Zapaler wobskorženy

Donnerstag, 09. November 2023 geschrieben von:

Ústí nad Labem (dpa/SN). Dlěje hač lěto po katastrofje lěsneho wohenja w narodnym parku Čěska Šwica je statne rěčnistwo pozdatneho zapalerja wobskoržiło. Jemu wumjetuja wohroženje ludnosće a wobškodźenje, rěčnica statneho rěčnistwa w Ústíju nad Labem zdźěla. Wohrožowanja ludnosće wina je tón, kiž zawinuje strach za žiwjenje a ćěło wulkeje ličby ludźi abo kiž wobsydstwo cuzych we wulkim rozměrje wobškodźi. Zakonik předwidźi za tajke njeskutki jastwo mjez třomi a wosom lětami, we wosebje ćežkich padach samo hač do 15 lět.

Woheń bě loni 23. julija njedaloko Hřenska wudyrił. W narodnym parku Čěska Šwica so 1 600 hektarow lěsa wotpali. Płomjenja wupřestrěchu so tež na susodnu Saksku Šwicu. Hašenske dźěła běchu nahłych skałow dla wosebje wobćežne a trajachu na kóncu nimale cyły měsac. Wěcnu škodu trochuja na 11,4 miliony eurow. Někotre turistiske ćežišća kaž skalna wudrjeńca Edmuntowka njejsu hač do dźensnišeho přistupne. Dalše zajimawostki su zaso docpějomne. Zapaler bě woheń pječa ze złobami pod wliwom alkohola zamiškrił.

Hustodosć słyšu wot Serbow sadu, kajke je zbožo, zo njejsu Serbja a Češa w samsnym staće. Pospytaj do tutoho směra stej po Prěnjej a Druhej swětowej wójnje byłoj, štož najskerje kóždy w Serbach wě. A nimale kóždy praji: Je-li bychu Serbja a Češa hromadźe žiwi byli, bychu so Serbja pod nawodom jara bliskeje čěšćiny hišće spěšnišo asimilowali hač pod ćišćom cyle hinašeje němčiny. Hdyž něchtó tajke něšto praji, mysli najskerje na přikład Serbow w Pólskej, kotřiž su so mjeztym mjez Polakami rozpušćili, abo snano na přikład běłorušćiny abo ukrainšćiny, kotrejuž eksistenca bě w 20. lětstotku wot rušćiny wohrožena.

Dale a wjace pasažěrow

Mittwoch, 08. November 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Tuchwilu zabawja widejo premierministra Petra Fiale našich južnych susodow. Minjeny kónc tydźenja bě so wodźacy politikar z kamerowym teamom do nakupowanišća w Bayerskej podał. Tam nakupi wšelake žiwidła ­a zwěsći při tym, zo su wo wjele tuńše hač doma w Čěskej. Nastupajo rosćace płaćizny we wšěch wobłukach wšědneho žiwjenja čakaja Češa nětko napjeće na sćěhi jeho wuprawy. Stupacych pła­ćiznow za ćěriwa dla jězdźi stajnje wjace ludźi ze zjawnymi transportnymi srědkami. Po statistikach Čěskich železnicow a priwatnych transportnych předewzaćow je dźeń a ćešo swobodne městno w ćahach a busach namakać. Předewzaće RegioJet na přikład zwěsća, zo je lětsa mjez januarom a awgustom šěsć procentow wjace pućowacych z jich žołtymi ­busami po puću było. Z jich ćahami jězdźi samo jědnaće procentow wjace pa­sažěrow. Zda so, zo měnja Češa swoje ­pućowanske zwučenosće.

Čakaja na nowe knježerstwo

Freitag, 03. November 2023 geschrieben von:

Tusk z wuhladami na zastojnstwo ministerskeho prezidenta Pólskeje

Waršawa. Dwaj tydźenjej po wólbach sejma so w Pólskej prócuja zestajeć nowe knježerstwo. Prezident Andrzej Duda je minjeny tydźeń prěnje rozmołwy zahajił a sej zastupnikow opozicije z jeje nawodu Donaldom Tuskom přeprosył, kiž drje ma najlěpše wuhlady na zastojnstwo ministerskeho prezidenta kraja.

Dotal knježaca narodno-konserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) bě drje wólby parlamenta dobyła, swoju dotalnu knježerstwowu wjetšinu pak přisadźiła. Wšako jej za to sydom mandatow pobrachuje. Žana z druhich politiskich stron kraja njeje zwólniwa z PiS w přichodźe hromadźe dźěłać. Porno tomu by Tusk ze zwjazkarjemi swojeje Wobydlerskeje koalicije, kotrejž přisłušeja nimo Wobydlerskeje platformy (PO) hišće Nowa lěwica a zjednoćenstwo wjacorych stron Třeći puć, nowe knježerstwo wu­tworić móhł. W parlamenće by samo komfortabelnu wjetšinu měł. Tón chce so nowowuzwoleny 13. nowembra prěni króć schadźować.

Wustupmy z UNO!

Mittwoch, 01. November 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. „Hańbuju so za Zjednoćene narody. Mam za to, zo njesłuša Čěska republika do organizacije, kotraž je na stronje teroristow Hamas a njerespektuje zakładne prawo, so jich nadběham wobarać. Wustupmy!“, pisaše zakitowanska ministerka Jana Černochová sobotu na socialnej syći X. Černochová chcyše po tutym puću swoju solidaritu z Israelom zwuraznić a přećiwo rezoluciji za přiměr w Gazaskim pasmje protestować, kotruž běchu Zjednoćene narody kónc minjeneho tydźenja schwalili. Zhromadnje z dalšimi 13 krajemi bě so Čěska přećiwo žadanju wuprajiła, brónje w krizowym regionje za wěsty čas womjelknyć dać. Za swój přinošk w syći žněješe šefina zakitowanja hobersku žołmu wotpoka­zowacych wotmołwow. Politikarjo a diplomaća drje rozumja „frustraciju“ ­ministerki, jeje namołwu pak maja za přechwatnu a samo za njekompetentnu. Wustup z UNO woznamjenja, zo nje­móže Čěska swoje narodne zajimy přesadźować. „Organizacija Zjednoćenych narodow budźe tež bjez našeje republiki eksistować.

Waršawa (JBR/SN). Zeznałoj staj so wonaj po Druhej swětowej wójnje w Krakowje – Karol Wojtyła, pozdźiši bamž, a Wanda Półtawska, młoda lěkarka. Półtawska bědźeše so w tym času z wulkej trawmu po štyrilětnym nućenym přebytku w koncentraciskim lěhwje Ravensbrück, hdźež běchu z njej pseudomedicinske pospyty přewjedowali.

Wojtyła bě po wójnje spowědnik Półtawskeje a sta so tak z jeje dobrym přećelom. Měšnik mjenowaše lěkarku „sotra“, wona měješe jeho za „bratra“ – a tomu wosta tak hač do smjerće Karola Wojtyły jako bamž Jan Pawoł II. Spřećelenaj bě­štaj tuž přez cyłe žiwjenje.

Półtawska bě wulka přećiwnica wotehnaća dźěći a eutanazije. Lěta 1967 załoži wona Institut teologije za swójby w Krakowje a wuwučowaše pastoralnu medicinu na Lateranskej uniwersiće w Romje. W běhu lětnich prózdnin přednošowaše młodźinje w cyrkwjach wo lubosći, mandźelstwje a swójbje.

Morawieczki abo Tusk?

Freitag, 27. Oktober 2023 geschrieben von:

Po wólbach w Pólskej hlada prezidentej mnoho dźěła do rukow

Waršawa (dpa/SN). Wólby w Pólskej su nětko hižo něšto časa wotbyte. Wutoru spočinaše prezident Duda prěnje konsultacije wo móžnym nowym knježerstwje. Prěnjej běštej stronje, kotrejž sej při wólbach najwjace hłosow wudobyštej. Dotal knježaca narodnakonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć (PiS) bě z wólbow 15. oktobra z najlěpšim wuslědkom ­wušła, běše pak swoju knježersku mnohotu zhubiła a njeby směła koaliciskeho partnera namakać, kiž je sylny dosć wot­rěznył.

Faworit za wutworjenje noweho knježerstwa je tuž dotalny wjednik opozicije a něhdyši prezident Europskeje rady, ­Donald Tusk. Jeho opozicionelna Wo­bydlerska koalicija (KO) běše sej při wólbach druhi najlěpši wuslědk wudobyła. Strona pak bě so hižo do wólbow z dwěmaj druhimaj stronomaj, konserwatiwnym Třećim pućom a lěwym zwjazkom Lewica, na zwjazk třoch stronow dojednała.

Namjezne kontrole pokročuja

Mittwoch, 25. Oktober 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Hač do 2. nowembra chce čěski nutřkowny minister Vít Rakušan mjezy mjez Čěskej a Słowakskej kontrolować dać, zo by knježerstwo ličbu ilegalnych zapućowarjow wobmjezowało. Po měnje­nju ministra zapućuje wjetšina migrantow ze Słowakskeje do Čěskeje, Pólskeje a Awstriskeje, jich cil su pak zapadniše kraje. Słowakske knježerstwo je mjeztym kontrole na madźarskich mjezach zawjedło. W prěnim tydźenju je čěska policija skoro 44 000 wosobow kontrolowała a 283 migrantow zwěsćiła. Tohodla informowaše Vít Rakušan minjeny tydźeń swojich krajanow na nowinarskej konferency, zo je so Čěska namjeznych kontrolow dla ze susodnymi krajemi ­dorěčała. Wón podšmórny, zo naprawa njeje rozsud čěskeho knježerstwa, dokelž njeje problem z migraciju tuchwilu palace prašenje. Po namołwje němskeje nutřkowneje ministerki Nancy Faeser, tež ­čěsko-němske mjezy bóle pod kontrolu měć, haći so wot zašłeje wutory hłownje na awtodróhach do Němskeje wobchad.

„Pólska stanje so z laborom“

Freitag, 20. Oktober 2023 geschrieben von:

Nadźije na nowe knježerstwo w Pólskej su w tu- a wukraju wulke

Frankfurt nad Wódru/Słubice (dpa/SN). Wyši měšćanosta Frankfurta nad Wódru, Réne Wilke (Lěwica) je po wólbach w Pólskej nadźijepołny, zo so poćah mjez dźělomaj dwójneho města Frankfurtom n. W. Słubicom polěpša. „Toho so nadźijamy. Hubjeńšo wšak hižo njeńdźe“, zwurazni wón napřemo po­wěsćerni dpa. Wot tuchwilneho pólskeho knježerstwa we Waršawje město při mjezy do Pólskeje žanu podpěru njedóstanje. Předewšěm dyrbi so hladajo na ćěkancow z Pólskeje do Němskeje reagować. „Je wažne wo tym rěčeć, kak móžemy to zhromadnje lěpje zmištrować“, Wilke ­wuswětli. Pólska njeje dotal žanu zamołwitosć přewzała. Dalša tema, kotraž ma so po słowach wyšeho mě­šćanosty wobjednawać, je tež wutwar Wódry. Tole pólska strona kritizuje. Dale mjenowaše wón ­lokalne temy. „To ­móhło na přikład zhromadne zastaranje z energiju być“, Wilke rozłoži. Nimo toho dźe wo přichod zjawneho bliskowob­chada mjez woběmaj ­městomaj. „Hižo dlěje hač dwě lěće na wotmołwu z Waršawy čakamy.“

Češa zběraja pjenjezy za Israel

Mittwoch, 18. Oktober 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Minjeny pjatk dopołdnja přizemi šeste a poslednje lětadło z Israela na wojerskim lětanišću w Praskich Kbelach. W nim wróći so dalša skupina ­cyłkownje 228 čěskich staćanow, kiž běchu za čas šamałeho nadpada islamistiskeje Hamas w židowskim staće. Jan Lipavský, wonkowny minister Čěskeje, měješe tych šěsć lětow jako logistisce najbóle naročne operacije swojeho ministerstwa.

Po informacijach Mjezynarodneho křesćanskeho wulkopósłanstwa Jerusalem (ICEJ) su Češa hač dotal jara zwólniwi, swójbnych woporow teroristiskich nadpadow Hamas financnje podpěrać.

Serbska debata

Neuheiten LND