Znowa čitała ... „Zrudoba to běše a nadźija“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli.
Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Dopominam so hišće derje na diskusiju Koła serbskich spisowaćelow před wjace hač 30 lětami w klubowni Serbskeho doma. Tam, hdźež je dźensa Serbska kulturna informacija, běštej něhdy dwě klubowni, z blidami a křesłami a srjedźa z fałdowanej sćěnu za suwanje. W rumnosćomaj wotměwachu so zhromadźizny, towaršliwe zetkanja a druhdy tež proby chóra abo dźěćaceho dźiwadła, hdyž bě žurla wobsadźena. Wuhotowanje njebě najmoderniše, ale bě na kóždy pad přijomniše hač rumnosće, kotrež Serbski dom tuchwilu za zetkanja poskićuje. Tam potajkim wotmě so diskusija wo nowej knize „Zrudoba to běše a nadźija“, kotraž bě runje hakle w lěće 1988 wušła. Kaž na tajkich zarjadowanjach bywa, ći jedni běchu sej knihu hižo přečitali, tamni nic. Rozwi so čiła diskusija.
Dialog pišćelow a orchestra
Tutón termin njesteješe jenož w protyčce lětušeho Budyskeho pišćeloweho lěća, ale tohorunja w kalendrje Serbskeho ludoweho ansambla – srjedu, 5. pražnika. Přetož do rjadu jara dobrych a wurjadnych organistow Němskeje a wukraja składnostnje pišćeloweho lěća w cyrkwi swj. Pětra zarjadowa so tohorunja Samuel Kummer z Drježdźan. 55lětny mjezynarodnje sławjeny wuměłc běše 17 lět jako hłowny organist Cyrkwje našeje Knjenje hudźbne žiwjenje w sakskej stolicy jara angažowanje sobu postajował a tak prestiž Drježdźan jako hudźbne město wobkrućił.
Zhromadny koncert –
česć a zdobom wužadowanje
Wulku chwalbu kapałnikam
Štóž přińdźe njedźelu, 2. pražnika, hakle pjatnaće mjeńšinow do započatka koncerta z duchownej hudźbu do tachantskeje cyrkwje w Budyšinje, měješe lědma šansu na dobre městno. Tak so potom tež hišće ewangelski dźěl Božeho domu z připosłucharstwom derje pjelnješe. Koncert wuhotowachu Drježdźanscy kapałnicy, wubrani spěwni solisća a hudźbnicy Sakskeje statneje kapały pod dirigatom tachantskeho kapałneho mištra Christiana Bonatha. Kaž magnet pak njeskutkowachu jenož wjelelubjacy interpreća, ale tež fakt, zo předstaji so jedyn z najznaćišich duchownych oratorijow swětoweje literatury – „Messiah“ Georga Friedricha Händela. Wulki mišter baroka běše so jako rowjenk a zdobom krajan Johanna Sebastiana Bacha w lěće 1685 w Halle nad Solawu narodźił, tola wulki čas swojeho žiwjenja w Jendźelskej skutkował.
Předstajenje sławneje twórby w originalu je wosebitosć
Zahrodku plěć abo Spěwy wo starych kralach, bitwach a zakazanej ...
W tutej kolumnje powěda wosom redakciji SN znatych, mjezynarodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“ jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
„Wěrjo w heji“, fineliner a tuša na papjerje, 2021Šćěpan Hanuš (21
K zeserbšćenju wuraza „nachhaltig“
Korjeń halt němskeho kajkostnika „nachhaltig“ woznamjenja „dźerženje“. Tak je tomu tež w jendźelskim wotpowědniku sustainable, kiž dźe wróćo na łaćonske sustineo „wudźeržu“, štož zaso je wotwodźenka z teneo „dźeržu“. Němski prefiks nach steji za dołhosć a trajnosć. Cyły, z mjenowaneju komponentow zestajany wuraz bych přełožił wudźeržliwy. Tutón leksem podawa Němsko-hornjoserbski słownik (1989-91) pod hesłami Dauer-, dauerhaft, haltbar, tragfähig. Češa praja udržitelný, husto z redundantnym atributom trvale „trajnje“.
Jan Buk w Choćebuzu
Mysle k wosebitymaj wustajeńcomaj „Wšitko je krajina“ a „Hommage à Buk“
„Wusoka“, pastel na papjerje, 1981W sprjewinym měsće Delnjeje Łužicy wězo njepřebywa „dotal najwuznamniši serbski moler“, kaž Tomasz Nawka, wjelelětny nawoda Serbskeho muzeja w Budyšinje, něhdy sudźeše. W přenjesenym zmysle pak je Buk tola na městnje w Choćebuzu. A to hnydom w dwěmaj rumnosćomaj, w tamnišim Serbskim muzeju kaž tež we wuměłstwowej hali Łužica při Błótowskim dwórnišću.
Christina Boguszowa, tuchwilna nawodnica muzeja na Budyskim hrodźe, je z wot njeje a jeje sobudźěłaćerjow stworjenej wustajeńcu „Wšitko je krajina“ na česć 100. narodnin Jana Buka wuměłcej jara hódne wopominanje wobradźiła. Pjeć měsacow bě wotbłyšć tworjenja w Njebjelčicach 2. žnjenca 1922 narodźeneho w Budyšinje widźeć.
Entuziastiski přiklesk žnjeli
Po wjace hač dwěmaj hodźinomaj zaklinča trójna fanfara XIV. mjezynarodneho folklorneho festiwala lětsa posledni króć. Finalny program wulkotneho swjatka, zašłu njedźelu, skulojćichu dźesatki poskitkow, kotrež swjedźeń wučinjeja. Po štyrilětnej přestawce běchu před a na jewišću pod Fulkec hórku mnohe nowosće wuhladać. Před nim stejachu prěni króć stólčki a nic hižo drjewjane ławki, za čož běchu nowe wěstotne rjadowanja přičina. Rynki wosrjedź swjedźenišća běchu zwjetša njewobsadźene. Horcoty dla běchu přihladowarjo skerje na kromje stejace stólcy wužiwali, abo so pod njedaloke štomy na přikrywy zesydali, štož dobrej naledźe nješkodźeše. Za to dyrbjachu zarjadowanje dokumentowacy filmowcy hinaši wid hač hewak wuwiwać, zo bychu ze swojimi kamerami wulke syły wopytowarjow zapopadnyli.
50 mjeńšin najlěpšeje zabawy
W Chrósćicach je festiwalna sobota, a mamy přez 30 stopjenkow horcoty. Wokoło 17 hodź. pak běše so słónčko hižo za třěchami schowało, tak zo stejachu ławki na Chróšćanskim farskim dworje zaso w chłódku. Nětko su połnje wobsadźene, jako ma Serbski ludowy ansambl swój festiwalny wustup.
Zapal na jewišću najebać wulku horcotu zahorjacy
Ze XIV. mjezynarodnym folklornym festiwalom „Łužica“ so po koronje dobra tradicija wróćiła
Kohož horcota wottrašiła njeje, tón je so minjeny kónc tydźenja do Chrósćic podał. Delnja Łužica bě tradicionalnje hižo pjatk w Hochozy swój festiwal měła. Aktiwni a publikum móžachu tuž wupłody zaměrnych přihotow ze stron organizatorow a pilnych pomocnikow hosćićelskeju wsow na XIV. mjezynarodnym folklornym festiwalu „Łužica 2023“ žnjeć.
