Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 18 Dezember 2018

Krabat tež w jendźelšćinje

Budyšin. Kompjuterowa hra „Krabat a potajnstwo serbskeho krala“ ma při­chod­nje w jendźelšćinje wuńć. Originalna software bě w lěće 2015 w serbšćinomaj a němčinje wušła. Nětko dźěła projektowa skupina Rapaki w nadawku Załožby za serbski lud na wersiji, kotruž chcedźa wot kónca februara na internetnej stronje Rapaki.de kaž tež we wjacorych digitalnych předawanišćach poskićeć.

Před wosypicami so škitać

Zhorjelc. Aktualny pad, zo je 23lětny muž ćežko na wosypicy (Masern) schorjeł, je Zhorjelskemu strowotniskemu zarja­dej z přiležnosću, skedźbnjeć ludźi na dodźerženje šćěpjenskeje winowatosće. Wosypicy imunowy system čłowjeka jara słabja. Tak móža dalše chorosće wudy­rić, pola młodostnych a dorosćenych samo zahorjenje mozoweje kóžki (Hirnhaut­entzündung).

Jónu wob lěto „kultowa jědź“

Něhdźe 80 ptačkow, kotrež běchu z najwšelakorišeje přičiny přez lěto hladali, su sobudźěłaćerjo Njeswačanskeje přirodoškitneje stacije minjene tydźenje zaso na swobodu pušćili. W staciji maja nětko sydom trajnych hladancow. Su to wućahowaty sokoł, šubu­taj, lěsna wiwka, sroka, hawron a šěra wróna, kaž jednaćelka Angelika Schröder (na foće) rozprawja. Hižo w awgusće běchu na woljerach stacije w Njeswačanskim hrodowym parku němsko-serbske tafle připrawili. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (SN/bn). „Město wěžow a hrodow – Budyšin w swěcach“ je hesło noweje wustajeńcy w radnicy sprjewineho města. Wona je zdobom dźěl kónčneho pruwowanja Anny Vogt a Paula Pietsch­manna, šulerjow na swobodnym kubłanišću Schkola Horni kraj w Habrachćicach (Ebersbach). We wobłuku praktiskeje wučby zaběrataj so wonaj hižo dlěje hač pjeć lět z wuměłskej fotografiju.

Dohromady je w Budyskej radnicy 16 wobrazow wustajenych. Połojca z nich pokazuje znate motiwy města – kaž su to staroměšćanski panorama, wuske haski a tachantska cyrkej – póćmje sfotogra­fowane. Młodymaj wuměłcomaj bě wažne „hru ze swěcu a sylne barby zapo­pad­nyć“, rozłoži Paul Pietschmann a wuzběh­ny, zo „njejsu wobrazy technisce wobdźěłane, efekty su ryzy wuslědk wu­ži­wanych objektiwow a časa wobswět­lenja“. Druhi dźěl wopřijima starše fota, kotrež běchu w šulskimaj projektomaj „Naša wjelo­raka domizna“ resp. „Foku­sěrowane“ minjene tři lěta nastali. Zwobraznjene su mjez druhim skały, wěže a cyrkwje na při­kład w Kotmarjecach (Kottmarsdorf), Žitawje abo Wódrjeńcy (Oderwitz).

LEAG chce we Łužicy „wulku bateriju“ twarić

Čorna Pumpa (SN/BŠe). Energijowe předewzaće Łužiska energija a milinarnje (LEAG) kroči po nowych pućach a chce milinu přichodnje składować. Pomhać ma při tym wosebita připrawa z mjenom BigBattery při stejnišću Čorna Pumpa, kotraž tež jako baterija funguje, zamołwići koncerna wčera nowinarjam zdźě­lichu. Tak ma we Łužicy najwjetše mi­linowe składźišćo Europy nastać. Cył­kownje 50 megawattow měła fabrika składować a ma na zakładźe technologije litiumowych inonow dźěłać.

„BigBattery Łužica je za LEAG wažny projekt – swětłownja to, kotraž je w swojej wulkosći a techniskej konstelaciji po wšej Europje jónkrótna. Inwestujemy do inowatiwnych technologijow za přichod a zdobom rozšěrimy swoje hižo wobstejace poskitki“, wuzběhny nawoda Čornopumpskeho stejnišća LEAG Hubertus Altmann. Cyłkownje chce koncern za předewzaće 25 milionow eurow nałožić. Tež kraj Braniborska nowe plany łužiskeho energijoweho zawoda ze štyrjomi milionami eurow podpěruje.

Rada Załožby za serbski lud je Zwjazkowemu předsydstwu Domowiny na posedźenju minjeny pjatk w Chrósćicach dźěławosć swojeje aktualneje doby skutkowanja předstajiła.

Chrósćicy (JK/SN). Předsydka załožboweje rady Susann Šenkec zjima wuspěšne a spomóžne dźěło gremija z jadriwymi, ale přeswědčiwymi słowami. Wone wotbłyšćowachu spokojnosć a woprawnjenu hordosć na docpěte, ale tež přeća a wočakowanja na přichodnu dobu. Jako bytostne předsydka wuzběhny, zo je so pora­dźiło dać direktorej załožby do rukow zakład­ny instrumentarij jednanja. Z nim hodźi so institucionelne spěchowanje efektiwnje přihotować a zwoprawdźić. Direktor załožby Jan Budar ma nětko organowy status, štož rěka, zo smě rozsudy na zakładźe poručenjow jeje rady tworić. Prěni wuskutk toho bě nadawk, namakać za Serbski institut nowe stejnišćo a tak zaru­čić dalšu dźěławosć předewšěm Serbskeho kulturneho archiwa.

Šulerki a šulerjo Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule su publikum z hodownym programom tež lětsa zaso zahorili. Na dwěmaj wupředatymaj zarjadowanjomaj pod hesłom „Hudźbna jězba ze sanjemi“ minjeny pjatk na hłownym jewišću Něm­sko­-Serbskeho ludo­weho dźiwadła předstajichu młode talenty w starobje pjeć do 18 lět instru­mentalne twórby na přikład Leopolda Mozarta, Jiříja Laburdy a Georga Friedricha Händela, zymske spěwy a jazzowe štučki. Mjez hudźacymi bě tež Marta Hantušec z Radworja (na wobrazu), kotraž je na swojim cellu w smyčkowym kwar­teće runje tak kaž we wulkim orchestrje přeswědčiła. Foto: Carmen Schumann

Choćebuz (SN/at). Po tym zo je Zwjaz­kowe předsydstwo Domowiny minjeny pjatk hornjoserbskich čłonow noweje rady­ Załožby za serbski lud wuzwoliło, chce braniborska Rada za naležnosće Serbow wo přichodnych delnjoserb­skich radźićelach 23. januara rozsudźić. Najebać to chcychu čłonojo serbskeje rady­ wědźeć, kotre zaměry ma nomi­nowanych dwanaće kandidatow a kan­didatkow a kajki je na to wothłós mjez Delnjoserbami.

Wčera wječor su so pjeć požadarkow a třo požadarjo w Choće­buzu předstajili. Jich hłowne žadanje bě, rěčne rumy za dźě­ći a młodźinu skrućić a rozšěrić. Rěč nawuknyć njedosaha, dyrbiš ju na­łožować móc. Wosebity wu­znam maja tuž serbskorěčne po­skitki zwonka šule. Z widom na knihi, cejdejki, filmy a dalše materialije w delnjoserbskej rěči bě wče­ra­ pozicija słyšeć, zo měła Załožba za serbski lud srědki bóle­ wuwažene rozdźěleć a delnjoserbske projekty sylnišo spěchować. Z dwanaće požadarjow maja třo hižo nazhonjenja w dźěle załožbo­weje rady. Štyrjoch muži a jednu žonu je Serb­ski sejm namjetował.

Karlsruhe (dpa/SN). Frakcija AfD w zwjazkowym sejmje je ze swojej skóržbu před Zwjazkowym wustawowym sudnistwom w Karlsruhe přećiwo politice zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) ćěkancam napřećo we wšitkich dypkach zwrěšćiła. AfD chcyše předewšěm rozsud kanclerki w septembru 2015, ćěkancam mjezy wotewrěć, přepruwować dać. AfD njemóže po měnjenju sudnikow dopokazać, zo je rozsud Merkel prawa strony ranił.

Wjace w Africe inwestować

Wien (dpa/SN). Awstriski zwjazkowy kancler Sebastian Kurz (ÖVP) je sej k zahajenju foruma „EU – Afrika“ we Wienje wjace europskich inwesticijow w Africe žadał. „Njesměmy afriski kontinent Chinjanam přewostajić“, rjekny Kurz do wuradźowanja dwaceći wodźacych afriskich a europskich politikarjow. Byrnjež EU wjele za wuwićowu pomoc činiła, dyrbi wona w Africe wjace inwestować. Tam je China Europsku uniju jako wikowanski partner hižo přesćahnyła.

Žada sej społnomócnjeneho

Zwjazkowa ministerka za zakitowanje Ursula von der Leyen (CDU) je dźensa rano němskich wojakow w Afghanistanje wopytała a w pólnym lěhwje Masar-I-Sharif z nimi zhromadnje snědała. Po tym wona zasłužbnych wojakow a wojakowki wuznamjeni. Je to­ tradicionalny dohodowny wopyt ministerki w Afghanistanje. Foto: dpa/Kay Nietfeld

Z tyzku połnej słódkosćow je přistajena tankownje w Hessenskej wobrónjeneho rubježnika wuhnała. Ze šawlom zakukleny muž bě ju wčera wječor we Viernheimje z pistolu wohrozył a sej wot njeje pjenjezy žadał. 59lětna wza na to tyzku ze słódkosćemi a ćisny ju na rubježnika, na čož so tón zminy. Žonje, kiž bě sama w tankowni, so ničo njesta.

Wulka myš je milinowu syć radnicy w sewjerorynsko-westfalskim Marlu dospołnje zlemiła. Myš bě w pincy twarjenja minjeny kónc tydźenja wjacore kable rozkusała a krótkospjeće zawiniła. Kable počachu so na to samo smudźić, štož wjedźeše k dospołnemu wupadej miliny. Doniž njejsu hawariju sporjedźeli, wostanje radnica z wobydlerskim bě­rowom a knihownju za wopytowarjow a přistajenych zawrjena, wottam rěkaše.