Błóta zachować, kajkež su

Montag, 06. August 2018 geschrieben von:

Němski časopis LandInForm zaběra so ze žiwjenjom we wjesnych kónčinach. W aktualnym wudaću wěnuje so dr. Nico Heitepriem z biosferoweho rezerwata Błóta temje „kak Błóta zachować“. Wón skedźbnja na to, zo njehodźa so za Błóta typiske włóžne łuki hižo rentabelnje wob­hospodarjeć. Wjace hač 1 500 hektarow něhdyšich włóžnych łukow ludźo hižo­ njewužiwaja, dokelž syno wjace njepředawaja, a jako pica skotej njeje wone zasadnje wužiwajomne. Slěd toho je, zo roz­šěrjeja so kerki a lěsy, kotrež bjeru krajinje typiski charakter połwotewrjenosće. Kaž błótowski přirodoškitar k tomu měni, njeje mnohim přeco hišće jas­ne,­ zo so Błóta we wulkim stilu z kulturneje krajiny rozžohnuja, kotraž je zańdźene tři generacije přewodźała.

Zapósłane (03.08.18)

Freitag, 03. August 2018 geschrieben von:

We wobłuku serije „dwórnišća“ na 4. stronje SN wupraja so Julian Nyča z Budy­šina k 11. pokročowanju:

Stwy přewětrjeća wjele pić

Freitag, 03. August 2018 geschrieben von:

Smalace słónco, njepřestajna horcota a trajaca suchota su skerje typiske južnoeuropske zjawy. Kak wobchadźeja ­ludźo z lětušim ekstremnym lěćom? Smy so wobhonili.

Michaela Hrjehorjowa, přistajena Rěčneho centruma WITAJ w Budyšinje: Na dźěle mam wentilator stejo, kotryž so wobstajnje wjerći. Rumnosć je dosć wulka, tak zo ćopłotu wutraju. Warju sej tež čaj, kotryž po radźe fachowcow ćopły w małych lunkach piju. Po dźěle nětko wšědnje z kolesom na Budyski spjaty jězor kupać jědu. Při tym wužiwam chłódkojte pućiki. A přenocuju na balkonje pod hołym njebjom.

Grit Henčlowa, nawodnica Budyskeje pěstowarnje „Jan Radyserb-Wjela“: Dźiwam na to, zo dosć piju. Do mjezwoča sej tež rady wodu pryskam. Na dźěle w pěstowarni skazam za kubłarki lód abo smoothieje, kotrež sej w přestawce popřewamy. Dźěći móža so cyły dźeń na napitkach posłužować. Poskićamy jim brěčku, wodu a čaj. Wonka smy rano, tam tež snědamy. Dźěći móža so w bazenku kupać a z hadźicu wodu pryskać. Dopołdnja pak dźemy nutř.

SLA ma tež nadawk pósłanca

Freitag, 20. Juli 2018 geschrieben von:

Drježdźany (ML/SN). „Wona je požadana dirigentka z ćišćom k nowemu – a wot awgusta stanje so Judith Kubicec na znajmjeńša tři lěta z intendantku Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje. Zastojnstwo njeje jednore, přetož jeje předchadnikaj njejstaj dobrowólnje šłoj, hamt njebě dołhi čas wobsadźeny. Tři lěta je jednaćelka Diana Wagnerec w dwójnej funkciju dom nawjedowała, dokelž njemóžeše so Załožba za serbski lud wo naslědniku dojednać. Nětko tworitej wobě žonje feministisko-dynamiske dwójne načolnistwo, při čimž nastupi Kubicec jako wuměłstwowa nawodnica z čerst­wym wotmachom a nowymi idejemi.“

Zapósłane (17.07.18)

Dienstag, 17. Juli 2018 geschrieben von:

Ralbičan Stanisław Statnik je so z listom nastupajo přinošk wo swjedźe­nju Ralbičanskeje wohnjoweje wobory na redakciju SN wobroćił a pisa:

We wudaću Serbskich Nowin z 25. junija pisa Alfons Handrik wo swjedźenju k 75. róčnicy Ralbičanskeje wohnjoweje wobory: „Po tym zo bě 1878 zahubny woheń nimale poł Ralbic zničił, wutwo­richu tam wohnjowu woboru.“ Tež hdyž je awtor informacije wot někoho na swjedźenju dóstał, dyrbjał je na prawosć pruwować, wšako eksistuje k tomu dosć historiskich žórłow.

Wobě informaciji stej mjenujcy wopačnej. Zahubny woheń běše 6. oktobra 1896, štož je tež naspomnjene w swjedźenskej brošurce składnostnje 750lětneho jubileja prěnjeho naspomnjenja Ralbic, zestajenej wot Feliksa Statnika.

Tež Katolski Posoł 1896 k tomu pisaše: „Wulke wohnjowe njezbožo podeńdźe 6. oktobra našu wjes. Popołdnju blisko ½ 4 hodźin wuńdźe nahle – kak, njeje dotal­ zjawne – pola chěžkarja Königa wo­heń,­ kotryž so ze surowej spěšnosću rozšěri, dźewjeć statokow a nimo toho dwě bróžni zapali a do cyła zaniči.“ (dodawk: Pječa bě König woheń sam zamiškrił.)

Nadźija, zo njebě jenož bledźenje

Donnerstag, 12. Juli 2018 geschrieben von:

Rozmołwu ze Saksami wotměchu mini­sterski prezident a z nim wosmjo dalši zastupnicy sakskeho knje­žerstwa wčera tydźenja w Budyšinje ze Ser­ba­mi. Janek Wowčer je měnjenja třoch wobdźělnikow zezběrał:

Tomaš Čornak, Njebjelčanski wjesnjanosta (CDU): Je pytnyć, zo steja wólby před durjemi. Wšitke temy, kotrež buchu tu načate, leža hižo dlěje hač 20 lět na blidźe. Myslu sej, zo su to dźensa snano trochu na wědomje brali, zo njejsmy w zašłych lětach přejara dale přišli a nadźijam so, zo zamołwići wšitko, štož bu tu při­lubjene, tež zwoprawdźa. Nadźijam so, zo bě to dźensa woprawdźity nastork do to­ho směra a njebě jenož bledźenje.

Regina Krawcowa, społnomócnjena Budyskeho krajneho rady za serbske naležnosće: Mamy tójšto wědomych Serbow, kotřiž sej zwěrja k najwšela­korišim temam so wuprajić. A mam tež wěstu­ nadźiju na tónle wječor, zo so z načatych temow woprawdźe něšto wukri­stalizuje – w zmysle serbskeho sy­dlenskeho ruma a w zmysle runohódneje dwurěčnosće.

Wučerjo faluja

Donnerstag, 12. Juli 2018 geschrieben von:

Berlin (ML/SN). „Serbskich wučerjow njemóžeš jenož tak připódla z druhich zwjazkowych krajow wotwabić.“ Z tutym citatom zapósłanče Zelenych w Sakskim krajnym sejmje Franziski Schubert skedźbni nowina Neues Deutschland we wobšěrnym přinošku pod nadpismom „Sakska planuje kampanju za serbšćinu“ na problemy serbskeho ludu. „K zesylnjenju serbšćiny přewjedźe Sakska nětko imageowu kampanju. Wona ma přede­wšěm prestiž mjeńšinoweje rěče skrućić a k jeje nałožowanju zmužić. Za kampanju su w etaće za 2019/2020 wotpowědne srědki zaplanowane.“

Nowina cituje saksku ministerku Evu-Mariju Stange (SPD). Wona je w krajnym sejmje pjatu rozprawu wo połoženju serbskeho ludu podała, při čimž wuzbě­hny: „Chcemy, zo maja Serbja samsne móžnosće kaž wšitcy druzy Saksojo. ­Woni trjebaja za dalewobstaće swojeje identity zrozumjenje a pomoc wjetšinoweje ludnosće.“ Někotři sakscy politikarjo warnowachu po­brachowacych serbskich wučerjow dla. Hajko Kozel (Lěwica) skedźbni na to, zo w přichodnych sydom lětach sto wučerjow na wuměnk dźe.

Zapósłane (06.07.18)

Freitag, 06. Juli 2018 geschrieben von:

Křesćan Krawc z Hrubjelčic piše k zeńdźenju Serbskeho sejma dla:

Prawniski wuběrk Domowiny – zastu­pjeny přez předsydku sakskeje serbskeje rady Marju Michałkowu, předsydu třěšneho zwjazka Domowiny Dawida Stat­nika, něhdyšeho a tučasneho jednaćela Domowiny Bjarnata Cyža a Marka Kowarja, bywšeho direktora Załožby za serb­ski lud Marka Sucheho, delnjołužiskeho Serba Kita Elu kaž tež prawiznicu Katrin Suchec-Dźisławkowu – je sej 12. smažnika wysokorjadnych zastupjerjow Rady starostow do Serbskeho domu w Bud­y­šinje přeprosył, zo bychu prašenja hladajo na wólby Serbskeho sejma stajili. Što je zhromadźizna na kóncu wobzam­knyła, njezajimuje jenož mje. Nihdźe njenamakam, na čo su so tam dojednali. Zwěrju so prašeć, čehodla su zeńdźenje wotměli a z kotrym zaměrom.

Dožiwjenje wosebiteho razu

Donnerstag, 21. Juni 2018 geschrieben von:

Šulerki a šulerjo 10. lětnika Serbskeho gymnazija Budyšin tuchwilu do šule njechodźa, ale wupruwuja so w powołanskim žiwjenju. Za to su sej cyle wšelake praktikumowe městna w zawodach a institucijach pytali. Praktikant w redakciji Serbskich Nowin Antonijo Matik je so někotrych swojich sobušulerjow prašał, hdźe tučasnje dźěłaja, kak spokojom su a hač móhli sej předstajić, dźěło pozdźišo tež powołansce wukonjeć chcyć.

Hannah Lehderec z Kamjeneje: Za praktikum požadała sym so w pochowanskim instituće, dokelž njemějach dotal­ hišće žadyn kontakt z tematiku smjerć. Wulki zajim běše doskónčnje hłowna přičina. W praktikumje zapřijimaja mje do wšitkich dźěłow. Wot wotewzaća ćěła hač k planowanju pohrjeba sym wšudźe pódla, dołhož so při tym derje čuju. Běch jara překwapjena, zo směm wšitko sobu dožiwić. Bych sej předstajić móhła, raz w tym směrje dźěłać.

Dźensa zahaja so w Moskwje lětuše kopar­ske swětowe mišterstwa (WM). Euforija w Ruskej je wulka. Tež w Hornjej Łužicy napjatosć přiběra. Smy so tuž mjez Serbami naprašowali, kak napje­ći su a hač chcedźa sej hry zhromadnje jako tak mjenowany public-viewing wobhladać abo skerje sami doma w kruhu swójbnych.

Luiza Winarjec z Radworja: Hry Němskeje a wulkich faworitow sej na kóždy pad wobhladam, ale doma zhromadnje ze swójbnymi abo z přećelemi. Sama žanoho faworita nimam. Popřała bych wězo Němskej, zo titul zakituje, ale sprawnje prajene sej to poprawom njemyslu.

Ławrjenc Bobka z Miłoćic: Dokelž so na polu kopańcy derje wuznawam, so jara­ na swětowe mišterstwa wjeselu. Wobhladam sej hry Němskeje a finalne partije na zjawnej sćěnowinje z wjes­njanami. Moje najlubše mustwo je lětsa Senegal, tež hdyž přewulke šansy na titul nima. Te ma skerje Brazilska, wšako stej nadběh a škit jara derje wobsadźenej. Ale tež Španičanam dobyće přicpěwam.

Serbska debata

Neuheiten LND