Z wudaća: srjeda, 11 oktobera 2017

Brüssel (dpa/SN). Hižo dlěje hač 40 lět spyta Europska unija hospodarske słabe kónčiny zesylnjeć. Tola pjenjezy z Brüssela njepomhaja jenož tym, kotřiž je nu­znje trjebaja. Zaleži to tež na njekmanych knježerstwach, štož wuchadźa z noweje rozprawy, kotruž je komisija EU póndźelu w Brüsselu předstajiła.

Drježdźany (SN). „Małej ručce, wulki přichod“ – pod tymle hesłom zahaji so přichodne tydźenje zwjazkowe wubědźowanje rjemjeslnistwa, kotrež wěnuje so pěstowarskim dźěćom. Skupiny kubłanišćow su přeprošeni, rjemjeslnikam při dźěle přihladować. Tež w Sakskej sej tele mjeztym hižo pjaty raz organizowane zarjadowanje jara waža. „Projekt zmóžnja dźěćom wid na dźěło rjemjeslnikow a tak twori hižo zahe zakład za pozitiwne kajkosće rjemjeslniskeho powołanja, štož je nam wutrobita naležnosć“, rozjasni hłowny jednaćel Drježdźanskeje rjemjeslniskeje komory Andreas Brzezinski. Mjez wobdźělnikami su předewzaća z Drježdźan kaž tež wokrjesow Mišnja, Budyšina, Sakska Šwica – Zapadne Rudne horiny a Zhorjelca.

Dožiwjenja a zaćišće móža dźěći potom na wulkich sćěnowinach zwobraznjeć. Kreatiwne dźěła maja so hač do 31. januara 2018 Drježdźanskej rjemjeslniskej komorje posrědkować. Jury ze zastupjerjemi rjemjeslnikow a pedagogow twórby hódnoći. Dobyćerjej kiwaja 500 eurow, kotrež móža za projekty, snano tež z temu rjemjeslnistwo, zasadźić.

Tež w druhich krajach EU prócuja so regiony wo njewotwisnosć

Berlin (dpa/K/SN). Kak palaca narodnostna naležnosć Katalonska naposledk wuńdźe, to božedla njeje jeničce wěc Španiskeje. Katalonska dźě w Europskej uniji njeje jenički kraj, w kotrymž bywa napinanjow wo njewotwisnosć wot centralneho stata. Tak njeboja so jeno w Brüsselu, zo móhł wirus separatizowanja druhich natyknyć. Naslědnje někotre přikłady:

ŠPANISKA-BASKISKA. Nimale 50 lět wojowaše podzemska organizacija ETA za njewotwisny stat, štož je sej wjele stow mortwych žadało. W lěće 2011 so ETA namocy wzda a brónje woteda. Knježaca nacionalistiska strona PNV skutkuje při wšěm za samostatnu Baskisku, njejedna pak tak radikalnje kaž Katalonska.

Sym hižo wjackróć pobyła w něhdyšim Kamjenskim klóštrje franciskanow. Dźensa wužiwa so klóšterska cyrkej swjateje Hany jako muzej, koncertna žurla, wustajenišćo a kubłanišćo w jednym. Dotal pak so hišće ženje w njej tak derje nječujach kaž wčera. Čehodla? Mějach składnosć z wočomaj dźěći po terenje kročić a sej z jich wida drohoćinki wotkryć. Tak namakach z pomocu hólčecow woła a wosoła, psa, zmija, lawa a jehnjo. Zwobraznjenje zwěrjatow njewotpowěduje realnemu napohladej. To napadny tež młodymaj wobdźělnikomaj wosebiteho prózdninskeho poskitka. Bjezdwěla, sobudźěłaćerjej staj sej wjace zajimcow přałoj. Tole pak njedaštaj hólčecow pytnyć, kotrejuž wosebje wołtarje zajimowachu. Tuž móžu rjec: Derje, zo tu a tam njepłaći ličba wobdźělnikow na prózdninskich poskitkach, ale zajim kóždeho jednotliwca, kiž sej na nje dońdźe. To mam za wosebite wašnje spěchowanja dźěći. Milenka Rječcyna

Křesćan Buk z Drježdźan piše:

W sakskej CDU je po wólbach wulki njeměr. Informacije njejsu połtajne abo pozadkowe. Ně, nimale wšě medije so ze sakskej CDU zaběraja. Tak zhubi jeje generalny sekretar Michael Kretschmer swój mandat jako zapósłanc Zwjazko­weho sejma w Zhorjelcu, tež někotři druzy kaž zapósłanc Zwjazkoweho sejma z wólbneho wokrjesa Sakska Šwica Klaus Brähmig, kotrehož wobydlerjo směšnje „Herbskeho bura“ mjenowachu, swój mandat zhubi. Wón bě wot 1990 w Zwjazkowym sejmje a njeje so ani jónu słowa jimał. Dopokaz to, zo naši wolerjo politiscy analfabeća njejsu.

Krótko po wólbach zapoda sakska kultusowa ministerka Brunhild Kurth swoju demisiju. Jej wulki njedostatk wučerjow runje w Sakskej raznje wumjetowachu. Wězo je wona wšón čas demokratiske wuwiće wopačnje posudźowała, ale hač je njedostatk wučerjow jenož jeje wina, je prašace. Mamy wšak tež hišće ministra za financy, a tón lutuje hdźež jenož dźe.

Praha (ČŽ/K/SN). Tydźeń do parlamentnych wólbow w Čěskej wjercholi prašenje, kajke su aktualne wotpohlady wolerskeho ludu. Po poslednim naprašowanju agentury STEM/MARK steji faworit ANO drje dale samotnje na čole, nic pak hižo z „tučnymi“ 31,4 procentami, ale „jeno“ hišće ze 27,7. Předsyda hibanja njespokojnych Andrej Babiš ma čućiwy spad přichilnosće za wuskutk šćuwanskeje kampanje přećiwo swojej wosobje a ANO samej. Na druhe městno postupi – wšak z nahladnym wotstawkom – KSČM z 11,9 procentami, wostajiwši ČSSD za sobu, kiž ma 11,7 dypkow. Njewočakowana změna porno zašłemu zwěsćowanju je, zo wobsadźi 4. městno młoda strona Swoboda a direktna demokratija (SPD) předewzaćela Tomia Okamury. W awgusće hišće z pjeć procentami, z kotrymiž by SPD prěni raz njenadźicy do sejma přišła, kwituje wona nětkole z 9,5 procentami. Piraća móža so tohorunja polěpšić – wot 5,1 na 7,4 procenty. Tute su ODS nimale dosćahnyli, kotraž zwosta pola 7,5 proc. Zadźěwk pjeć procentow byštej tež TOP 09 ze 6,7 proc. a KDU-ČSL z 5,8 proc. přeskočiłoj.

Běłohród (ČŽ/K/SN). W Běłohrodźe je so sobotu po 95 lětach zaso jónu kralowski kwas swjećił. W katedrali swjateho arcyjandźela Michała zwěrowa hłowa prawosławneje cyrkwje kraja, patriarch Irinej, 35lětneho serbiskeho princa Filipa Karađjorđjevića z 31lětnej wuměłču Danicu Marinković, dźowku wuznamneho serbiskeho molerja. Na wurjadnym podawku wobdźělichu so mnozy přisłušnicy europskich kralowskich dworow. Nawoženja Filip je jedyn z třoch synow serbiskeho krónoweho princa Alexandra Karađjorđjevića a princesny Marie da Glória d’Orléans-Bragance, přiwuzneje španiskeho krala Juana Carlosa. Nan Filipa a tuchwilny naslědnik njeeksistowaceho serbiskeho tróna bě so z dowolnosću serbiskeho knježerstwa ze swójbu lěta 2002 do domizny nawróćił. Narodźił je so wón 1945 w Londonje. W britiskej stolicy bě kral Peter I. po nadpadźe hitlerskeje Němskeje 1941 na Juhosłowjansku wućek pytał. Po Druhej swětowej wójnje je Titowe komunistiske knježerstwo monarchiju wotstroniło. Kwasna hosćina je so wulkotnje w kralowskim hrodźe Beli Dvor wotměła.

W Hórnikečanskej energijowej fabrice su wčera lětuši prózdninski poskitk „Škleńčane wuměłstwo w fabrice“ wuspěšnje zakónčili. Mjez wobdźělnikami na zarjadowanjach běchu přeco zaso tež serbske swójby. Poboku bě wosebje dźěćom a młodostnym škleńcu a porclin molowaca mišterka Birgit Pattokowa z Horow (naprawo). Tak je tež wčera prózdninarce Kirje z Drježdźan pokazała, kak měła wolijowu blešku rjenje a prawje pomolować. Nimo toho móžeše sej zahorjena młodostna pitnu škleńcu ze swojim mjenom jako dopomnjenku sobu domoj wzać. Tole budźe tež klětu zaso móžne. Foto: Heinz Hirschfeld

Budyšin (SN/mwe). W swojim najnowšim wozjewjenju Budyska wikowanska chorobna kasa (KKH) zwěsća, zo je so w minjenych lětach přeco mjenje ludźi přećiwo influency šćěpić dało. Na druhej stronje pak strowotniske ministerstwo Sakskeje a tohorunja lěkarjo praksow Budyskeho wokrjesa wobydlerjow namołwjeja, zo měli so wosebje chronisce chori a stari ludźo wotnětka přećiwo strašnemu gripowemu wirusej šćěpić dać. Wšako bě influenčna sezona 2016/17 jedna z najkomplikowanišich zašłych lět. „Wosebje rizikowe skupiny měli so tuž na kóždy pad jónu wob lěto přećiwo gripje šćěpić dać. K tomu liča nad 60lětni runje tak kaž samodruhe a medicinski personal“, Uwe Vogt ze serwisoweho wobłuka Budyskeje KKH namołwja. Wšako kasa runja druhim tež kóšty zawěsćenych pře­wozmje. „Šćěpjenje w prawym času, kotrež wjetšina ludźi znjese, je najskutkowniša profylaktiska naprawa přećiwo gripje“, Vogt rjekny. Oktober a nowember stej za to najoptimalnišej měsacaj. „Potom ma imunostny system hač k zahajenju gripoweje žołmy dosć chwile, so na wotwobaranje gripowych wirow nastajić.“

Awto do wabjenskeje tafle zrazyło

Budyšin. Na Budyskej Nowosólskej dróze je wčera popołdnju šofer přezpólneho woza Kia na B 96 z města won z dotal njeznateje přičiny kontrolu nad jězdźi­dłom zhubił. Tuž zjědźe z jězdneje, zrazy do wabjenskeje tafle a potom do wjacorych wjetšich kamjenjow, kotrež před awtowym domom ležachu. Při tym so wodźer awta zrani, kotrehož wuchowanska słužba zastaraše. Policija přepytuje, hač měješe šofer strowotniske problemy.