Swětej wotewrjeny a mnohostronsce angažowany běše knježk Alexander Robert von Loebenstein (1811–1855). 1836 wón wudowje Caroline von Muschwitz kubła we Łazu a Mortkowje wotkupi a přesydli so do Stróže a Łaza. Pruski kral pozběhny jeho 1839 do zemjanstwa. Alexander Robert von Loebenstein bě nimo toho wokrjesny deputěrowany, naměstnik wokrjesneje rady a čłon ratarskeho towarstwa we Wojerecach.
„Z nim započachu so zemjanske stawizny swójby we Łazu. Wón stwori tež swójbny wopon. Jeho zajim słušeše ornitologiji“, powěda předsyda Spěchowanskeho towarstwa zetkawanišća Dom Zejlerja a Smolerja we Łazu Reinhardt Schneider, kiž pokazuje zajimcam zdobom 1 070 ptačich preparatow wopřijacu zběrku knježka von Loebenstein. Něhdźe 50 potomnikow zemjanskeje swójby dokładnje připosłucha a so dale naprašuje. Łaz je jenož jedna ze stacijow na zetkanju swójby von Loebenstein. Cyłkownje 120 potomnikow bě tele zetkanje w Smochčanskim Domje biskopa Bena zjednoćiło.
Njeńdźe jenož wo zeznaće
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.
Lědma štó, kiž po nowej dróze z Chrósćic do Delan jědźe, wobkedźbuje tam za nowozapołoženym křižowanišćom mjez Hórkami a Worklecami z třoch statokow wobstejace sydlišćo. Ludźo z wokoliny wědźa, zo je to Lejpold. A za wulkej lipu njeposrědnje při puću stejacy tykowany dom bě něhdy znaty a woblubowany hosćenc. Hačrunjež drje njeje so napohlad, kaž jón na pohladnicy widźimy, dospołnje změnił, je wón tola swědk měnjatych stawiznow. Pominyło je so zapopadnjene čiłe žiwjenje w lěće 1903. Dale je lipa nalěwo wo wjele wjetša, a žony w narodnej drasće tam hižo žane njewuhladaš.
Chětro wšelako su so ludźo w Hornjej Łužicy z lětom 2017 rozžohnowali a nowe lěto witali. Ći jedni činjachu to skerje mjelčo a rozmyslujo z hudźbnym nyšporom, tamni z koncertom, naročnym běhom abo z wochłódźenjom w jězorje.
Napadnyło je, zo su mnozy tójšto pjenjez za praskotaki a rakety wudali – cyłkownje su ludźo po cyłej Němskej wjac hač 137 milionow eurow za nje płaćili – a nowe lěto z wulkim hołkom a tołkom witali. Hara při rozbuchnjenju tychle pyrotechniskich wudźěłkow docpě nowu dimensiju, wone běchu hišće wótřiše hač lěta do toho. Tež njezboža z praskotakami su přiběrali. Njezadźiwa tuž, zo mjeztym tež w Němskej wo zakazu priwatnych wohnjostrojow rozmysluja, štož su mjez druhim w Nižozemskej abo Awstralskej hižo přesadźili. – Wšojedne kak sće nowe lěto witali, hłowna wěc, zo sće so při tym derje čuli. Žohnowane a strowe nowe lěto přeje redakcija Serbskich Nowin! Janek Wowčer
To přinjese
nam lěto
Tajke abo hinaše
chipsy dóstanjeće w ...
Přeswědčeni, zo budźe wobchad wěsćiši
W Róžeńće ma před cyrkwju přechod za pěškow přez puć nastać. Přičina je, zo dochadźa tam po njedźelnych a předewšěm po putniskich kemšach často k napjatym situacijam, dokelž chcedźa pěšcy kaž šoferojo awtow swoju heju přetłóčić. Bjezmała by hižo k njezbožu dóšło, dokelž mějachu někotři šoferojo njedźelu dopołdnja chětro ćežkej noze, z kotrejuž jedna na płun tłóčeše, bjez toho zo to chcychu.
„Połoženje je njeznjesliwe. Sčasami so boju, zo scyła přez dróhu njepřińdu a njemóžu k Frenclecom na nyšpor hić“, rjekny stajny kemšer ze susodneje wosady, kiž nochce tule mjenowany być. Předswědčeny pak je, zo budźe z přechodom wot cyrkwinskeho parkowanišća k Frenclec korčmje wobchad wěsćiši a pěšcy a putnicy, kotřiž chcedźa do cyrkwje abo do tamneho směra, njetrjebaja so hižo bojeć, zo jich něchtó přejědźe.
žnjenc
Dypkownje spočatk noweho šulskeho lěta su w Njebjelčicach tola hišće swójsku šulu w swobodnym nošerstwje wutworili. Nowe kubłanišćo na zelenej łuce drje natwarić njemóžachu, za to ani Njebjelčanski wjesnjanosta dosć fenkow wobstarać njemóžeše. Kaž stajnje pak měješe wón ideju. Nowu šulu zaměstnja nětko w prózdnym dźělu tak mjenowaneje socialneje dźěłarnje, kotruž minjene lěta tak a tak wužiwali njejsu, po tym zo hižo žane spěchowanske srědki njesydachu. Nětko jenož hišće rozmysluja, što činić přećiwo smjerdej ze susodneje plahowarnje rancow.
hodownik
+++ Njeje tola tak zlě +++ Wobswětowi fachowcy
su po wjacorych kontrolach zwěsćili, zo njeje Čorny Halštrow tak čorny,
kaž sej myslachu,
ale dosć čisty.
+++ Wulka hara w Budyšinje +++ Wobydlerjo so hórša, zo njeje
Móst měra docyła tak měrny.
+++ Zo bychu wobstejnosćam
wotpowědowali +++
Rada starostow iniciatiwy
Serbski sejm změni mjeno
na Radu srěnjostarych młodźencow.