Z wudaća: póndźela, 16 oktobera 2017

12 000 podpismow hižo docpěli

Budyšin. Online-peticija Iniciatiwy wot wjelka škodowanych/ starosćiwych wobydlerjow gmejny Ralbicy-Róžant a wokolnych wsow je kónc tydźenja trěbny kworum 12 000 podpismow docpěła. Aktualnje je so jej 12 180 ludźi w Sakskej přizamknyło. Kaž z internetneje strony peticije wuchadźa, maja dalši zajimcy hišće 60 dnjow přiležnosć ju podpisać.

Jazzowe dny zahajene

Lipsk. 41. Lipšćanske jazzowe dny, wěnowane Johnej Coltranej, su so minjeny štwórtk zahajili. Ćežišćowy instrument je lětsa gitara, kotraž je tež hudźbny nastroj wusahowaceho ameriskeho mištra žanra Pata Methenyja. Jeho wustup 21. oktobra budźe wjeršk a zdobom zakónčenje zarjadowanja. Nimo toho spožća bubnarjej Phillipej Scholzej dorostowe myto.

Hudźbna šula w cyrkwi

W swjatočnej atmosferje přepodachu minjeny pjatk nawječor na žurli Budyskeho Serbskeho domu Myta a Čestne znamješka Domowiny 2017.

Budyšin (SN/CoR/JaW). Župan župy Delnja Łužica Wylem Janhoefer, kiž je hakle wot měrca tohole lěta tež městopředsyda Domowiny, je prěni króć zasłužbnych Serbow za jich čestnohamtske skutkowanje z Mytom Domowiny a Čestnym znamješkom wuznamjenjał. W swojej narěči dźakowaše so wón delnjo- a hornjoserbsce wšitkim wuznamjenjenym za to, zo „tójšto časa a prócy nałožujeće, zwjetša zaćichim, zo so njesprócniwje, wobstajnje a bjez wjele a wulkich słowow za naš narod angažujeće.“ Janhoefer zastupowaše předsydu Domowiny Dawida Statnika, kotryž njemóžeše dowola ze swójbu dla přitomny być. Zdobom prošeše wón wo zrozumjenje, njedyrbjało wšitko perfektne być. „Wšako je to za mnje prěni raz a sym tež rozpjeršeny“.

Budyšin/Lipsk (SN/bn). Zymski semester 2017/2018 je so na wjetšinje sakskich a braniborskich wyšich šulach najpozdźišo spočatk oktobra zahajił. Po zawjedowacym tydźenju wotměwaja so w Lipsku, Drježdźanach a Kamjenicy wot zašłeho tydźenja regularne čitanja, seminary a dalše kubłanske zarjadowanja. Freibergska hórniska akademija a Braniborska techniska uniwersita Chocébuz – Zły Komorow sćěhujetej přichodne dny.

Załožba za serbski lud zwěsća tuchwilu potrjebu za projektnymi managerami. Z toho je wotwisne, kelko městnow měli­ zarjadować.

Budyšin/Choćebuz (SN/JaW). Załožba za serbski lud ma wot julija nowych sobudźěłaćerjow w Choćebuzu a w Budyšinje. To wobkrući Serbskim Nowinam załožbowy direktor Jan Budar. 

Budyšin (CRM/SN). Lětuši třidźělny rjad „musica nova sorabica“ bu sobotu wječor w Serbskim muzeju w Budyšinje zahajeny. Wothłós bě njewočakowano dobry. Z někak 50 připosłucharjemi na prěnim koncerće so wopodstatni, zo je prawje, zo Załožba za serbski lud projekt z našočasnej hudźbu wospjet spěchuje.

Njeje wšak samozrozumliwe, zo so nowa hudźba z tajkim respektom a zajimom přiwozmje kaž minjenu sobotu. Walburga Wałdźic z Lipska (spěw), Gerold Gnausch z Berlina (basowa klarineta a altowy saksofon), Predrag Tomić z Lörracha (akordeon) a Clemens Christian Pötzsch z Lipska (piano a elektronika) zamóchu publikum putać, a to nic jenož ze štyrjomi prapremjerami, z kotrymiž po­da so hinaši wid na w 19. lětstotku wudate serbske ludowe spěwy, ale tohorunja z interpretaciju na wysokim niwowje. A wězo skutkowaše live-wustup jazzoweje spěwarki Walburgi Wałdźic za mnohich kaž magnet.

Hannover (dpa/SN). Po wólbnym krimiju wčera w Delnjej Sakskej je jasne, zo njebudźe koalicija SPD a Zelenych w krajnym sejmje hižo móžna, štož tamniši minis­terski prezident Stephan Weil (SPD) wobžaruje. „Wuslědki budźemy sej dokładnje wobhladać“, wón dźensa rano w sćelaku ARD rjekny. Móžnej stej nětko koaliciji FDP, Zelenych a SPD, kaž tež CDU a SPD. Woboje pak w Delnjej Sakskej lochko njeje. Tež tak mjenowana Jamaika-koalicija CDU, Zelenych a FDP je alternatiwa.

Wólby změja wuskutki na EU

Wien (dpa/SN). Wčerawše parlamentne wólby w Awstriskej budu so po měnjenju politiskich fachowcow na Europsku uniju wuskutkować. 31lětny Sebastian Kurz konserwatiwneje strony ÖVP dósta najwjac hłosow. Wosebje hladajo na tematiku ćěkancow ma Kurz předstawy wo naprawach připućowanja. Tež prawicarskopopulistiska strona FPÖ zaćahny do parlamenta. Kaž z informacijow wuchadźa chcetaj ÖVP a FPÖ koaliciju wutworić.

Połoženje w Iraku so přiwótřa

Na wosebite zarjadowanje je sobotu krajny muzej za moderne wuměłstwo w Choćebuzu přeprosyło. Wosrjedź města běchu muzejowu­ nóc přewjedli. Mjez druhim zarjadowachu finisažu „Wot wonka do nutřka“. Při měšćanskej studni, hdźež je instala­cija z mjenom „wot městna k městnu“ Jowa Achermanna wustajena, rěčeše mjez druhim Christina Kliemowa z Choćebuskeho Serbskeho muzeja, přichwatało bě tohorunja tójšto serbskich zajimcow. Foto: Michael Helbig

Dokelž je ratar při syčenju myš přejěł, ma wón 50 eurow chłostanskeho pjenjeza płaćić. Kedźbliwy zarjadnik je tole mjenujcy wobkedźbował. W nowym předpisu krajneho přirodoweho zakonja Sewjerorynsko-Westfalskeje je zrjadowane, kak maja ludźo swój trawnik syc. A to stajnje wot nutřka na wonkownu hranicu płoniny, tak zo móža zwěrjeća hišće twochnyć. Wo tym drje ratar hišće ničo słyšał njebě.

Šumjenje aparata a z tym wopak zrozumjeny telefonat je zasadźenje nuzoweje słužby wuskutkowało. Poprawom wšak chcyše 10lětny jenož swoju mać pola policije přeradźić. Wona běše synej mjenujcy tablet preč wzała. Tuž zawoła wón zastojnikow. Při telefonje płakajo wón zdźěli, zo je mać tablety wzała. Policija měła spěšnje přińć. Doma pak nańdźechu zastojnicy zadźiwanu mać, kotraž móžeše situaciju wujasnić.

Wojerecy (AK/SN). Hač do kónc lěta ma system za wodźenje po pućach hladajo na motorizowany wobchad we Łužiskej jězorinje hotowy być. „Cyłkownje 34 stejnišćow wuhotujemy z 90 informaciskimi taflemi. Při tym so z Łužiskej a srjedźoněmskej towaršnosću hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) wotměnjamy“, podšmórny jednaćel zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Daniel Just na njedawnym posedźenju we Wojerecach. Wote­wrjene prašenja z wobchadnymi zarjadami su nětko rozrisane.

Budapest (dpa/SN). Nowy šulski zakoń w Ukrainje, kotryž etniske mjeńšiny w swojich prawach swoju rěč w šulach nałožować masiwnje wobmjezuje, nětko w Madźarskej raznje kritizuja a hroža samo ze sankcijemi přećiwo Ukrainje. Na 71 srjedźnych šulach a gymnazijach so tuchwilu jenož w madźarskej rěči wuwu­čuja. Tola nowy šulski zakoń předwidźi, zo ma so tole w běhu třoch lět změnić. Hłowna rěč ma přichodnje ukrainšćina być. Na zapadźe Ukrainy pak bydli ně­hdźe 140 000 Madźarow, kotřiž čuja so přeńdźeni.

Z postupowanjom ukrainske knježerstwo tež swobodne wikowanske zrěčenje z Madźarskej rani, měnješe madźarski wonkowny minister Peter Szijjarto zašły tydźeń w Budapesće. Po jeho słowach móhła EU z wikowanskimi sankcijemi reagować. Tuž je wón připowědźił, zo chce Madźarska dźensa wotpowědnu próstwu pola rady wonkownych ministrow w Luxemburgu zapodać.