerka Stange rozdźělenje hłosow w kulturnym rumje wusprawniła

Zhorjelc. Debata wo dźiwadle kulturneho ruma w Hornjej Łužicy saha lěta wróćo. Nětko so wona znowa jewi: na podijowej diskusiji składnostnje 20lětneho wobstaća Noweje Łužiskeje filharmonije, hdźež je wčera wječor w Zhorjelskim dźiwadle­ wo šansy a wužadanja orchestra za cyły kulturny rum šło. Štož tele hudźbne ćěleso nastupajo derje funguje, měło tež za dźiwadła rozrisanje być. Fuziju pak awtomatisce zalutowanja njepřinjese. Wona dyrbi mudrje přemyslena być, rjekny sakska ministerka za wuměłstwo Eva-Maria Stange (SPD).

Generalny intendant Gerharta Hauptmannoweho dźiwadła Zhorjelc-Žitawa, Klaus Arauner, je wčera znowa na „rozdźělowanske boje“ w kulturnym rumje Hornja Łužica-Delnja Šleska skedźbnił. Z wokrjesomaj Budyšin a Zhorjelc kaž tež ze Załožbu za serbski lud ze sydłom w Budyšinje přisłušeja kulturnemu konwentej třo hłosokmani čłonojo. To zawinuje „njerunowahu“, štož sy w zašłosći na někotrymžkuli rozsudźe pytnył, tak na dobro Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła.

Porjedźenka

Dienstag, 06. September 2016 geschrieben von:
W artiklu „Čitanje pod Čornobohom“, wozjewjenym w SN 30. awgusta, jewjachu so bohužel zmylki. Prawje je, zo rěka z mnohimi literarnymi mytami wuznamjenjena lyrikarka Elke Erb. Spěwanje na Čornoboze w času nastaća tamnišeje korčmy wotmě so třeći dźeń swjatkow 1851 před wjace hač 3 000 ludźimi. 7. junija 1863 chcyše serbska młodźina na Čornobóh pućować a mjez druhim pěseń „Hišće Serbstwo nje­zhubjene“ spěwać. Prosymy wo wodaće za misnjenja. Redakcija SN

Prof. dr. M. Krječmar

Dienstag, 06. September 2016 geschrieben von:
6. septembra 1891 narodźi so docent serbšćiny, rěčespytnik a literarny wědomostnik prof. dr. Mikławš Krječmar w Chasowje swójbje chěžkarja a dźěłaćerja. Wot lěta 1906 bě wón chowanc Pra­skeho Serbskeho seminara a studowaše rěčespyt na uniwersiće čěskeje stolicy. Wot lěta 1922 bě tam z lektorom serbšćiny, wudźeržowaše wuske zwiski do domi­zny a informowaše wot 1933 čěsku ludnosć wo antiserbskej politice w Němskej. Po wobsadźenju Čěskeje wot nacijow přesćěhowany wuchowa prof. Krječmar ča­sopis młodych Serbow „Gmejnska heja“. Po wójnje wuwučowaše wón serbskich šulerjow we Varnsdorfje, 1948 habilitowaše a bě hač do renty 1953 zaso docent serbšćiny na Karlowej uniwersiće. Krječmar publikowaše wo serbsko­katolskich spisowaćelach, hłownje wo Jakubje Barće-Ćišinskim, wuda monografije wo nim, wo Jurju Libšu a wo młodoserbskim hibanju. Dale spisa knihi wo Mikławšu Andrickim, Jurju Chěžce a zhromadnje z prof. Pawołom Nowotnym wo listowanju Ćišinskeho. 1956 spožčichu jemu Statne­ myto Ćišinskeho. Krječmar zemrě 1967. Manfred Laduš

Mortkow (SN/MiR). Wospjet je so Jakubecec twjerdźizna w Mortkowje jako přewšo­ přijomna kulisa za předstajenje Serbskeho ludoweho ansambla wopokazała. A jeje mějićel kaž tež wuhotowar lětušeho dźiwadła pod hołym njebjom z inscenaciju „Lesć“, zubny lěkar André Jakubetz, bě wurjadny hosćićel. Na terenje bě składnosć sej dobru wječer popřeć. Štóž bě sčasom přijěł, zetka tam na programje sobuskutkowacych a wužiwaše składnosć krótkeje bjesady. Mnozy zajimcy kupichu sej swój zastupny lisćik při wječornej kasy. Wšako njeběštej zarjadowani do toho wupředatej.

Nowostka z LND

Montag, 05. September 2016 geschrieben von:
Budyšin (SN). W Ludowym nakładni­stwje Domowina je wušła dźěćaca kniha z titlom „Jejdyrko“. Powědančko z pjera Křesćana Krawca a ilustracijemi Uwe Häntscha wusměrja so na čitarjow wot wosom lět. W srjedźiznje stawizny steji hólčec z njewšědnym mjenom Jejdyrko. Pozadk jednanja su napoleonske wójny před wjac hač 200 lětami w Budyskej kónčinje. Wulku rólu hraje při tym wowčernja při Sprjewi njedaloko Lichanja, kotrejež stawizna je, kaž awtor piše „lědma znata“. Krawc jara wobrazliwje powěda, tak zo móža so dźěći derje zamyslić.

Literarny pomnik za njepowalneho prócowarja

Freitag, 02. September 2016 geschrieben von:

Budyšin (CRM/SN). Wušła je lětsa w Ludowym nakładnistwje Domowina edicija horliweho Delnjoserba Herberta Nowaka w delnjoserbšćinje „Pisaŕ běch wót młodych lět“. Zestajiła je ju nawjedowaca lektorka LND Janka Pěčkojc de Lévano. Wčera wječor su nowostku w Budyskej Smolerjec kniharni předstajili.

Dźowka daloko znateho a před pjeć lětami zemrěteho ewangelskeho teologi, filologi a njepowalneho serbskeho prócowarja, kiž smě so z prawom do rjadu našich wótčincow zarjadować, Madlena Norberg zawodnje rjekny, zo drje bu w Choćebuzu hižo na jeho stolětne po­smjertne narodniny spominane, ale tónle literarny wječor w Budyšinje je za nju wěsty wjeršk. Zhromadnje z Fabianom Kaulfürstom wona z knihi čitaše a doda někotryžkuli pregnantny komentar.

Wo młódšich stawiznach Łužicy zhonili

Freitag, 02. September 2016 geschrieben von:

Zły Komorow. Něhdźe 20 zajimcow bě na njedawny přednošk dr. Pětša Šurmana do Złokomorowskeje kniharnje přišło a jasne wědomostne wuwjedźenja wočakowało. Wšako steješe najnowša kniha Choćebuskeho stawiznarja wo dobje 1947 do 1961 w srjedźišću zarjadowanja załožby Rosy Luxemburg. Moderator Gerd-Rüdiger Hoffmann tróšku prowokatorisce na kompendij skedźbni: „Njejedna so zawěsće wo napjatu knihu, kotruž k hodom dariš a spochi přečitaš.“ Přiwšěm bě wječor napjaty.

„Scenu“ sami tworić

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:

Na wčerawšim zarjadowanju „Serbske ludowe wuměłstwo w 21. lětstotku“ bě hižo konstelacija hosći zajimawa. Woni zwuraznichu wšelake měnjenja nastupajo tradicionelne vs. moderne/ progresiwne/ eksperimentalne. Začuwach pak konsens, zo trjebamy w Serbach woboje. Młodźina njech wotkryje sej pod nowymi atributami ludowe wuměłstwo – njech je modifikuje a so z nim tež „hrajka“.

Moja konkluzija z wčerawšeho disku­sijneho wječora je, zo měła/móhła tradi­cija potajkim ruku w ruce z modernu hić. Jako pomjatk a wuslědźenje tohole herbstwa mamy profesionelne institucije, kaž na přikład Serbski institut a Serbski muzej, kotrež tónle proces na dobro Serbow přewodźeja. „Scenu“ za žiwu ludowu kulturu pak njech Serbja sami tworja, hdźežkuli w towaršnostnym žiwjenju so tež angažuja. Potom změje naše ludowe wuměłstwo tež přichod. Clemens Škoda

Nowy muž w SLA z idejemi

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:

Hakle štyri tydźenje wón w Serbskim ludwym ansamblu skutkuje. Z prěnjej mysličku pak je so nowy chórowy nawoda Andreas Pabst hižo do plana hrajneje doby zapisał: Spočatk nowembra móžemy na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja prěni koncert noweho rjadu „Mišterske twórby chóroweje hudźby“ dožiwić. „Rady ze swojimi idejemi k zhromadnemu dźěłu přinošuju. To je šansa tajkeho małeho domu, a to mje sem přiwabiło“, rozłožuje 37lětny, kiž je w minjenych lětach­ samostatnje skutkował a mjez druhim spěwnu akademiju w Kamjenicy nawjedował­.

DSLW załoženy

Donnerstag, 01. September 2016 geschrieben von:
Dźens před 60 lětami załožichu na próstwu Domowiny Dom za serbsku ludowu kulturu. Nowa institucija za nawod a spěchowanje našeje ludoweje kultury bu pozdźišo na Dom za serbske ludowe wuměłstwo (DSLW) přemjenowana a bě ministerstwu za kulturu NDR podrjadowana. DSLW měješe wšelake wotrjady, kaž hudźbu, tworjace wuměłstwo, ludowu reju, wuměłstwowe słowo a pozdźišo wutworjeny folklorny centrum. Lětnje přewjedowachu dźěłarnički rozdźělnych žanrow, kubłanja ludowych wuměłcow a jich nawodow, wuhotowachu wubědźowanje wo najrjeńše serbske jutrowne jejko, wudawachu materialije za kulturne ćělesa, spěwne łopjena a noty za chóry kaž tež teksty za lajske dźiwadła a Serbske pioněrske dźiwadło. Tak spisa Pětr Malink činohru „Nócny patient“ za Budyske Serbske lajske dźiwadło, kotrež je kruch 34 króć z wulkim wuspěchom předstajiło. Festiwale serbskeje kultury z dróhu ludoweho wuměłstwa a wustajeńcami běchu wjerški dźěławosće DSLW. Dom přesta kónc lěta 1993 skutkować, po tym hišće dwě lěće při Domowinje. Manfred Laduš

Neuheiten LND