Paruje rozmołwu z kupcami

póndźela, 25. januara 2021 spisane wot:

Poprawom chcyše so Stefanie Wjenkec z archeologowku stać. Stare kultury ju fascinuja. Rady sej wo nich dokumentacije wobhladuje a k tomu čita knihi. Tak jara bě ju maćizna wabiła, zo je so po Worklečanskej srjedźnej šuli rozsudźiła na Kamjenskim powołanskošulskim centrumje maturu złožić, zo móhła archeologiju studować. W tamnišim Muzeju zapadneje Łužicy dźěłaše jako praktikantka a w prózdninach. W jeho slědźerskim magacinje Sammelsurium je stare črjopy hromadźe lěpiła a jónu bě samo sobu na wurywanju.

Za čas abitury pak započa Hórčanka dwělować – kak móhło to pozdźišo z archeologiskimi sonami fungować. „Prajach sej tuž, zo njeby špatne było najprjedy porjadne wukubłanje w zaku měć. A dokelž rady čitam, dach so na knihikupču wukubłać“, dźensa 30lětna powěda. Njebě cyle lochko městno namakać, skónčnje pak poradźi so jej to w Lipsku, „rjanym měsće a nic tak daloko wot Łužicy preč“. Inkluziwnje wukubłanja dohromady dźewjeć lět je wona w tamnišej dwórnišćowej kniharni dźěłała.

Něhdźe 9 300 nowych słowow

póndźela, 25. januara 2021 spisane wot:

Budyšin (SN). Rozšěrjenu a polěpšenu hornjoserbsku prawopisnu kontrolu za kompjuter poskićeja wotnětka na stronje www.soblex.de, kotruž Serbski institut ­rěčespytnje wobdźěłuje. Zapřijeli su tam dotal njeregistrowane sło­wa z Němsko-hornjoserbskeho słownika (DOW) 1989/ 1991, štož je 9 300 přidatnych serbskich wopřijećow z wjac hač 332 000 přisłušnymi słownymi formami. Integrowane nowe słowa z němsko-hornjoserbskeho słownika su spóznajomne přez link na žórło DOW 1989/1991. Je to dalši wuslědk dźěła na projekće, spěchowanym wot Załožby za serbski lud we wobłuku programa „Serbšćina w nowych medijach“.

Zrealizowany je zdobom přichodny krok mjezsobneho zwjazanja resursow Soblexa z tymi na rěčnym portalu Serbskeho instituta www.hornjoserbsce.de. Integrowane němske hesła do datoweje bazy Soblexa zmóžnjeja tam nětko tež direktny přistup k online-wersiji DOW 1989/1991, kotraž bu hakle njedawno na hornjoserbsce.de wozjewjena. Tež nowe serbske słowa z tutoho žórła su zwjazane z wotpowědnymi zapiskami pod www.hornjoserbsce.de/dow.

Na 50. róčnicu załoženja zhladuje tele dny Serbski muski chór Delany. Kaž z chroniki muskeho chóra wuchadźa bě na iniciatiwu Šunowskeho literarneho wědomostnika a basnika dr. Jurja Młynka „Dwanaće horliwych delanskich muži spěwarske tradicije wozrodźiło a załoži 20. januara 1971 musku spěwnu skupinu w Konjecach“. Prěni předsyda bě hač do lěta 2000 kaž tež wot lěta 2002 hač do 2008 Alojs Langa z Konjec. Wot 2000 do 2002 wukonješe zastojnstwo Klaws Šefer. Třinate lěto mjeztym Janek Wowčer chórej předsyduje. Prěni dirigent bě wučer Alfons Hrjehor. Hišće dźensa třo ze załožerjow w chórje sobu skutkuja. Su to Jan Šołta, Jan Hrjehor a Alojs Langa – wšitcy třo Konječenjo.

Spěšnje zdobychu sej mužojo přichilnosć a spěwachu so do wutrobow ludnosće. Spěwne ćěleso wuhotowa koncerty po wšej Łužicy a bě tež w słowjanskim wukraju wuspěšne. Hač do dźesaćlětneho wobstaća mjenowachu so delanscy mužojo Muski chór Konjecy, hakle 1981 spožčichu sej mjeno Serbski muski chór Delany.

Budyšin (CS/SN). Poprawom chcyše dr. Michael Kunze swój „Antikwariat při tachantskej cyrkwi“ w Budyšinje hižo 17. decembra wotewrěć, štož pak korony dla móžno njebě. Nětko wusměrja so na apryl jako zahajenski termin. Wón sćěhuje takrjec Arnda Kellera, kiž dyrbješe swój antikwariat w susodstwje Při mjasowych jětkach zawrěć, dokelž chcychu dom wobnowić. Z jeho zběrki nimale 100 000 knihow je sej Michael Kunze něhdźe 12 000 wobchował a so wjeseli, zo je hnydom dobre styki k Arndej Kellerej nawjazać móhł. Wšako bě jemu nazhonity antikwar při starće do noweho skutkowanja z dobrej radu poboku. Lubosć ke kniham jeho hižo čas žiwjenja přewodźa. Wšojedne, kotre město je wopytał, tamniši antikwariat bě jemu přeco woblubowana adresa. Tak je tež Budyšin zeznał a zhonił, zo Arnd Keller antikwariat dale njewjedźe. Tak so rozsudźi, tu w sprjewinym měsće „do zymneje wody skočić“, dowěrjejo lubosći Budyšanow ke knize a zajimej turistow.

Pioněrske to dźěło

štwórtk, 21. januara 2021 spisane wot:
Je fenomen w mjeńšinach, zo móžeš w mnohich dotal njewobdźěłanych wobłukach pioněrske dźěło wukonjeć. Wšako je telko, štož je we wjetšinje hižo standard, na mjeńšinowym swěće pak docyła hišće njeeksistuje. Resursy małeho ludu su wobmjezowane, a nadawkow je wjele: na přikład serbski alfabet za slepych. Kaliforniski student linguistiki Harris Mowbray je nětko tajki serbski brailleowy system wuwił, dokelž je pytnył, zo delnjo- a hornjoserbšćina jón hišće parujetej – kaž druhe małe rěče tež. To je jara dobry skutk! Derje, zo nam eksperća najwšelakorišich stron pomhaja dźěry płatać, njedostatki wotstronić a tak serbski swět wudospołnić. Prěni wothłós je hižo ze stron serbšćinu wuknjaceho slepeho dóstał a hnydom system dale wuwił. Nětko wón na to čaka, zo tohorunja serbske institucije resp. organizacije jeho namjet na wědomje bjeru a so z nim skontaktuja. Myslu sej, zo je sej pioněr-prócowar znajmjeńša připóznaće zasłužił – a serbski brailleowy alfabet tež. Cordula Ratajczakowa

Koronowy čas Reingard Kretschmar (zady) wužiwa, zo by swoju kniharnju na Budyskej Kamjentnej hasy ponowiła. Špundowanje dyrbjachu tak a tak wuměnić, a hdyž kupcy runje do wobchoda njesmědźa, so to hodźi. Nadawk wobstaruje Ingolf Burkhardt z Wódrjeńcy (Oderwitz). Do toho su knižne polcy z foliju zawodźěli. Najebać zawrjenje móža kupcy pod www.buch-kretsch­mar.de sej poskitk wobhladać a sej pod bestellung@buch-kretschmar knihi skazać. Knihikupča skazanki potom ludźom w Budyšinje a wokolinje domoj přinjese abo z póštu rozpósćele. Foto: Carmen Schumann

U5 w němskej stolicy wjedźe nětko hač dosrjedź města

Hornjołužičan lubuje zawěsće swoju emocionalnu stolicu Budyšin. Oficialna němska je Berlin. A tale metropola nad Sprjewju měješe loni tři wjerški z přepodaćom objektow z wulkim kulturnym a zjawnym wuznamom.

Slepo (AK/SN). Towarstwo Kólesko so dale za to zasadźa Slepjansku serbšćinu wobchować. Někotre terminy za nowe lěto su hižo planowali. Jutrowne spěwanje před Slepjanskej cyrkwju 4. apryla a po tym rańša nutrnosć w Rownjanskej kěrchowskej kapale k tomu słušatej. 1. meje chce towarstwo lětne schadźowanje krajneho towarstwa Škit sakskeje domizny na žurli Mužakowskeho Noweho hrodu hudźbnje zahajić. Nazymski koncert ma so 17. oktobra w Slepjanskim kulturnym centrumje wotměć. Dale chcedźa 24. oktobra kermušne kemše a 28. nowembra žohnowanje Slepjanskeho dźěćetka hudźbnje wobrubić.

Nětk tež za husle

srjeda, 20. januara 2021 spisane wot:
Pančicy-Kukow (SN). Měrćin Weclich je před třomi lětami zběrku 40 serbskich adwentnych, hodownych a dalšich spěwow „Zaklinči-li pišćałka, zhrěje mi so wutroba“ za dźěći zestajał, kotrež na fleće hrać wuknu. Nětko slěduje pod titulom „Moje małe porsćiki rady maja huslički“ wobdźěłanje za husle. Klawěrny přewod je wospjet z pjera Malty Rogackeho. Młodym huslerjam budźe zwučowanski material zawěsće spomóžny. Noty su mjez druhim w Smolerjec kniharni a Serbskej kulturnej informaciji na předań.

Budyšin (SN/MiR). Na překwapjenku móža so chowancy Budyskeho dźěćaceho dnjoweho přebywanišća „Jan Radyserb-Wjela“ wjeselić. Přichodnu póndźelu chcetaj dźěći a kubłarki hawron a sroka z přewodom dalšeho ptačka wopytać. „Serbski ludowy ansambl je poskićił, wobradźeć dźěćom na ptačokwasnym dnju wosebite wjeselo. Wšako je SLA kmótřiski zawod serbskeho předšulskeho kubłanišća. Kooperacija to, kotraž je nam přewšo witana“, rozłožuje Ronny Škoda, zamołwity za pěstowarnje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka Miłoćicy, kotryž je nošer Budyskeho zarjadnišća.

nowostki LND