Wjes dyrbi dale ćahnyć
Sydlišćo Rollheimerow w Berlinje słuša do najstaršich wobwozow (Wagenburg) w Němskej. Dohlady do zhubjaceho so swěta
W bydlenskim wozu Gerolda je ćopło, přitulnje a wšo skutkuje někak zastarske. Wosrjedź (pozdatnje njeskónčnje) wjele wěcow, małych a wulkich, wón sedźi. Do tutoho chaosa dopomnjenkow a wottrjebaneho podomka (Hausrat) so wón sam absolutnje hodźi. Stare fota su pódla začinjenych a zapróšenych piwowych bleškow, powjaz za drasty wisa nad rozkuskowanymi jabłukami w horncu na kachlach – wón chce sej jabłučnicu warić. „Wollt ihr wat?“, so wón z porynskim akcentom praša, „Kaffee oder Wasser?“
Jamila Žurec je na sabbaticalu španišćinu wuknyła a sej kulturu ...
Mnozy w swojim dźěłowym poměrje za njón dźěłaja a sej jón popřeja – sabbatical. Jamila Žurec so po štwórć lěće přebytka w Španiskej přichodny tydźeń do Łužicy nawróći. Milenka Rječcyna je so z Hórčanku rozmołwjała.
Sće 25 lět młoda a sće laborantka w Drježdźanach. Z kotreje přičiny sće so hižo nětko za přestawku w powołanskim dźěle rozsudźiła?
J. Žurec: Sym chcyła po swojim wukubłanju najprjedy pjenjezy zasłužić, zo móhła sej scyła sabbatical dowolić. A chcych jón w času činić, hdyž je w Němskej poměrnej pochmurny a zymny počas – a tajka je husto tež nalada mjez ludźimi. W Španiskej su dny dlěše, je wjace słónčnych hodźinow wob dźeń a ludźo zdadźa so wotewrjeniši a njepoćeženi być.
Čehodla runje Španiska? Młodych ludźi wabja skerje kraje kaž Awstralska, Nowoseelandska abo Amerika.
Eksperimentować, wužadować a prowokować
Prěni festiwal SubSorb z kaleidoskopom fasetow „serbskeje subkultury“ dohromady něhdźe 400 wopytowarjow přiwabił
Syman Deleńk prezentowaše, rozłožujo wotpowědnu techniku, cyle swojoraznu wersiju serbskeje hymny.Luka Golinski, Karolin Schneider, Rahel Zelnakec a Hella Stoletzki (wotlěwa) z Kolektiwa Wakuum. Foto: Katrin DemczenkoPokazać, zo je „serbska kultura wjace hač ryzy folklora“, bě zaměr prěnjeho festiwala SubSorb, kotryž je so wot 19. do 21. januara we Wojerowskej Kulturnej fabrice (Kufa) wotměł. Zarjadowanje je Daniel Häfner ze swojej Strategiskej poradźowarnju na nastork wjacorych wuměłcow, towarstwow a iniciatiwow koordinował. Program zarjadowanja wopřijimaše koncerty, dźěłarnički, předstajenja filmow a rozmołwne koła kaž tež wustajeńcu a na fasadu Kufa projicěrowanu widejowu instalaciju.
Ilustrator ze žiłku za serbsku mytologiju
Skerje připadnje je sej Peter M. Hoffmann dawny tworićelski són zwoprawdźił
Peter M. Hoffmann je so 1968 w Lipsku narodźił. Studowaše stawizny wuměłstwa a kulturne wědomosće. Wot lěta 1997 dźěła jako swobodny ilustrator, rysowar comicsow a awtor – mjez druhim za časopis Die Zeit a nowinu Süddeutsche Zeitung. W nadawku naposledk mjenowaneje ilustrowaše seriju artiklow z rešeršemi wo tak mjenowanych „Panama Papers“, kotraž bu z Mytom Pulitzera wuznamjenjena. W lěće 2022 je wón za wustajeńcu „NSK – Nowe serbske wuměłstwo“ w Lipsku seriju plakatow z elementami serbskeje mytologije stworił. W samsnym lěće je swoje twórby tež w kulturnym klubje Telux w Běłej Wodźe wustajał.
Serbska mytologija fascinuje
„Pře wšu měru wulki zajim za serbstwo“
K połstatym posmjertninam texaskeje slědźerki a kulturnicy Lillie Moerbe Caldwell
Při tragiskim njezbožu z awtom zemrě 15. februara 1974 Lillie Moerbe Caldwell w Bridge City w Texasu. Hromadźe z mandźelskim bě so na jězbu do města podała, zo byštaj sej wšelake wěcy za złoty kwas wobstarałoj, kotryž chcyštaj kónc měrca woswjećić. Po puću jeju wulki zliwk překwapi a awto so do přidróžneho kanala wali. Muž zamó so wuchować, mandźelska pak so zatepi. Swój posledni wotpočink namaka na kěrchowje w ródnym Serbinje. W nekrologu w Rozhledźe pisaše dr. Jan Cyž wo njej, zo bě „nahladna wosoba w Texasu“ a „wulka lubowarka a hajićelka serbskich ludowych tradicijow“ była.
Serbskeho pochada
Znowa čitała ... „Struga. Wobrazy našeje krajiny“
W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež znowa skedźbnić je trjeba, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka
serbskim čitarkam a čitarjam z rjadom „Znowa čitała“ dawać.
Hdy sym prěni raz w jednej ze stružnych wjeskow była – kaž je Kito Lorenc mjenuje –, wjace njewěm. Snano před nimale 60 lětami z dźěćacym dźiwadłom Serbskeho lajskeho dźiwadła, w kotrymž tehdy sobu hrajach? Abo tola wjele pozdźišo z cyłej swójbu na kupanju w Brězowskim jězorje? Znajmjeńša so hišće rady dopominam na kwas w Rownom, na kotryž bě nas Leńka Nowakowa přeprosyła (zo by mój mandźelski fotografował), na nakładniske čitanja a literarne kermuše, na serbske kemše a ewangelske cyrkwinske dny w Slepom.
Starodawne palernje su při morju
Impresije ze Šotiskeje: Kupu Islay a whisky mjeztym skoro 250lětne stawizny zwjazuja(3)
Šotiska a whisky, tale stawizna saha wróćo hač do druheje połojcy 18. lětstotka. Mały kapsny přewodnik mjenuje destilu Glenturret w južnych Highlandsach jako najstaršu. W lěće 1775 běchu ju załožili a hač do dźensnišeho tam produkuja.
Hižo druha najstarša šotiska zhotowjernja tutoho po wšěm swěće woblubowaneho alkoholiskeho napoja je tradiciju na kupje Islay zahibała. Wot lěta 1779 pala w Bowmore whisky. Městačko, nad kotrymž na hórce kulowata cyrkej Kilarrow Parish Church trónuje, leži wot Atlantika škitane w sewjernym dźělu Loch Indaal. Tamniša destila je direktnje při morju, ale zdobom wosrjedź města.
Městnosć swětoweho herbstwa UNESCO za přichod derje přihotowana
Global geopark Mužakowski zahork słuša do swětoweho herbstwa UNESCO. Łužiska drohoćinka přihotuje so na wužadanja přichoda. To je wuslědk lětušeje certifikacije.
„Nadźijamy so pozitiwneje zdźělenki ze stron UNESCO. Žadanja smy spjelnili. Nazymu lěta 2021 smy Europski zwjazk za teritorialne zhromadne dźěło (EVTZ) załožili. Pólska kaž tež Němska stej wusko hromadu zrostłoj a zaručatej stajnu wobchodnisku dźěławosć. Smy wobstajnje widźomni“, měni direktorka geoparka Nancy Sauer. Wona dale wuzběhuje, zo je park drohotne, zmysłapołne wudospołnjenje biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty. Wažne ćežišća, kotrež w geoparku woraja, su mjez druhim posrědkowanje wědy wo geologiji kaž tež wujasnjenje stawiznow regiona a geologiskich zwiskow.
Hojenska kura po Buchingeru – jedna z mnohich móžnosćow so ...
Poskitk za najwšelakoriše kury je runje nětko, w póstnym času, enormny. Hač kura z brěčkami, z poliwkami, z wodu abo z baziskim posćenjom – za kóždu a kóždeho so něšto kmaneho namaka.
Zapodaš-li „kura z posćenjom“ do pytanskeje mašiny w interneće, namakaš dołhu lisćinu najwšelakorišich poskitkow. Mjez nimi tež kury namakaš, kotrež móžeš pod mediciniskim dohladom we kurowym domje abo wosebitej klinice přewjesć. Jich lěpšina bjezdwěla je, zo dóstanješ tu přewodźowacy program. Nimo zabawy – zhromadne sportowanje, rozmołwne koła abo skupinsku terapiju – knihuješ sej zastaranje a přebytk. Tež fakt, zo swoju zwučenu wokolinu wopušći, čłowjekej hustodosć tyje. Swój duch wot wšědneho dnja wotpinać, swoje mysle rjadować a so cyłkownje znowa wusměrić – to wšak su wažne zaměry posćenja. Ćělne wuskutki, kaž zniženje wahi abo natwar muskulatury, stej wočakowanej pozitiwnej pódlanskej efektaj. Wězo dyrbiš sej za tajki kurowy přebytk chwile wzać. W dźensnišim dale a kołwrótnišim času za někotrehožkuli to skerje naročny nadawk. A tež wěsty fenk za to w móšni trjebaš.
Zymske wjesela w prózdninach
Sněhakować, sankować, pućować, sej zajimawe městnosće wotkrywać ... zyma skići najwšelakoriše móžnosće zabawy
Dyrdomdej na twjerdźiznje
Twjerdźizna Königstein w Sakskej Šwicy je w Europje jedna z najzajimawšich twjerdźiznow na skale a słuša do najwuznamnišich zajimawostkow w swobodnym staće. Tež w zymje tam z najwšelakorišimi poskitkami wabja. W bicarnej skalnatej krajinje Połobskich pěskowčinow skića so z twjerdźizny rjany pohlad na krajinu. Königstein je 9,5 hektarow wulki skalny platow a ze swojim ansamblom, wobstejacym z wjace hač 50 impozantnych twarow ze wšelakich dobow a swojimi nimale 800-lětnymi stawiznami je wón magnet za wopytowarjow z cyłeho swěta.
