2. septembra před 150 lětami bě za němske staty, předewšěm za pruske kralowstwo, historisce wuznamny dźeń. Jich wójska dobychu w Němsko-Francoskej wójnje 1870/1871 swoju najwjetšu bitwu nad francoskim wójskom. Wot 1. septembra 1870 pola Sedana wobkružena armeja maršala Maurice de Mac-Mahona, w kotrejž bě tež 62lětny francoski kejžor Napoleon III., dyrbješe kapitulować. Napoleon III. pósła pruskemu kralej Wylemej I. swój tesak jako symbol podwolenja. Něhdźe 17 500 francoskich wojakow bě padnyło, a wjace hač 100 000 dyrbješe do wójnskeje jatby. Na němskej stronje bě 9 000 wojakow žiwjenje přisadźiło.
Krasne słónčne wjedro a rjany wid do daliny budźitej wosebite začuća. Hladamoj z 43lětnym etnologom dr. Robertom Lorencom na ławce pod wišninu sedźo dele na Wuježk pod Čornobohom a na łužisku krajinu hač k Hamorskej milinarni. Bukečanska cyrkwina wěža so za pahórkami zyboli. „Bydliće tule kaž w paradizu. Tajki krasny wid kóždemu dušu wokřewja“, praju młodemu mužej, kiž je mjeztym dwě lěće w Budyskim Serbskim instituće jako wědomostny sobudźěłaćer přistajeny. Lěta 2016 bě so ze swojej swójbu, mandźelskej Heiku a třilětnym synkom Milanom, z Berlina do tehdyšeje měšćanskeje hajnkownje nad Wuježkom přesydlił. Tuž móžeše wón wšědnje na wjes hladać, w kotrejž je swoje dźěćatstwo přežiwił.
Dźěćaca krajina we Wuježku
30. awgusta 1945 wutwori „Polski Związek Zachodni“ – PZZ (Pólski zapadny zwjazk) w Poznanju wosebity „łužiski referat“. Jeho nawoda bu pozdźiši serbski spisowaćel Anton Nawka. Zwjazk PZZ bu w hodowniku 1944 w Lublinje załoženy a měješe so wo natwar w nowych kónčinach hač k mjezy k Němskej starać a nětko tež Serbam pomoc skićić. W Poznanju bu hižo do wójny „Towarzystwo Przyjaciół Serbo-Łużyczan“ (Towarstwo přećelow Łužiskich Serbow) wutworjene. Tajke towarstwa nastawachu wot oktobra 1945 we wjacorych městach, tak tež w Krakowje a Częstochowje. W Poznanju załožichu wědomostne zjednoćenstwo „Prołuż“. 12. septembra 1945 schwali wone program k pomocy Serbow „Nad Łużycami polska straż!“.
Wuslědk pólskich aktiwitow mjez druhim bě, zo zmóžnichu młodym Serbam studij we Wrócławju a Poznanju. (Přispomnjenje: W Serbskej protyce za lěće 2012 a 2013 je prof. Hinc Šewc wobšěrnje wo přebywanju w susodnym kraju pisał.) K předwidźanemu załoženju serbskeho gymnazija w Zgorzelecu wšak ženje dóšło njebě. Mikławš Krawc
„Tule widźiš wšitkich ludźi, kotrychž jeno z nowin znaješ“, dźiwa so Norbert Eckstein připołdnju na Budyskim Póstowym naměsće. Pjeć lět po prěnim wopyće w Delnjej Łužicy sej nětko w Regensburgu rodźeny a dźensa na Nürnbergskim wyšim krajnym sudnistwje skutkowacy korespondent za jendźelšćinu a francošćinu Hornju Łužicu wotkrywa.
Tež lětsa budu w Budyskim wokrjesu znowa interkulturne tydźenje. Tónraz wěnuja je zhromadnemu žiwjenju wobydlerjow wšelakoreho pochada.
Wojerecy/Biskopicy (SN/JaW). Lětušej interkulturnej tydźenjej w Budyskim wokrjesu stejitej pod hesłom „Zhromadnje žiwi być – hromadu zrosć“ a wotmějetej so wot 27. septembra do 11. oktobra. Hłownje zamołwite za zarjadowanja su pod nawodom sobudźěłaćerki Budyskeho krajnoradneho zarjada dr. Jany Sende towarstwo Swětłownja Majak w sprjewinym měsće, towarstwo Mosaika w Biskopicach, koordinaciske městno kubłanje a regionalna městnosć za kubłanske demokratiske a žiwjenske perspektiwy RAA we Wojerecach kaž tež Kamjenski Dom zetkawanja.
Budyšin (SN/JaW). Dźakowano angažowanym darićelam móžachu w Budyskim archiwowym zwjazku aktu z 18. lětstotka jako swědk serbskich stawiznow w Budyskim regionje zachować. Wo tym informuje Budyske měšćanske zarjadnistwo w nowinskej zdźělence.