Bitwa nad Sommu

Montag, 11. Juli 2016 geschrieben von:
Před sto lětami howrješe wot spočatka julija hač do srjedź nowembra na sewjeru Francoskeje nad rěku Somme surowa bitwa. 245 kilometrow dołha rěka Somme žórli so blisko Saint Quentina a zaliwa so do Ärmeloweho kanala. Sewjernje Sommy běchu stejnišća němskeho wójska, jim napřećo stejachu francoske a britiske jednotki. Rozkazowarjo armejow zwjazkarskeju krajow Entente přikazachu swojim wojakam, němsku frontu nad Sommu mócnje nadběhować, ju přełamać a tak přewrót na zapadnej fronće Prěnjeje swětoweje wójny docpěć. Hač do kónca awgusta su so Jendźelčenjo a Francozojo na 40 kilometrow dołhej fronće nadběha jenož wosom kilometrow do němskeje fronty zadobyli. 15. septembra zasadźi Entente prěni króć nad Sommu tanki w swětowej wójnje. Njehladajo­ na to zadobychu so nadběhowarjo hač do 15. nowembra jenož dwanaće kilometrow do němskeje fronty, kotraž wosta kruta. W běhu štyriapoł měsaca trajaceje­ krawneje a bjezzmysłoweje bitwy nad Sommu padny 750 000 jendźelskich a francoskich wojakow a nimale poł miliona němskich. Manfred Laduš

Z erotiku něhdy njelutowali

Freitag, 08. Juli 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). „We wobłuku Smolerjoweho lěta chcemy tež němskim zajimcam zarjadowanje poskićić. Wjeselimy so tuž, zo sće najebać kopańcu přišli“, witaše nawodnica Budyskeje Smolerjec kniharnje Annett Šołćic wčera wječor ně­hdźe dwaceći hosći. Wjetšina běchu wězo Serbja, ale tež prěni kursant dźens wječor zahajaceho so lětnjeho kursa Serbskeho instituta Charles Wukasch z Texasa tam bě.

Nowy Serbski dom

Freitag, 08. Juli 2016 geschrieben von:
Dźens před 60 lětami bě II. zjězd Serbow w Budyšinje, na kotrymž přepoda čłon politběrowa CK SED prof. Fred Oelßner Serbski dom na Póstowym naměsće Domowinje­. 1947 započachu dźěłowe brigady Serbskeje młodźiny rozpadanki we wójnje zničeneje Lessingoweje šule wotwožować. 24. awgusta 1947 połoži tam předsyda Maćicy Serbskeje dr. Jakub Wjacsławk zakładny kamjeń za nowy Serbski dom. Dokelž so z twarom dlěješe, přepoda předsyda Domowiny Kurt Krjeńc pozdźišo twarnišćo statej, zo by so z jeho pomocu Serbski dom dotwarił. Jeho wotewrjenje­ 8. julija 1956 bě zwjazane z wobšěrnym programom II. zjězda Serbow na pjeć městnach Budyšina a z premjeromaj SLA a Serbskeho ludoweho dźiwadła. Šěsćstow porow wuhotowaše rejwansku masowu scenu, za kotruž bě prof. Bernhard Wosiena choreografiju na serbske ludowe melodije stworił. Masowy chór zanošowaše młodźinske a narodne spěwy. Swjedźenski ćah ze 27 wobrazami předstaji tysaclětne stawizny serbskeho ludu a jeho bój přećiwo potłóčowanju. Manfred Laduš

Prěni króć dwě trawersy natwarili

Donnerstag, 07. Juli 2016 geschrieben von:

Prjedy hač móžachu lětsa na Budyskim hrodźe scyła ze spektaklom lětnjeho dźiwa­dła NSLDź wo Olsenowej cwólbje započeć, bě wjele předdźěłow trěbnych. Lětsa su tam prěni króć dwě trawersy natwarili a to napřećo sebi, štož so wjetšinje ludźi lubi. W programowym zešiwku so dźiwadło firmam, institucijam, zarjadam a jednotliwcam za přećelnu podpěru 21. Budyskeho lětnjeho dźiwadła dźakuje. Zajimawe su tohorunja w zešiwku jako ABC napisane wudma Egona Olsena, kaž „grawoćiwi amaterojo“ a „žałostni započatkarjo“.

Du hač na hranicy swojich mocow

Donnerstag, 07. Juli 2016 geschrieben von:

Dotal žane předstajenje Budyskeho lětnjeho dźiwadła wjedra dla njewupadnyło

Budyšin (SN/mwe). Wothłós lětušeho lětnjeho dźiwadła NSLDź, kotrež pokazuje hač do 17. julija na Budyskim hrodźe „Olsenowu cwólbu“, je zwjetša přemó­žacy. Kóžde ze 37 předstajenjow – zapřijatej stej hižo přidatnej dwě – je wupředate, a lubowarjo spektakla přijědu samo z Drježdźan do Budyšina. Za wšěch akterow, hač před abo za kulisami, je kóžde jednotliwe wulke wužadane. Hladajo na pensum tež fyziskich narokow du akterojo hač na hranicy swojich mocow. Wšako chce publikum najlěpše hrajerske wukony widźeć, a wšitko dyrbi kaž na štryčku běžeć. Pod hołym njebjom je dźě to cyle hinak hač nutřka w dźiwadle.

Projekt na Drježdźanskej TU

Donnerstag, 07. Juli 2016 geschrieben von:

Chcedźa serbski wědomostny dorost spěchować

Drježdźany/Budyšin (SN/CoR). Spočatk julija je na Drježdźanskej techniskej uniwersiće (TU) wosebity projekt pod hesłom „SorbenWissen“ z něhdźe dźesać sobuskutkowacymi zaběžał. Projekt nawjeduje prof. dr. Christian Prunitsch z Instituta­ za slawistiku na TU. Dalšej part­neraj staj profesor za nałožowanu lingu­istiku dr. Joachim Scharloth a Serbski institut pod nawodom přechodneho direktora dr. Hauke Bartelsa. Wothladajo wot wobsaha ma so z předewzaćom w prěnim rjedźe wědomostny – a tule wosebje serbski – dorost spěchować. Wšako je wone spěchowane přez sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo wot Europskeho socialneho fondsa (ESF), kotryž je na kwalifikowanje wědomostneho dorosta wusměrjeny.

Ćah wuměłstwa do Pólskeje

Mittwoch, 06. Juli 2016 geschrieben von:

Wrócław je lětsa europska kulturna stolica. Składnostnje toho wotměje so wot 10. julija hač do decembra wosebita wuměłstwowa akcija w ćahu mjez Drježdźanami a Wrócławjom. Zwjazkowa społnomócnjena za wuměłstwo a medije Monika Grütters projekt spěchuje. Za njón su so wosebje Zhorjelscy politikarjo, zastupjerjo wobchadnych předewzaćow a kuratorojo zasadźeli.

Drježdźany (SN/CoR). W Budyšinje, Lubiju a Zhorjelcu wuměłstwowy ćah po puću ze sakskeje do delnjošleskeje stolicy po planje pozastanje. Zhromadny projekt wuměłskeju wysokeju šulow w Drježdźanach a Wrócławju stara so wo to, zo budźe jězba nětko za pasažěrow hišće za­jimawša. Dohromady 25 konkretnych projektow so zwoprawdźi – w ćahu, na stacijach kaž tež w Drježdźanach, Zhorjelcu/Zgorzelecu a Wrócławju.

Porjedźenka

Mittwoch, 06. Juli 2016 geschrieben von:
W artiklu SN ze 4. julija wo nowej knize Handrija Bjeńša je so zmylk stał. Nic Pruska, ale Rakuska a z njej zwjazana Sakska stej němsku wójnu přěhrałoj. SN

Wubranka 60 lět

Mittwoch, 06. Juli 2016 geschrieben von:
We wobłuku zjězda Serbow 1956 w Budyšinje dožiwichu přihladowarjo na Młynkec łuce 6. julija nawječor koparsku hru mjez serbskej wubranku a mustwom Traktora z Choćebuskeho wobwoda. Do toho wotměštej so 29. junija w Šunowje (3:3 přećiwo sowjetskim wojakam z Kinsporka) a 1. julija we Worklecach (dobyće 3:2 mustwa A přećiwo mustwu B) přihotowanskej zetkani. W Budyšinje nastupichu slědowacy serbscy koparjo: z Ralbic Čóška, Krawc, Narćik, J. Nowak, Statnik a Šołta; z Hórkow Kawš, Lejnert a Pjetaš; z Chrósćic Dórnik a z Pančic-Kukowa P. Nowak. Serbska wubranka doby přez wrota Jurja Nowaka (tehdy hižo 34lětny), Pawoła Nowaka a Jana Dórnika zasłužbnje z 3:1. Feliks Statnik jědnatku njepřetwori. Před 60 lětami mějachmy potajkim prěnje hry serbskeje wubranki, hačrunjež přewjedźe so w lěće 1933 we Worklecach zetkanje wubranki A a B (mustwo B bě z 5:4 dobyło). Hakle 1959 dožiwichmy dalši­ wustup reprezentatiwneho serbskeho mustwa. Jan Macka w Chrósćicach ma dokładny přehlad wšěch hrow wot lěta 1956. Mikławš Krawc

Potomnik Radyserba na wopyće był

Dienstag, 05. Juli 2016 geschrieben von:
Praprawnuk wučerja a basnika Jana Radyserba-Wjele, Bernhard Höffert z Neuruppina, poby minjeny štwórtk w Budyskim Serbskim instituće. Zhromadnje z dr. Annett Brězanec a dr. Mariju Měrćinowej (wotlěwa) wobhlada sej wón zběrki a rukopisy Radyserba w Serbskej centralnej bibliotece a w Serbskim kulturnym archiwje. Höffert je prawnuk Mile Höffertoweje rodź. Wjelic, sobuwobsedźerki znateje fotografiskeje firmy W. Höffert, kotraž měješe wotnožki po cyłej Němskej. W jeje ateljeju dachu so Serbja w narodnych drastach za Wustajeńcu sakskeho rjemjesła a wuměłskeho přemysła 1896 w Drježdźanach fotografować. Foto: Hanaróža Šafratowa

Neuheiten LND