Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 20 September 2017

Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Krótkopowěsće (20.09.17)

Wjesny předstejićer spřisahany

Čorny Chołmc. Peter Michala je wot wčerawšeho Čornochołmčanski wjesny předstejićer. Wojerowski socialny měšćanosta Thomas Delling (SPD) bě jeho na posedźenju wjesneje rady spřisahał. 60lětny energijowy inženjer Michala je zastojnstwo wot lońšeho junija komisarisce wukonjał, po tym zo bě předstejićer Mirko Pink wotstupił.

Eva Menasse čita w cyrkwi

Kamjenc. Znata w Berlinje bydlaca Wienska awtorka a publicistka Eva Menasse změje jutře, štwórtk, mjeztym „4. Kamjensku narěč w klóšterskej cyrkwi“. Spisowaćelka čita ze swojeje zběrki krótkopowědančkow „Zwěrjata za pokročenych“. Zarjadowanje organizuje zarjad za recepciju Lessinga we wobłuku 8. interkulturneju tydźenjow.

3,5 milionow ludźi smě wolić

Kamjenc. Něhdźe 3,5 milionow wobydlerjow Sakskeje smě so na wólbach zwjazkoweho sejma přichodnu njedźelu wobdźělić. Tole zdźěla krajny statistiski zarjad ze sydłom w Kamjencu. Ludźo smědźa we 16 wólbnych wokrjesach swój hłós wotedać. 17 politiskich stron je lětsa za wólby dowolenych a steji tuž na wotpowědnej wólbnej lisćinje.

Veröffentlicht in Krótkopowěsće
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Zaběra z čłowjekom a přirodu

Šulerjo z Budyšina a Jabloneca wobdźěleja so na němsko-čěskej wuměnje

Budyšin (SN/MiR). Pod Budyskej Bohatej wěžu su słyšeć serbske, němske a čěske zwuki, a to wšitke nadobo. Šulerjo w starobje dźewjeć do jědnaće lět so tam zetkaja. Woni su z partnerskeju kubłanišćow, ze Serbskeje zakładneje šule Budyšin a ze Zakładneje šule Jablonec nad Nisou w Čěskej. „Tónkróć pak njekorjeni zetkanje w našich rěčnych a kulturnych zwiskach, kotrež hižo 15 lět pěstujemy“, rozłožuje Budyska wučerka Gabriela Bajtlowa, „wobě kubłanišći wobdźělatej so na němsko-čěskej wuměnje, spěchowanej wot Europskeje unije. Zastupowaca wjednica šule na Liberecskej dróze 26 w Jablonecu nad Nisou Karolína Kopalová powěda: „Nam je tale wuměna wosebje drohotna, na jednym boku zeznawaja so naši šulerjo z domiznu dźěći našeje partnerskeje šule, a to z cyle druheho wida. Na tamnym boku móža so w mjezsobnym dorozumjenju zwučować.“ A to hólcy a holcy wužiwaja. „Ručež njemóža w swojej maćeršćinje dosć posrědkować, rěča přidatnje jendźelsce“, wona zwěsća.

Veröffentlicht in Kubłanje
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Naročne a rědke twórby zaklinča

Druhi raz přeprosy chór Serbskeho ludoweho ansambla zajutřišim, pjatk, na koncert rjadu „Mišterske twórby chóroweje hudźby“ w Budy­skim Serbskim muzeju. Bosćan Nawka­ je so składno­stnje z nawodu ćělesa­ Andreasom­ Pabstom rozmołwjał.

Knježe Pabsto, z kotrymi twórbami chceće nas lětsa we wobłuku „Mišterskich twórbow chóroweje hudźby“ zawjeselić? Kak sće program zestajał?

A. Pabst: Wuběr kompozicijow je wuslědk namjetow dramaturgije, ale tež nastorkow z chóra samoho. Mój nadawk nimo­ pozdźišeho nazwučowanja bě, wotměnjawy, komplementarny a naročny program zestajeć, w kotrymž mjezynarodne twórby hornjo- a delnjoserbske spěwy wobrubja. Lětsa zaklinča mjez druhim wobdźěłanja ludowych pěsnjow Bjarnata Krawca, Helmuta Fryče a Alfonsa Jancy. Hladajo na klětuše 170. narodniny Jurja Pilka sym takrjec jubilej přihotujo skerje rědka słyšanu sadźbu „Husacy pastyr“ sobu zapřijał. Z našeho repertoira zanjesemy nimo toho wurězki „Missy sora­bica“ kaž tež wuměłskej spěwaj Jana Bulanka.

Program pleće so přez wjacore doby hudźbnych stawiznow. Čehodla?

Veröffentlicht in Rozmołwa
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

„Přećiwo namjetej ničo nimam“

W šěsć fachowych wuběrkach chce Zwjazkowe předsydstwo Domowiny wobsahowe dźěło po 18. hłownej zhromadźiznje třěšneho zwjazka serbskich župow a towarstwow zmištrować. Dospołnje wobsadźene pak wone hišće njejsu, w jednym padźe je samo městno nawody dotal njewobsadźene.

Veröffentlicht in Towarstwa
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Nowy wukubłanski atlas „Insider“ předleži

Niska (AK/SN). Firmy a powołanske šule w regionje měli zaměrnišo wučomnikow wabić. Wone dyrbjeli intensiwnišo a prjedy ze šulemi hromadźe dźěłać. „Mamy młodych ludźi na městnje narěčeć“, podšmórny dr. Detlef Hamann, jednaćel Sakskeje Industrijneje a wikowanskeje komory (IHK), wčera w Niskej. W twarjenju tamnišeje firmy Woclo- a mostotwar tzwr přepoda wón z Frankom Großmannom, jednaćelom IHK w Zhorjelcu, prěni eksemplar noweho atlasa „Insider“ wučomnikej Maximilianej Stephanej. 18lětny wuknje w předewzaću powołanje industrijneho mechanikarja a přihotuje so paralelnje na abituru w Budyskim powołanskošulskim centrumje za hospodarstwo a techniku. Maximilian je na titulnej stronje atlasa zwobraznjeny.

Veröffentlicht in Kubłanje
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

40 milionow ludźi njewólnicy

Genf (dpa/SN). Něhdźe 40 milionow ludźi po cyłym swěće je po informacijach Zjednoćenych narodow wopor moderneho njewólnistwa. Nimo toho tež 152 milionow holcow a hólcow w starobje pjeć do 17 lět dźěła. Tole wuchadźa z rozprawow Mjezynarodneje dźěłoweje organizacije (ILO) a Mjezynarodneje organizacije za migraciju ze sydłom w Genfje. „Nowe trochowanja móža pomhać, wuwić naprawy přećiwo nućenskemu a dźěćacemu dźěłu“, zdźěli direktor ILO Guy Ryder.

Na fuziju so dojednałoj

Essen (dpa/SN). Po wjace hač lěto trajacych jednanjach je so Essenski industrijny koncern Thyssenkrupp z indiskim konkurentom Tata na fuziju z europskej spartu dojednał. Doskónčne zrěčenje chcedźa spočatk lěta 2018 podpisać, wozjewi Thyssenkrupp dźensa w Essenje. Wobě předewzaći chcetej 2 000 dźěłowych městnow wotstronić, štož ma zhromadny wužitk 400 do 600 milinow eurow wunjesć. Nowa towaršnosć změje swoje sydło w Nižozemskej.

„Kriminelni“ swět wohrožeja

Veröffentlicht in Kraj a swět
Znowa je w Mexiku zemja ržała. Po informacijach seismologiskeho instituta ležeše centrum něhdźe 120 kilometrow wot stolicy kraja Mexika-města zdaleny. Tohodla su tež tam wosebje wulke škody. Oficialna ličba woporow je mjeztym 224, mjez nimi znajmjeńša­ 21 šulerjow. Z rukomaj hrjebaja ludźo za zasypanymi. Foto: picture alliance/Armando Meneses

Veröffentlicht in Kraj a swět
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

To a tamne (20.09.17)

Hoberski monster tuka a wotpadkow, kotryž je Londonski wopłóčkowy kanal zatykał, ma so na biodiesel předźěłać. Hač do 10 000 litrow ćěriwa móhło z toho nastać. Tež Londonski měšćanski muzej­ chce hižo dźěl 130 tonow ćežkeje a 250 metrow dołheje hromady tuka jako wustajenski objekt měć. Mjeztym ma tónle monster hižo někotre mjena, kaž na přikład Fat the Ripper.

Šrot město rězka a běrnjaceje solotje je sej 25lětny w Ludwigshafenje kupił. Młody muž bě sej nowu kuchnju popřał. Dyrbješe pak ju najprjedy raz natwarić, štož bě jemu po wšěm zdaću chětro wulke wužadanje. Hižo někotre dny wón twarješe, ale njeje ani kročałku dale přišoł. Zadwělowanosć přeměni so do njemdrosće, a wón rozbi kuchnju na kruchi. Při tym pokaza wjace talenta. Zbył je z meblow jenož hišće šrot.

Veröffentlicht in To a tamne
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Ćeže, ćěkancow integrować, dale wobsteja

Budyšin (SN/BŠe). Tuchwilu bydli w Budyšinje 81 ćěkancow w bydlenjach, jědnaće w Sprjewinym hotelu a 238 w Greenparku. Zo by so integracija ćěkancow poradźiła, na tym dźěła wosebita syć w Budyšinje, kotraž so we wěstych­ wotstawkach zetkawa. Před třomi lětami, jako sprjewine město prěnich ćěkancow přiwza, běchu so akterojo – sakska policija, chorobne kasy, dźěłowa agentura, nawodźa pěstowarnjow, šulow, a hortow, zastupjerjo cyrkwjow a Budyskich zarjadow kaž tež čestnohamtscy pomocnicy – prěni raz zešli.

Póndźelu wotměchu mjeztym 26. dźěłowu rozmołwu. A kaž so wujewi, wobsteja dale ćeže ćěkancow integrować. Zastupjerce pěstowarnje w Budyskej Strowotnej studni rozprawještej, zo maja ćeže, tołmačerja nańć, kiž měł na přikład wuwićowe rozmołwy mjez staršimi a kubłarku přełožić. Rěčny problem so we wšelakich žiwjenskich wobłukach stajnje zaso pokazuje. W šulach njemóža dźěći ćěkancow wučbu sćěhować, dokelž njeznaja fachowe wurazy, na přikład w biologiji. Šulscy nawodźa tuž namjetuja pruwowanja za ćěkancow w někajkej formje změnić.

Veröffentlicht in Kraj a swět
Mittwoch, 20 September 2017 14:00

Ministerstwo pósłanca zaso skazało

Berlin (dpa/SN). W běhu jenož 48 hodźin dyrbješe němski pósłanc w Ankarje Martin Erdmann dwójce do turkowskeho wonkowneho ministerstwa přińć. Na póndźelnej rozmołwje dźěše wo lěta trajacu rozkoru zastopnjowanja ludomordarstwa w zwisku z morjenjom a deportacijemi Armenjanow přez Osmaniske mócnarstwo. Turkowska masakry wotpokazuje. Wot junija je tuž poćah mjez krajomaj špatny. Nětko kritizowaše turkowske knježerstwo dźěłarničku njewotwisneje załožby, kotraž je historisku temu w zwisku z pedagogiskimi konceptami wobjednawała. Němski pósłanc pak skedźbni na njewotwisnosć a swobodu załožbow w Němskej.

To bě bětko hižo 17. króć, zo dyrbješe so pósłanc Martin Erdmann w běhu dweju lět w turkowskim ministerstwje wusprawnić. Hakle sobotu su jeho kulturneho swjedźenja Kurdow w Kölnje dla do ministerstwa skazali. To słuša ke chutnym instrumentam diplomatiskeho protesta. Mjez partnerami NATO tajke skazanje pósłancow z wašnjom njeje.

Veröffentlicht in Kraj a swět

Serbska debata

Neuheiten LND