Demonstracija na dobro zajateho Juliana Assanga: Britiske sudnistwo chce tutón tydźeń wo tym rozsudźić, hač přepodadźa ­Assanga justicy USA. Kónc tydźenja je w Hamburgu něhdźe 200 ludźi za pušćenje jateho załožerja wotkrywanskeje platformy Wikileaks demonstrowało. W USA hrozy wotkrywarjej 175 lětne jastwo abo w najhóršim padźe samo smjerć. Assange bě tajne dokumenty knježerstwa USA wozjewił, kotrež dokumentuja tež wójnske złóstnistwa USA. Foto: pa/Breuel-Bild

Komisija zwěsća wulku poražku

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Přepytowanska komisija zwjazkoweho sejma je dźensa swoju rozprawu wo zasadźenju zwjazkoweje wobory w Afghanistanje předstajiła. W něhdźe 330 stron wopřijacej rozprawje fachowcy zwěsćeja, zo bě 20 lět trajace zesadźenje zwjazkoweje wobory w kraju pod Hindukušom „najwjetše, najdróše a na woporach najhórše wójnske zasadźenje zapadneje statoweje zhromadnosće“ kotrež je na kóncu „strategisce zwrěšćiło“. Komisija kritizuje njeprofesionalne postupowanje wšěch z wojerskim zasadźenjom zaběranych zwjazkowych knježerstwow mjez 2001 a 2021 a pobrachowacu sebjekritisku analyzu wulkeje poražki.

Chcedźa wojakow zasadźić

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je rozsudźiło, zo so němske wójsko na planowanym wojerskim zasadźenju EU w Čerwjenym morju wobdźěli. Tak ma so hač do 700 wojakow zasadźić, zastupowacy rěčnik zwjazkoweho knježerstwa Wolfgang Büchner minjeny pjatk na nowinarskej konferency w Berlinje zdźěli. Mandat, kotryž ma hač do 28. februara 2025 trać, dyrbi pak najprjedy zwjazkowy sejm wobzamknyć. Němska fregata „Hessen“ z něhdźe 240 wojakami je hižo po puću do wotpowědneje kónčiny. Po słowach Büchnera budźe Zwjazkowa wobora tež personal za operaciju EU z mjenom „Eunavfor Aspides“ k dispoziciji stajić. Jeje zaměr je, w Čerwjenym morju wikowanske łódźe přećiwo nadpadam islamistiskeje Huthi-milicy škitać. EU je akciju dźensa doskónčnje schwaliła.

Žadaja sej plan za Gazaske pasmo

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Palestinski ministerski prezident Mohammed Schtaje je mjezynarodne statowe zhromadźenstwo namołwjał, zdźěłać program za nowona­twar ćežko zničeneho Gazaskeho pasma. „Trjebamy Marshallowy plan za Gazaske pasmo“, rjekny Schtaje powěsćerni dpa na kromje Mnichowskeje wěstotneje konferency. Plan měł tři dźěle wobsahować: Nuzowu pomoc, twar bydlenjow a wožiwjenje hospodarstwa. „Wěmy z wobrazow satelitow, zo je 45 procentow wšeho Gazaskeho pasma zničenych. To rěka 281 000 dospołnje abo zdźěla zničenych bydlenjow.“ Spěšne porjedźenje by hižo w běhu někotrych tydźenjow abo měsacow móžne było. „To rěka, zo trjebamy za to tójšto pjenjez.“ Zhromadnje z UNO tuchwilu přepytuja, kak móhli najwjetšej nuzy wotpomhać, wón rjekny.

Ministerski prezident Israel warnowaše, wojersku ofensiwu rozšěrić a hišće wjace ciwilistow wućěrić. Ludźo trjebaja nuznje dalše pomocne srědki, kaž tež ­milinu, wodu a bencin. „Wšo tole Israel ze swojim wójskom dotal blokuje.“

Špatna nalada Vatikana dla

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:

Hłowna zhromadźizna Konferency biskopow Němskeje w Augsburgu

Augsburg (dpa/SN). W chětro krizojtej naledźe su dźensa popołdnju štyri dny trajacu hłownu zhromadźiznu Konferency biskopow Němskeje zahajili. Krótko do zahajenja posedźenja w Augsburgu bě so Vatikan přizjewił a němskim sobubratram we wěrje planowane wothłosowanje faktisce zakazał. Biskopja chcychu wo wustawkach synodalneho wuběrka wothłosować. Tutón wuběrk ma Synodalnu radu přihotować, w kotrejž chcedźa zastupnicy cyrkwje zhromadnje z lajkami runoprawnje wothłosować.

Vatikan bě hižo wospjet na to pokazał, zo njeje tajke postupowanje w katolskej cyrkwi předwidźane. Tam rozsudźa po klasiskich předstawach bamž a wot njeho powołani biskopja.

Plan za sorabistiku

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:
Sorabistika na Lipšćanskej uniwersiće słuša historisce do drohoćinkow zdźěłaneho serbskeho žiwjenja. Zo so tam pak po měnjenju serbskich studentow, kotřiž su swoju kritiku zjawnje zwuraznili, tuchwilu tak jara njebłyšći, je nětko Radu za serbske naležnosće Sakskeje pohnuło, direktnje z direktorom instituta rěčeć. Přiwšěm wšitcy wědźa, zo je najwjetši čas, doprědka hladać, wšako su brachi dawno znate. To płaći za sorabistiku a wuprajenje direktora wo přerěznje hubjenym rěčnym niwowje abiturientow. Tohodla je derje, zo chce předsyda serbskeje rady Marko Suchy hnydom na impuls knježerstwa nawjazać a sam wuwićowy koncept nadźěłać dać. Wšako njepóńdźemy z mjezsobnym wobwinowanjom dale, ale jenož z konkretnym wothłosowanym serbskim planom za přichod Instituta za sorabistiku. Nětko je najlěpši čas, so ze zamołwitymi politikarjemi na trěbne srědki dojednać. Tohodla běše rozmołwa w Lipsku wažny měznik. Marcel Brauman

To a tamne (19.02.24)

póndźela, 19. februara 2024 spisane wot:

Złotobarbne sportowe črije jako fanowy artikl je bywši prezident USA Donald Trump předstajił. Hač ke kulkam sahace sportowe črije z chorhoju USA a pismikom „T“ za Trumpa maja 370 eurow płaćić. Něhdyši prezident je sej wěsty, zo budźe wabjenska akcija wuspěšna. Wobjim je z tysac porami wobmjezowany. Trump je wospjet fanowe artikle za sebje zhotowić dał. 77lětny chce při prezidentskich wólbach w nowembru znowa nastupić.

Na pasažěrow padace čerwje z wačokoweje polcy lětadła su mašinu ameriskeho lětadłoweho předewzaća Delta Airlines nuzowali, so do Amsterdama nawróćić. Lětadło bě po puću do Detroita w USA a bě hižo nad Jendźelskej, jako po něhdźe hodźinje čerwje z wačokoweho faška na ludźi padachu. Zwěrjatka běchu sej z toboły ze skaženej rybu wulězli. Mašinu dyrbjachu najprjedy raz wurjedźić.

Wulki zajim za proces

pjatk, 16. februara 2024 spisane wot:

Braunschweig (dpa/SN). Zahajenje procesa přećiwo podhladnemu Němcej pjeć seksualnych njeskutkow dla je so dźensa rano w Braunschweigu přestorčiło. Nawal před krajnym sudnistwom bě tak wulki, zo njemóžachu proces kaž planowane zahajić. 47 lět staremu Christianej B. wumjetuje statne rěčnistwo tři ćežke wumocowanja a seksualne znjewužiwanje dźěći w Portugalskej. Předewšěm pad w zwisku ze zhubjenej Maddie pochadźaceje z Jendźelskeje mjezynarodnje wulku kedźbnosć zbudźi.

Chce stronu jutře załožić

Berlin (dpa/SN). Bywši prezident wustawoškita Hans-Georg Maaßen chce jutře w Bonnje stronu „Uniju hódnotow“ załožić. Na zetkanju z přiwisnikami chce wón tohorunja wustawki a program wobzamknyć, zdźěli Maaßen wčera w Berlinje. Nowa strona ma so na prawym boku politiskeho spektruma zaměstnić. Hižo wjacore lěta wobstejace towarstwo „Werteunion“ je jara konserwatiwne a něhdy CDU-bliske zjednoćenstwo z někotrymi tysacami čłonami.

Nowe wěstotne zrěčenje

74. Berlinala je so wčera wječor w Berlinale Palasće zahajiła. Jednaćelka Mariëtte Rissenbeek wuzběhny, „zo stupi so filmowy festiwal eksplicitnje přećiwo kóždejžkuli hidźe a wumjezowanju“. W tutym zmysle widźomne znamjo staj tež hrajerjej zahajenskeho filma „Small Things Like These“ Pheline Roggan a Papis Loveday (wotlěwa) stajiłoj. Foto: Imago/Eventpress

Trenuja marinu

pjatk, 16. februara 2024 spisane wot:

Oslo (dpa/SN). Norwegscy wojacy chcedźa wot nalěća ukrainskich wojakow za zasadźenja z małymi čołmami trenować. To je zakitowanske ministerstwo Norwegskeje wčera zdźěliło. Zdobom chce Norwegska Ukrainje gumijowe čołmy a trěbne wuhotowanje w hódnoće dobrych pjeć milionow eurow darić. „We wobłuku wukubłanja póńdźe mjez druhim wo překročenje rěkow a operowanja w pobrjóžnych kónčinach“, rjekny norwegski zakitowanski minister Bjørn Arild Gram rozhłosowemu sćelakej NRK. Trening ma so po informacijach mjenowaneho ministerstwa w Nižozemskej zahajić. To je prěni krok maritimneje kooperacije, kotruž Norwegska a Wulka Britaniska nawjedujetej. Norwegska přinošuje tu ze swojej maritimnej kompetencu a nowymi technologiskimi rozrisanjemi.

Serbska debata

nowostki LND