Wočakuju wotmołwy

Donnerstag, 12. Januar 2023 geschrieben von:
Wězo budźe lětuši Mjezynarodny zeleny tydźeń w Berlinje zaso swjedźeń lubo­warjow kulinariskich chłóšćenkow z tu- a wukraja. Po mojim měnjenju pak je fachowa runina tutych wikow wo wjele wažniša – hladajo na wulke nadawki, před kotrymiž naša ratarska a zežiwidłowa branša steji. Derje potajkim, zo su wiki tež z forumom za diskusije wo aktualnych towaršnostnych prašenjach kaž škiće ­klimy, lutowanju resursow, naslědnym ­wužiwanju kraja abo družinoškiće. Na to trjebamy w našim swěće dołhodobnych krizow nuznje wotmołwy. Tež mjezy­narodna konferenca wo centralnym pra­šenju přichoda swětoweho ratarstwa a zežiwjenskeho hospodarstwa (GEFA) so tu tež lětsa zaso wotměje. Nic mjenje hač 70 agrarnych ministrow je so připowě­dźiło. Wot tutych sej jara přeju, zo zmištruja rozsudny krok w tajkich fachowych gremijach, mje­nujcy wuwić z wuslědkow na papjerje konkretne skutkowne směrnicy za praksu. Milan Pawlik

W Błótach na naslědnym wuwiću turizma dźěłaja

Dienstag, 10. Januar 2023 geschrieben von:

Dosć dobre wopytowarske ličby zwěsći Turistiski zwjazk Błóta za lěto 2022. Tež wukrajni hosćo tu rady přińdu. Lětsa chcedźa tam nastupajo naslědne wuwiće turizma dale postupować.

Wětošow (SN/at). Błóta su loni telko hosći přiwabili kaž naposledk do koronapandemije. Kaž Turistiski zwjazk Błóta infor­mowaše, su hač do kónca lěta 2,1 milion přenocowanjow wočakowali, to je samo rekordne lěto 2019 wo 100 000 přenocowanjow přetrjechiło. Přerěznje su hosćo tam tři dny pobyli. Porno předchadźacym lětam woznamjenja to snadnuški postup. W měsacach meja do oktobra najwjace dowolnikow do Błótow přińdźe.

Z přibližnje 9,2 milionomaj dnjowych turistow loni mějachu so akterojo na městnje wulkemu wužadanju stajić. W cyłym pućowanskim regionje bydli ně­hdźe 200 000 ludźi, połojca z nich w Choćebuzu. Po słowach nowinskeje rěčnicy turistiskeho zwjazka Silvije Jonas „smy hižo intensiwnje při tym, so wo wodźenje wopytowarjow starać a na akceptancu mjez wobydlerjemi za to dźěłać“.

Zelenina jako kołbasa

Dienstag, 10. Januar 2023 geschrieben von:
Štož bychu ludźo prjedy jako wobšudu wobhladali, płaći dźensa jako powabny produkt: něšto předawać, štož kaž mjaso wupada, ale mjaso njeje. Tak rěka na přikład „gulaš“ bjeztoho zo je to nutřka, štož po dotalnym zrozumjenju tam nutř słuša, mjenujcy mjaso. Argument prěnjeho weganskeho „rěznika“ Sakskeje: Chcemy słód mjasa měć – bjez konsuma mjasa. Nó haj, tak jednore to tež njeje, wšako je dawno znate, zo małe dźěći wegansce na strowe wašnje zežiwjeć njemóžeš, tohodla trjeba so wegan zežiwjaca swójba nic jenož za dźěći potom jako přidawk tabletki z witaminom B 12. Bjez mjasa a jejkow ­žiwy być je radikalny rozsud, kotryž ma sćěhi – za sebje a druhich. Njech kóždy čini, kaž jemu so chce. Najebać to skutkuje „weganske rěznistwo“ kaž směšne „kulturne přiswojenje“. Mi budźe dale zelenina słodźeć, kotraž so mi jako kołbasa njeprezen­tuje. A zo je za swět a strowotu lěpje, w přichodźe mjenje mjasa jěsć, je tež ­jasne. Marcel Brauman

Weganske „mjaso“ na předań

Dienstag, 10. Januar 2023 geschrieben von:
Drježdźany (dpa/SN). Krejna kołbasa, ale bjez kreje: Sakske prěnje kompletne ­„weganske rěznistwo“ bu minjenu sobotu w Drježdźanach wotewrjene. „Prěnjo­tnje je naš zaměr, zo mjenje ludźi mjaso jě a město toho weganske produkty“, wuswětli Nils Steiger, kiž je jedyn ze štyrjoch załožerjow wobchoda „Weganske ­rěznistwo“ w měšćanskim dźělu Nowe Město. 27lětny lubuje słód mjasa, njemóže pak z konsekwencami toho žiwy być. Přikład je rěznistwo w Londonje. „Chcych na kóždy pad tajke wudźěłki w Drježdźanach kupić, štož móžno njebě“, Steiger wujasni. Dokelž jemu trěbna wěda falowaše, zo móhł projekt sam zwoprawdźić, je wón kucharja Daniela Quisa, hosćencarja Andreasa Henninga kaž tež Stefana Meyer-Götza narěčał. Tak je zhromadna kooperacija nastała. „Weganske rěznistwo“ produkuje po informacijach 70 procentow swójskich produktow za předań. Zbywacych 30 procentow – mjez nimi tež wegany twarožk – eksternje nakupuja, Steiger rozkładźe. Tak poskićeja mjez druhim howjazu pječeń, rulady, gulaš, soljanku kaž tež družiny twarožka, ale ­wšitko na ryzy rostlinskej bazy.

Transfer wědy je ćežišćo

Montag, 09. Januar 2023 geschrieben von:

Łužica chce rozrisanja za sćěhi hórnistwa mjezynarodnje dźělić

Z wudobywanjom surowiznow dźeń a wjace pohórnistwowych krajinow na swěće nastawa. Slědźenski centrum chce so z łužiskimi dopóznaćemi mjezynarodnje wuměnjeć. Mjez druhim dźe wo zestawu pódy a škit dnowneje wody.

Choćebuz (dpa/SN). Dopóznaća wo saněrowanju a wutworjenju naslědnych pohórnistwowych krajinow w nowym łužiskim slědźenskim centrumje maja přiběrajcy tež mjezynarodnu wuměnu zahibać. „Hórnistwowe přestrjenje zwonka Europy su w minjenych lětdźesatkach wobstajenje přiběrali“, rozprawja prezident Zwjazkoweho wustawa za geowědomosće a surowizny (BGR), Ralph Watzel, powěsćerni dpa. To zwisuje z rozrostom swětoweho wobydlerstwa a jeho přiběracym derjeměćom. Hladajo na globalne wuwiće hórnistwo a wjetše płoniny přiběraja. Z tuteje přičiny je tohodla ćim wažniše, hórnistwowe projekty hižo w fazy planowanja na přichod wusměrjeć, wuzběhny profesor a prezident BGR.

Fotowoltaiku nic po modelu złotokoparjow

Donnerstag, 05. Januar 2023 geschrieben von:

Njerodny rozmach fotowoltaiki wohrožuje ratarstwo a škit družin – tohodla sej agrarni wědomostnicy změnu zakonskich regulow žadaja. Diskusija so rozestajenjow we Łužicy dótka.

Kiel (SN/mb). Z wida agrarneho wědomostnika Friedhelma Tauby z Kiela je to šicofrena situacija: Na jednym boku su so zwjazki burow za to wuprajili, płoniny z programa za škit družin zaso produkciji žiwidłow k dispoziciji stajić. To je jich wotmołwa na sćěhi ruskeje wójny přećiwo Ukrainje, kotraž je swětowe wiki žiwidłow negatiwnje wobwliwowała. Na druhim boku žerje fotowoltaika jako „mašina ćišća pjenjez“ tež w jeho zwjazkowym kraju Schleswigsko-Holsteinskej, tak Taube, dale a wjac drohotneje pódy. Tydźenik „Zeit“ pak móžeše tež dalšich prominentnych kritikarjow citować. Klaus Müller z centruma za agrarne slědźenje w Braniborskej rěči wo atmosferje kaž mjez „złotokoparjemi“ a wočakuje wopačne rozsudy z fatalnymi sćěhami, kaž na infrastrukturje we wuchodnej Němskej dźewjećdźesatych lět.

Zwada pokročuje

Donnerstag, 05. Januar 2023 geschrieben von:

Choćebuz (dpa/SN). Mjez wobswětoškitarjemi a łužiskim energijowym předewzaćom LEAG je zwada dnownu wodu nastupajo znowa wudyriła. Zelena liga srjedu w Choćebuzu kritizowaše, zo wotklumpa LEAG dale bjez dowolnosće dnownu wodu w Janšojskej jamje. Tuta pak wobwinowanje wotpokazuje.

Po słowach energijoweho předewzaća je wone pola krajneho zarjada za hórnistwo, geologiju a surowizny próstwu wo přizwolenje noweje wodoprawniskeje dowolnosće za dobu 2023 do 2044 stajiło. Dokelž pak zarjad tuchwilu hišće znjesliwosć wobswěta pruwuje a k 1. januarej tutoho lěta nowu dowolnosć wuprajić njemóžeše, wón nachwilnje hórniskoprawniski wukaz wuda, kotryž zmóžnja dalše wotklumpanje wody w hórnistwje.

Zelena liga kritizowaše, tajki hórnistwowy wukaz njesłuži wobeńdźenju wobswětowych zakonjow. „Dnowna woda je najwažniši zemski pokład Braniborskeje. Štóž chce wjace hač 10 milionow kubiknych metrow wody wotwodźować, trjeba pruwowanje znjesliwosće wobswěta. Tele mnóstwo překroči LEAG w Janšojskej jamje hižo w běhu někotrych tydźenjow.“

Strowa struktura hospodarstwa po brunicy trěbna

Mittwoch, 04. Januar 2023 geschrieben von:

Zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck (Zeleni) chce, zo tež we wuchodnej Němskej prjedy hač w lěće 2038 ze zmilinjenjom brunicy kónča. Jeho stronski kolega a sakski wobswětowy minister Wolfram Günther wočakuje ekonomiski ćišć na předewzaća tónle krok hić. Sakscy rjemjeslnicy žadaja sej w tymle procesu prioritu za strowu strukturu hospodarstwa.

Berlin/Drježdźany (SN/at). Móžnosć dočasneho kónca zmilinjenja brunicy hač do lěta 2030 su Zeleni w koaliciskim zrěčenju z SPD a FDP přesadźili. Po rozrisanju naležnosće w Sewjerorynsko-Westfalskej (NRW) chce zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck nětko Braniborsku, Saksku a Saksko-Anhaltsku k tomu pohnuwać. Wón na to skedźbni, zo měli wšitcy wobdźěleni tajki wustup w konsensu dojednać.

Snadny přirost bjezdźěłnosće

Dienstag, 03. Januar 2023 geschrieben von:

Budyšin (SN/at). Bjezdźěłnosć we wuchodnej Sakskej je loni w decembrje moderatnje přiběrała. Wo tym Budyska wotnožka Zwjazkoweje agentury za dźěło dźensa informuje. Aktualnje je w mjenowanym regionje 17 985 bjezdźěłnych, 414 wjace hač hišće w nowembrje. Porno decembrej před lětom rozrost 1 089 ludźi wučinja. Aktualna kwota bjezdźěłnosće je 6,6 procentow.

Předsydka jednaćelstwa Budyskeje agentury za dźěło Kathrin Groschwald rěči wo „njezměnjenych stabilnych dźěłowych wikach“ we wuchodnej Sakskej. Wuskutki zymy běchu w decembrje 2022 miłe. Mnohe zawody so prócuja, zo bychu swojich fachowcow zdźerželi. Tak je so mjenje ludźi direktnje z dźěłoweho žiwjenja bjezdźěłnych přizjewiło hač w decembrje 2021. „Přiwšěm su dźěłodawarjo dale kedźbliwiši nowy personal přistajić.“

We wobłuku bjezdźěłnostneho zawěsćenja bě pola Budyskeje agentury za dźěło loni w decembrje 6 019 jako bjezdźěłnych registrowanych. We wobłuku zakładneho zawěsćenja mějachu pola jobcenterow Budyskeho a Zhorjelskeho wokrjesa w cyłku 11 966 bjezdźěłnych.

Kórki jako forma kurječka

Freitag, 30. Dezember 2022 geschrieben von:
Wuměłc, moler a hudźbnik Gerd Paegert zhotowja w swojej małej dźěłarni blisko delnjołužiskeho Łukowa formu błótowskeje kórki za kurječki. Hižo wot zašłeho lěta pyši znata zelenina formu kurječkow. 56lětny twórc zhotowi napodobnjenje w škleńcach nakładźenych kórkow jako hobby. Něhdźe dźesać wšelakorych modelow ma hižo w sortimenće. Tute sahaja wot žónskeje kórki w swjedźenskej drasće hač ke „kórkowemu kucharjej“. Kóždy kurječk je unikat, kotryž Paegert w ručnym dźěle zhotowi. Někak poł dnja dźěła wuměłc na čwaku drjewa, zo by z tutoho lóštna, zelena so kurjaca kórka nastała. Foto: dpa/Patrick Pleul

Neuheiten LND