Z wudaća: štwórtk, 09 nowembera 2017

Wo Serbach so wobhonili

Budyšin. Wobdźělnicy tydźenskeho seminara Berlinskeho Goethoweho instituta su so wčera w Budyšinje wo aktualnym połoženju Serbow wobhonili. Zastupjerjo jědnaće němskorěčnych mjeńšin wuchodneje Europy a Azije wopytachu Domowinu, Serbski institut a Serbski muzej. Seminar słuži tomu, zo bychu němskorěčne mjeńšiny mjezsobne styki nawjazali a wušo hromadźe dźěłali.

Z Blunjom a Chrjebju-Nowej Wsu

Drježdźany. Tři hornjołužiske wsy – Bluń a Wjernarjecy w Budyskim kaž tež Chrjebja-Nowa Wjes w Zhorjelskim wo­krjesu – wobdźěla so na přichodnym kole 10. sakskeho krajneho wurisanja „Naša wjes ma přichod“. Dohromady 13 sakskich wsow wojuje nětko wo městnje za zwjazkowe wubědźowanje, kaž krajny zarjad za wobswět informuje.

Třinabožinska pěstowarnja

Na sympoziju wo zachowanju filmoweho herbstwa diskutowali

Choćebuz (SN/CoR). Zo móža Serbja tež awantgarda na filmowym polu być, wo tym swědči modelowy projekt Filmoweho zwjazka Sakskeje, kotryž je wčera projektowy nawoda André Eckardt na sympoziju „Filmowe herbstwo zachować – Njewidźomne stawizny Serbow“ we wobłuku Choćebuskeho filmoweho festiwala předstajił. Dźesać serbskich produk­cijow z časa wot lěta 1947 do 1993 su w zhromadnym dźěle ze Załožbu za serbski lud, Serbskim institutom, załožbu DEFA, Zwjazkowym archiwom a Sakskej krajnej a uniwersitnej biblioteku (SLUB) digitalizowali. Kak bě ze 54 000 mjeńšin materiala bywšeho filmoweho studija SORABIA sydom paskow wuzwolił, wo tym rozprawješe jeho nawoda dr. Toni Bruk.

Wosebitu wustajeńcu wo reformaciji w Choćebuzu a Delnjej Łužicy z titlom „A njedajće so wotwobroćić wot praweho puća ewangelija“ (Jan Brězan) wotewru jutře, pjatk, w Choćebuskim měšćanskim muzeju. Axel Arlt je so z muzejowym nawodu Steffenom Krestinom wo ekspoziciji rozmołwjał.

Čehodla wotewrjeće tule reformacisku wustajeńcu hakle 10. nowembra?

S. Krestin: Sprěnja bě so Martin Luther 10. nowembra narodźił. Zdruha smy z ewangelskej cyrkwju w Choćebuzu wusko hromadźe dźěłali a sej myslili, zo njeje tema reformacije z jubilejnej dekadu a ze swjedźenskimi aktami nimo. Tema dźensa dale wulku rólu hraje. Njeje tuž špatne znamjo, zo přehladku drje hišće w lěće 2017, ale tydźeń po 31. okto­brje wotewrjemy.

Kak je ekspozicija natwarjena?

S. Krestin: Zaběramy so w pjeć kapitlach ze stawiznami reformacije w Choćebuzu a Delnjej Łužicy. Při tym smy reformatoriske zakładne principy sola gratia, sola fide, solus Christus a sola scriptura takrjec jako směrnicu přewzali. W poslednim wotrězku wěnujemy so dale stawiznam přijimanja reformacije.

Je aspekt přijimanja tak wuznamny?

Tuchwilne rozhorjenje mjez swójbnymi Gloriju Žurec z Róžanta scyła njemyli. 13. nowembra poda so 18lětna do Nowoseelandskeje. Lětsa w lěću bě sej młodostna wjacore europske města wotkryła, nětko chce so hišće „na tamnym kóncu swěta powětra nasrěbać“.

Gloria chce sej po maturje w prěnim rjedźe přestawku bjez wuknjenja popřeć a na swěće „něšto widźeć“, kaž praji. Mjeztym je wona tři tydźenje w Budyskim Rěčnym centrumje WITAJ dźěłała. „To je mi wulke wjeselo wobradźiło, a pjenjezy, kotrež sym sej zasłužiła, su mi dobra financna pomoc za jězbu na tamny kónc swěta.“ Do wotlěta zbywa jej tuž jenož hišće mało dnjow za wulke mnóstwo přihotow, mjez druhim za naležnosće při zawěsćenju přebytka w Nowoseelandskej. Tam chce so z přećelku zetkać a sej z njej we wobłuku poskitka Work and travel (dźěłaj a pućuj) pjeć měsacow kraj wotkryć.

Prěni króć scyła zetka so Zwjazkowe předsydstwo Domowiny jutře na žurli Wojerowskeho wobydlerskeho centruma Piwarska hasa 1, hdźež bu 1912 třěšny zwjazk Serbow dozałoženy. Tuž chcedźa tam zdobom na 105. róčnicu załoženja Domowiny spominać.

Budyšin/Wojerecy (SN/JaW). Na 3. rjadnym posedźenju noweje wólbneje doby chce zwjazkowe předsydstwo wjacore organizatoriske naležnosće rozjimać.

Liberec (SN). Składnostnje 70. jubileja „Serbski gymnazij w Liberecu“ planuja tamniši partnerojo Serbske kulturne lěto 2019–2020. Wo tym informuje Clemens Škoda, referent Domowiny za kulturu a wukraj. Projektowa managerka Jana Vančatová přihotuje hromadźe z přećelom Serbow Milanom Turekom program, wo kotrehož zasadach je Domowina hižo informowana.

Lěto Serbow w Liberecskim kraju chcedźa w oktobrje 2019 zahajić. Wotpohladane wobsahowe ćežišća su serbske stawizny a nałožki, knižna kultura, wuměłstwo, hudźbne a dźiwadłowe pokłady, rjemjesło a legendy, duchowna kultura, Łužica a jeje jězorina – scyła Delnja a Hornja Łužica jako turistiski cil. Čěscy partnerojo wotpohladuja konferencu wo přitomnosći a zańdźenosći Łužicy w apry­lu abo meji 2020 wotměć.

Z wida Domowiny budźe trjeba za wotpowědne wobłuki serbskich resp. łužiskich partnerow zdobyć, primarnje móhli to serbske institucije być, kaž Clemens Škoda piše. Tym su hižo list pósłali z namjetom, w kotrym wobłuku móhli so aktiwnje zapřijeć.

Berlin (dpa/SN). Wuslědki sonděrowanskich rozmołwow potencielneje jamaiskeje koalicije su dale a konkretniše. Tole wuchadźa z poprawom tajneje papjery, kotraž powěsćerni dpa předleži. Zjimane su tam dypki jednotliwych partnerow, kotrež njejsu hišće doskónčnje wobjednawane. Cyłkownje wopřijima dźěłowy katalog 125 dypkow w dwanaće temowych wobłukach. Dale su jednotliwe aspekty štyrjoch partnerow CDU, CSU, FDP a Zelenych ke kóždemu dypkej zjimane.­

Dawkowu prognozu předstajił

Berlin (dpa/SN). Amtěrowacy zwjazkowy financny minister Peter Altmaier (CDU) chcyše dźensa popołdnju wuslědki dawkoweje­ prognozy předstajić. Po tři­dnjowskich wuradźowanjach fachowcow Zwjazka a krajow, Zwjazkoweje banki, komunalnych­ zarjadow, wědomostnych institucijow a statistiskeho zarjada zamołwići knježerstwa dawkowe trochowanja z napjatosću wočakuja. Wuslědki su směrodajne za financne planowanje politiskich zaměrow.

Opel nikomu njewupowědźi

Komisar nižozemskeje prowincy Drenthe Jozias Johannes van Aartsen (prědku naprawo) je wutoru w nadawku tamnišeho regionalneho­ knježerstwa iniciatiwu Minority SafePack pod­pisał. Tak wotpowěduje knježerstwo próstwje Europskeho běrowa za małe rěče w Nižozemskej Huus van de Taol a Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN). Politiskim zastupjerjam prowincy je wažne, škit mjeńšin w EU zesylnić. W regionje rěča delnjosakski dialekt Drents. Połoženje mjeńšin w Nižozemskej je dosć dobre. Přiwšěm so regionalne knježerstwo z iniciatiwu FUEN solidarizuje. Foto: Knježerstwo regiona Drenthe

Zasłuženy dowol porjadnje skazyła je mać swojemu synej w Kölnje. Wona bě policiju zawołała a zdźěliła, zo je 22lětny syn po wšěm zdaću sympatizant tero­ristiskeje milicy IS a zo poda so nětko do Egyptowskeje. Hišće na lětanišću zastojnicy młodeho muža zadźeržachu. Ale kaž so wukopa, chcyše wón woprawdźe jeno swój dowol w Egyptowskej přežiwić. Skónčnje policija jeho zaso pušći. Lětadło pak bě mjeztym bjez njeho wotlećało.

Rěčna asistentka Alexa předewzaća Amazon je w Pinnebergu pola Hamburga zasadźenje policije zawiniła. Asistentka bě w nocy wótře hudźbu zapinyła. Jako zastojnicy durje bydlenja wočinichu, pak zwěsćichu, zo bě Alexa sama doma. Kak a po kotrym puću je swój přikaz wuwjedła, njeje jasne. Wobsedźer bydlenja „smě“ zasadźenje nětko zapłaćić.

Zły Komorow (SN). Turistiska informacija w delnjołužiskim Złym Komorowje zhladuje na wuspěšnu minjenu sezonu. Nimale 2 700 zajimcow wužiwaše lětsa najwšelakoriše poskitki informacije, kotraž zarjaduje nimo klasiskich měšćanskich wuchodźowanjow tež specielne kulinariske abo kolesowarske pućowanja. Tuchwilu tam z dźewjeć wukubłanymi wodźerjemi hromadźe dźěłaja. „Stupacych naprašowanjow dla móžemy zesylnjenje nuznje trjebać“, praji nawodnica Złokomorowskeje turistiskeje informa­cije Diana Lesche.

Na nowych kulinariskich wodźenjach po měsće so wopytowarjo wosebje rady wobdźěleja. Lětsa su tajke hižo 26 razow přewjedli, dwě hišće planuja. „Tež za adwentnički abo hodownički móža zajimcy wosebite zarjadowanje knihować, hdźež móža regionalne wudźěłki woptawać“, nawodnica měni.