Z wudaća: štwórtk, 16 nowembera 2017

Pomnik za pólske wopory NS

Berlin. Iniciatiwa wokoło bywšeju prezidentow zwjazkoweho sejma Rity Süssmuth (CDU) a Wolfganga Thiersy (SPD) žada sej pomnik za pólske wopory namócneho knjejstwa nacionalsocializma (NS). Pomnik měł wosrjedź Berlina nastać a na dohromady šěsć milionow Polakow dopominać, kotřiž stachu z woporom němskeho wobsadnistwa w lětach 1939 do 1945.

Rumunska na knižnych wikach

Lipsk. W srjedźišću Lipšćanskich knižnych wikow 2018 steji Rumunska. Wuchodoeuropski kraj chce tam wjace hač třiceći nowych přełožkow do němčiny a kulturny program předstajić. Za Myto Lipšćanskich knižnych wikow je 132 nakładnistwow dohromady 403 twórby zapodało­. Literarne wuznamjenjenja w hódnoće dohromady 60 000 eurow spožča klětu w kategorijach beletristika, wěcowna literatura a přełožki.

Kwasnu kuču pokradnyli

Akciski dźeń ze staciju młodych technikarjow, na kotrejž wobdźělištej so tež Weronika a Aleksandra (wotlěwa) z Bogatynje, su šu­lerki a šulerjo tamnišeho gymnazija a Běłowodźanskeje Bruna Bürgeloweje wyšeje šule tón tydźeń w Běłej Wodźe přewje­dli. Wón bě zdobom zazběh dwulětneho projekta na temje wobswět a energija. Z nim młodostnym jenož wědu njeposrědkuja, ale spěchuja zdobom mjezsobnu tolerancu a akceptancu. Foto: Constanze Knappowa

Zhromadna filmowa produkcija sćelakow MDR, RBB a Arte „Die Slawen in Deutschland – unsere geheimnisvollen Vorfahren“ je wutoru w Budyšinje swoju saksku premjeru dožiwiła. Serbske Nowiny su so mjez přihladowarjemi wobhonili, što k filmej měnja.

Hajko Kozel, zapósłanc Sakskeho krajneho sejma (Lěwica): Film je wulki wukon, dokelž posrědkuje na emocionalne wašnje fakty. Ma swoje sylne a słabe stronki, a we woběmaj padomaj je to zdobom dopokaz, kak jara nam Serbam historikar-archeologa pobrachuje.

Dr. Lubina Malinkowa, historikarka: Je to dobra produkcija, kiž je so wo šěroki spektrum měnjenjow prócowała a kotraž diferencowanje na stawizny hlada. Wězo zawostaja film tež prašenja – wšako je to němski wid na słowjanske stawizny. Fokus na wojerske rozestajenja je jara sylny. Dźensa z toho wuchadźamy, zo bě k asimilaciji bóle přez wšědny dźeń dóšło.

Zastupjerjo LEAG a Domowiny dźěłowu rozmołwu přewjedli

Dešno (SN/at). Łužiska energija hórnistwo a milinarnje (LEAG) wuznawa so dale k swojej zamołwitosći za serbsku ludnosć we Łužicy. To wuchadźa ze zhromadneje nowinskeje zdźělenki přede­wzaća a Domowiny. Wobě stronje stej wčera w Dešnjanskim domizniskim muzeju lětnu dźěłowu rozmołwu přewje­dłoj. Prěni raz lěta 2007 wot třěšneho zwjazka serbskich towarstwow a župow a wot předchadnika LEAG, Vattenfalla, podpisane kooperaciske dojednanje wostanje tež klětu zakład zhromadneho dźěła partnerow, kaž wčera rěkaše.

Budyšin (JK/SN). Ze stawom a wuhladami nastupajo digitalizaciju kulturnych a wědomostnych dokumentow w Sakskej zaběrachu so wčera we wobłuku dźěłarnički w Budyskim Serbskim instituće tamniši wědomostnicy kaž tež zastupjerjo digitalne projekty wobdźěłacych a spěchowacych institucijow.

K zazběhej přednošowaše nawoda referata Saxonica w Sakskej krajnej bibliotece – Statnej a uniwersitnej bibliotece (SLUB) w Drježdźanach – Martin Munke wo tučasnym stawje digitalizacije w Sakskej. Přednošk sćěhowali su z wulkim zajimom nimo sobudźěłaćerjow instituta tež zastupjerjo Domowiny a Załožby za serbski lud. Munke skedźbni na hižo wysoki standard a wuspěchi, kotrež su fachowcy SLUB při digitalizowanju wosebje historiskich dokumentow docpěli.

Za premjeru jedneje z najznaćišich twórbow wuznamneho jendźelskeho spisowaćela 19. lětstotka Charlesa Dickensa „Hodowneje stawizny“ proby w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle z połnej paru běža. Měrko Brankačk předstaji hru po lěće 2003 druhi króć scyła w serbskej rěči. Wo přełožk starała je so Lubina Hajduk-Veljkovićowa. W inscenaciji, kotrejež tekst bě znaty jendźelski producent a režiser Patrick Stewart (Captain Picard w filmje „Raumschiff Enterprise“) na kruch za jeničkeho hrajerja přepisał, předstaja so serbski dźiwadźelnik w cyłkownje 38 rólach. Premjerne předstajenje budźe njedźelu, 19. nowembra, w 16 hodź. w Haslowskim Bizoldec hosćencu. Foto: Uwe Soeder

Podstupim/Bórkowy (SN/MiR). Po cyłej Braniborskej běštej dotal jenož dwaj restawrantaj, kotrymajž spožčichu Michelinowu hwězdu. Wotnětka pyši so zwjazkowy kraj z dalšej tajkej, a to w Błótach. Hosćenc „17fuffzig“ z Bórkowskeho hotela Blejcha Resort & Spa wuznamjenichu tele dny w Podstupimje z Michelinowej hwězdu. Šef kuchnje 29lětny René Klages a jeho team staj tónle wuspěch w krótkim času zhromadneho dźěła docpěłoj. Wšako René Klages hakle wot januara tamnišu kuchnju ze swojim teamom nawjeduje­. Mějićelej hotela Christine a Heinrich Michael Clausing zwurazništaj, zo su wšitcy jara hordźi. „Michelinowa hwězda nam pokazuje, zo mnohe změny w našim domje płody njesu a zo so na wědomje bjeru. Atmosfera wobstajneho wuwića stej zakład za přichod, w kotrymž chcemy so na nowosće zmužić“, Heinrich Michael Clausing podšmórny.

Berlin (dpa/SN). Z wjacorymi zwadnymi dypkami podadźa so CDU, CSU, FDP a Zeleni do rozsudneje fazy swojich před nimale štyrjomi tydźenjemi zahajenych sonděrowanjow za jamaisku koaliciju. Nóc rozsudow ma hač do jutřišeho ranja dojednanje přinjesć. Zwada je dale wo rozsudne dypki, kaž su to přićah swójbow ćěkancow, pomjeńšenje zmilinjenja brunicy, wobchadna a financna politika. Wosebje CSU a Zeleni sej bjezkompromisnosć wumjetuja.

Tilich do Chiny po puću

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU) je so dźensa na poslednju wukrajnu jězbu swojeje hamtskeje doby podał. Delegaciji z něhdźe 90 wobdźělnikami, kotraž budźe nimale tydźeń w Chinje po puću, přisłušeja hospodarski minister Martin Dulig­ (SPD) a ratarski a wobswětowy minister Thomas Schmidt (CDU) kaž tež 45 předewzaćelow a wědomostnikow. Přiležnosć wopyta je dźesaćlětne partnerstwo Sakskeje z prowincu Hubei.

Siemens plany předpołožił

Wosebita wustajeńca „Smjerć a rituale – kultury rozžohnowanja a dopominanja“ je wot wčerawšeho w Statnym muzeju za archeologiju w Kamjenicy přistupna. Widźeć su tam mjez druhim wurywanki z prahistoriskeho pola rowow pola Delnjeje Kiny, kotrež archeologojo zaměrnje přeslědźeja. Wosom tam namakanych pochowanjow wobswětla indiwidualne dóńty: Popjeł, popjelnicy­ a přidawki dawaja informacije wo starobje, splahu, chorosćach a přičinach smjerće. Foto: smac/Karla Mohr

Paduši su z wobchoda w Parisu 69 blešow whiskyja spakosćili. Policija trochuje jich hódnotu na nimale 700 000 eurow. Dwě wosobje běštej so w nocy na njedźelu do „domu whiskyja“ w noblowym wosmym měšćanskim wobwodźe Parisa zadobyłoj. To je blisko Élyséeskeho palasta, sy­dła francoskeho prezidenta. Zhubjena je mjez druhim bleša rědkeho japanskeho whi­skyja Karuizawa z lěta 1960. Bleša je „fyziskeje wosebitosće“ dla jónkrótna a tohodla ćežko předajomna.

Punt čerstweho sykaneho mjasa leži kóždy tydźeń na železniskich kolijach w Badensko-Württembergskej. Policija w Karlsruhe njewě, čehodla něchtó tajke něšto čini. Přez Facebook bu kurioznosć znata. Štyri króć za sobu bu sykane mjaso, stajnje w nocy na póndźelu na kolije w Pfinztalu połožene, kaž mjez druhim sćelak SWR rozprawja.