Z wudaća: wutora, 16 meje 2017

Tobołu ze 7 000 eurami je dowolnik w Baden-Badenje zhubił – a wróćo dóstał. 61lětny Běłorus bě město kónc tydźenja na jězbje z awtom po Europje wopytał.­ Tam wón tobołu z pjenjezami a dokumentami na třěchu awta staji. Jako wotjědźe, zaby na tobołu, kotraž so z třěchi suny. W swojej nuzy wobroći so šofer na policiju. Krótko na to namakar tobołu woteda. Přepodachu ju dowolnikej a namakarjej 220 eurow.

Smudźacej so dźěćacej comakaj stej w Kaiserslauternje zasadźenje wohnjoweje wobory a policije zawiniłoj. Młodaj staršej běštaj na hornc zabyłoj, w kotrymž chcyštaj comakaj wuwarić. Jako bě woda wuparjena, so alarmowy system zapiny. Wobornicy comakaj zhašachu. Swójba, kotraž bě při alarmje z bydlenja ćeknyła, so njezranjena nawróći.

Washington (dpa/K/SN). Prezident USA Donald Trump je Ruskej pječa přewšo tajne wěcy přeradźił, kaž so ameriske medije dowěchu. Hdyž staj wonkowny minister Sergej Lawrow a wulkopósłanc Sergej Kislyak jeho tydźenja w Běłym domje wopytałoj, je wón hosćomaj wjace wuplapotał, hač USA hewak swojim zwjazkarjam zdźěleja, piše nowina Washington Post, powołaca so na prezidentej bliske žórła. New York Times k tomu rozprawja, zo jedna so při tym wo material wot kraja, spřećelenym z USA. Informacije pochadźeja z nutřkowneho kruha teroristiskeje syće Islamski stat a su tak tajne, zo je USA njebychu ani swojim zwjazkarjam přewostajili. Trump je wumjetowanja mjeztym wotpokazał.

Düsseldorf (dpa/K/SN). Načolny kandidat CDU Armin Laschet je drje wólby Sewjerorynsko-westfalskeho­ krajneho sejma njenadźicy jasnje dobył, z wutworjenjom knježerstwa pak ma njemałe ćeže.­ Wulka koalicija ze socialdemokra­tami so jemu njezešlachći – krajne předsydstwo SPD je trěbne zwjazkarstwo z CDU wuzamknyło. A nastupajo tamnu koalicisku wariantu CDU-FDP liberalni pokeruja. Předsyda strony Christian Lindner praji w Berlinje: „Radšo póńdźemy do opozicije, hač CDU daloko sahace přizwolenja činić.“ Lindner, kiž bě sam načolny kandidat, widźi FDP z wólbnym wuspěchom jako samostatnu politisku móc zesylnjenu.

Praha (dpa/SN). Čěska chcyła sej móžnosć wobchować, wot Awstriskeje připowědźenej skóržbje přećiwo němskemu awtodróhowemu popłatkej za wosobowe awta so přizamknyć. Wokomiknje chcedźa najprjedy raz wočaknyć, kak so komisija EU w tymle prašenju zadźerži, rěkaše po posedźenju knježerstwa z kruha wobdźělnikow. Ministerski prezident Bohuslav Sobotka je planowane wolóženje za němskich šoferow wospjet kritizował. „To njeje po mojim měnjenju cyle fairne a njeje cyle w porjadku“, rjekny socialdemokrat powěsćerni ČTK.

W čěskich ministerstwach so boja, zo móhli po skóržbje wšelake němsko-čěske wobchadne projekty ćerpjeć. Tole pišu Hospodářské noviny. Tohodla srjedźo-lěwicarske knježerstwo w prašenju skóržby přećiwo Němskej wokomiknje hišće waha. Čěska dźě so noweje spěšnoželezniskeje čary mjez stolicu a Drježdźanami kaž tež modernizowanja železniskeho zwiska do Mnichowa nadźija.

25. wuradźowanje wo azylu, migraciji a wěstoće w Budyšinje

Budyšin (CS/SN). Mjeztym 25. króć je so zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman z ludźimi zetkał, kotřiž so w Budyšinje z temu azyl a integracija zaběraja. Wčera schadźowachu so w zetkanišću Dźěłaćerskeho dobroćelskeho skutka w Budyskej Strowotnej studni. Facit zastupnikow šulow, pěstowarnjow, cyrkwjow a přenajerjow bydlenjow: Derje, zo so měsačnje zetkawamy a ze sobu rěčimy. Tójšto problemow su tam přez mjezsobnu wuměnu spěšnje rozrisać móhli. W lěće 2014 njemějachu za 90 procentow hišće scyła žane rozrisanje.

Prawidłowne dźěłowe rozmołwy Marka Šimana k prašenjam azyla a integracije w Budyšinje su najlěpši dopokaz, zo móžeš wjele problemow w direktnych rozmołwach ze zamołwitymi na komunalnej runinje rozrisać a zo njeje derje na rozsudy z Drježdźan abo Berlina čakać, abo samo za nowymi zakonjemi wołać. Wot septembra 2014 so nawodźa přebywarnjow požadarjow azyla, dźěćacych přebywanišćow, šulow, dobrowólni pomocnicy, zastupnicy cyrkwjow, policije, chorobnych kasow, dźěłoweje agentury, města, wokrjesa a swobodneho stata zetkawaja. Spočatnje chcychu stabilne struktury za ćěkancow wutworić, kotřiž tehdy we wjetšej ličbje přichadźachu. Mjeztym maja w tym wěstu rutinu a móža bilancować, zo su wjele problemow rozrisali, kotrež drje bychu bjez wuradźowanjow drje dźensa hišće wobstali. Dobry to přikład zhromadneho dźěła na bazy. Marko Wjeńka

Wochozy (JoS/SN). Towaršnosć Łužiska energija a milinarnje (LEAG) pěstuje tradiciju a je wčera zaso štom lěta sadźiła. Wu­zwoliła je sej kromu Wochožanskeje brunicoweje jamy při wuhladnišću Ćežka hora, hdźež běchu nowe terasy wutworili. Poprawom bu šmrěk za štom lěta 2017 wuzwoleny, LEAG pak rozsudźi so za łužiski nižinowy šmrěk. Tale družina so za Mužakowsku­ holu a lěsnu kónčinu derje hodźi, ale njebu we wobłuku rekultiwowanja často wužiwana. Jeno štyri procenty su tuchwilny podźěl, wopřijacy 20 hektarow, połsta hektarow pak ma jich raz być. Poćahujo so na rekultiwowanje płonin Wochožanskeje jamy je Zhorjelski krajnoradny zarjad postajił, wotpowědne za Łužicu typiske družiny štomow wužiwać, a k nim tónle wosebity nižinowy šmrěk słuša. Mjeztym je so partneram pora­dźiło něhdźe 80 000 štomikow plahować, z kotrychž nažnjachu 167 kilogramow hablow. Z płodow ćahnu dalše štomiki.

Hnydom tři łužiske nižinowe šmrěki su zastupjerjej regiona a čłon koncerna LEAG wčera­ sadźili. Tajki šmrěk prěnje tři lěta hišće tak prawje njerosće a so hakle po tym porjadnje do wysokosće wuwiwa.