Z wudaća: wutora, 09 januara 2018

Měrja so na 101 000. měšćana

Choćebuz. Delnjołužiska metropola Cho­ćebuz dale rosće. Po tym zo bu loni za status wulkoměsta trěbna ličba woby­dlerjow 100 000 zaso docpěta, liča w přichodnych tydźenjach ze 101 000. měšćanom. Kaž Choćebuski nowinski rěčnik Jan Gloßmann zdźěli, zwěsćeja tam sylny trend přićehnjenja tež staršich ludźi. Dale su ćěkancy k tomu přinošowali, zo bydli w Choćebuzu dźeń a wjace ludźi.

Warnowanski stawk w Załomju

Budyšin/Załom. Warnowanske stawki su Hornju Łužicu docpěli. Zo by žadani za šěsć procentami wjace mzdy a indiwi­duelnymi wólbnymi móžnosćemi za nachwilne přikrótšenje dźěłoweho časa we wosebitym žiwjenskim połoženju po­twjerdźiła, je IG metal wuchodneje Sakskeje dźensa k warnowanskemu stawkej pola firmy GKN Walterscheid w Załomju nad Sprjewju namołwjała.

Čłonski rekord sakskich Zelenych

Na pochodźe blisko jamy so 300 ludźi wobdźěliło

Kerkojce (SN/at). Hwězdny pochod spočatk noweho lěta bě wjele lět w Delnjej Łužicy protestna akcija přećiwo tehdyšim planam koncerna Vattenfall, wsy Grabko, Kerkojce a Wótšowaš w gmejnje Derbno pola Gubina nowej brunicowej jamje Janšojce-sewjer woprować. Ze swojim nowym rewěrowym konceptom za Łužicu naslědnik Vattenfalla, LEAG, tónle wotpohlad hižo njesćěhuje. Přičiny protesta pak su wostali.

Tohodla je so zawčerawšim, njedźelu, ně­hdźe 300 ludźi, mjez nimi tež Serbja, z Kerkojc na puć do Dubojc (Tauben­dorf) podało. Dźěl wobdźělnikow kro­češe po lěsnym arealu, kotremuž hrozy wuswojenje přez LEAG. Wšako leži we wudobywanskej kónčinje Janšojskeje jamy, kaž Choćebuska wobswětowa sku­pina pod třěchu Zeleneje ligi zdźěli.

Bdyšin (SN/bn). Mjeztym hižo 17. festiwal „aufTAKT“ je minjeny kónc tydźenja cyłkownje něhdźe 200 wopytowarjow na dwěmaj předstajenjomaj w Budyskim Kamjentnym domje zahorił. Zarjadowanje je dźěl projekta „Partnerzy z kultury – Kulturni partnerojo“, z kotrymž chcetej Budyšin a Jelenia Góra na woběmaj bokomaj mjezy přichodne tři lěta dźěłarnički, kon­certy a wustajeńcy zwoprawdźić. Pod hesłom „dźiwadło rejuje“ wustupichu dohromady tři ansamble, němsko-pólska projektna skupina a solist.

Zhorjelc (AK/SN). Z tójšto zarjadowanjemi chce Zhorjelski wokrjes 2018 dwaj wosebitej jubilejej woswjećić: Wokrjes wobsteji mjeztym dźesać lět. Nimo toho zhladuje stawiznisce a kulturnje na „750 lět Zhorjelski kraj“. Ze zarjadowanjemi ma so zhromadne žiwjenje ludźi zesylnić, kaž projektny manager Peter Schulz připowědźa. Tež komuny chcedźa zapřijeć.

Tuchwilu nastawa kniha „Stawizny a stawiznički w Zhorjelskim kraju“. Na cyłkownje 95 stronach wopisujetaj w njej stawiznarjej dr. Lars Arne Dannenberg a dr. Matthias Donath wažne podawki a wosobiny regiona. Kniha ma w nakładźe 3 000 eksemplarow wuńć. Wudawaćel je Centrum za stawizny a kulturu Niederjah­na pola Mišna w nadawku Zhorjelskeho wokrjesa. „Z nowostku chcemy móst natwarić, z kotrymž Mužakowsku kónčinu na sewjeru a Žitawsku na juhu zwjazujemy. Wobě stej stawiznisce ze sobu splećenej“, potwjerdźa Joachim Mühle, nawoda kulturneho zarjada wokrjesa.

Budyšin (CS/SN). Tema „Zestarić – Wěsće jězdźić“ je wčera wječor telko zajimcow, staršich hač 60 lět, na zarjadowanje Budyskeje akademije wabiła, zo słucharnja statneje powołanskeje akademije njedosahaše. Dyrbjachu wuwjedźenja nazhoniteho jězbneho wučerja Rolanda Rosenkranza tež přez widejo do dalšeje rum­nosće přenjesć. Referent dawaše tójšto pokiwow, kak móhli starši ludźo zmylkam za wodźidłom zadźěwać, kotrež jim młódši snano porokuja. Hižo hdyž sej awto kupiš, dyrbiš na to dźiwać, zo maš optimalnu sedźensku poziciju. Wopačna móhła pobrachowacej kedźbnosći a jězdźenskim zmylkam polěkować. Štóž hubje­nje słyši, njech radijo mjelčišo staji a připrawu za telefonowanje w awće po móžnosći njewužiwa, zo njeby wažne wobchadne zwuki přesłyšał.

Chrósćicy (ZC/SN). Serbska lajska dźiwadłowa skupina Chrósćicy móžeše loni na swoje 40lětne skutkowanje po znowazałoženju 1977 zhladować. K róčnicy je wona zhromadnje z chórom Lipa a z někotrymi něhdyšimi čłonami rejwanskeje skupiny Wudworskeho folklorneho ansambla swjedźenske zarjadowanje wuhotowała. Přeprošeni běchu lubowarjo dźiwadła, kotrež su lajskich hrajerjow přez lěta swěrnje přewodźeli.

W běhu 40 lět zawjeselichu Chróšćenjo swój publikum ze 24 inscenacijemi. Po wjace hač štwórć lětstotku organi­zatoriskeho skutkowanja Zale Cyžoweje přewza lěta 2004 Gabriela Lebzyna wotežki. Z wulkim elanom, wušiknosću, wutrajnosću, z nowymi idejemi a runje tak akribiskej dokładnosću je wona hač do kónca minjeneho lěta za skupinu swoje mocy zasadźowała. Za dobry nawod a njesebičnu prócu, kotruž je na dobro skupiny a na dobro serbskeje kultury w běhu swojeho skutkowanja nałožowała, zasłuža sej wulki dźak.

Seoul/Panmunjom (dpa/SN). Wjednistwo Sewjerneje Koreje chce w februaru wosebitu delegaciju na Olympiske zymske hry do južnokorejskeho Pyeongchanga pósłać. Tole su zastupnicy kraja při rozmołwach z Južnej Koreju w pomjeznym městačku Panmunjomje připowědźili. Běchu to prěnje rozmołwy po dwěmaj lětomaj. Nimo toho chcyła Sewjerna Koreja skupinu fanow na olympiadu słać. Južnokorejska delegacije poskića w tym zwisku tež wuradźowanja wo humanitarnych prašenjach.

Chcedźa so Trumpa prašeć

Washington (dpa/SN). W přepytowanjach móžneho ruskeho wobwliwowanja prezidentskich wólbow w USA 2016 chcył so wurjadny přepytowar Robert Mueller po informacijach medijow tež ameriskeho prezidenta Donalda Trumpa prašeć. Tajke woprašowanje móhli hižo přichodne tydźenje přewjesć, piše Washington Post. Ze stron Běłeho domu to dotal njekomentowachu. Hakle minjenu sobotu bě Trump kóždežkuli měšenje Ruskeje do wólbneho boja prěł.

Racija přećiwo mafiji

Lipsk (dpa/SN). W Sakskej je ličba politiskich njeskutkow snadnje woteběrała. Tole rozprawja Leipziger Volkszeitung, powołaca so na přepytowanje a rozprawu nutřkowneho ministerstwa hladajo na lěto 2017. Po tym bě operatiwny wotwobaranski centrum, kotryž je jako policajski wotrjad k wotwobaranju terorizma a ekstremizma krajnemu kriminalnemu zarjadej přirjadowany, hač do kónca nowembra 494 jednanjow wotzamknył. Přez cyłe lěto 2016 bě jich 580 było. Hač do nowembra su přećiwo 337 wobskorženym přepytowali (2016: 755).

Z cyłkownje 215 padami (2016: 281) wuchadźeše po mjenowanej rozprawje najwjace politisce motiwowanych njeskutkow z prawicarskeho spektruma. Ličba přepytowanjow přećiwo lěwicarskim ekstremistam je porno tomu ze 87 padami (2016: 77) snadnje přiběrała.

Sakski nutřkowny minister Roland Wöller (CDU) nowinje rjekny: „Najebać aktualnje woteběracu ličbu njeskutkow njesměmy so wróćo zlehnyć. Z nazhonjenja wěmy, zo so politisce motiwowane njeskutki hižo wjele lět w žołmach jewja. Dyrbimy so tuž hižo nětko na přichodnu tajku žołmu nastajić.“

Lipsk/Budyšin (dpa/SN). Po raznej diskusiji dwělomneho sponsora dla je Sakski koparski zwjazk wokrjesnemu wyšemi ligistej ST Budyšin zakazał, wotpowědne trikoty wužiwać. Wabjenje njewotpowěduje statutam zwjazka, rěka we wčerawšim wozjewjenju centrale koparske zwjazka w Lipsku. Towarstwu su rozsud hižo minjeny kónc tydźenja zdźělili. Do toho bě sćelak MDR wo naležnosći rozprawjał.

Pola sponsora jedna so wo drastowy wobchod we Wjelećinje. Tam předawaja mjez druhim tež mjez neonacijemi woblubowanu marku Thor Steinar.

Dojednanje wo dwělomnym sponsoru bě kónc nowembra w Budyskej měšćanskej radźe debatu zbudźił. Ze zakazom wužiwanja trikotow pak njeje tema we wočomaj Budyskeho wyšeho měšća­nosty Alexandera Ahrensa dawno hišće z blida, kaž jeho rěčnik powěsćerni dpa zdźěli. Kónc přichodneho tydźenja chce so politikar SPD ze zastupnikami koparskeho towarstwa zetkać, zo by zhonił, kak bě ke kooperaciji dóšło.

Zetkanje sakskeje FDP na Třoch kralow w Budyskim Dźiwadle na hrodźe

Budyšin (CS/SN). Přetorhnjene sonděrowanske jednanja k wutworjenju tak mjenowaneje jamaiskeje koalicije CDU/CSU, FDP a Zelenych su sakskim politikarjam FDP tež jasne wuznaće k brunicy. Tole zwuraznichu generalny sekretar sakskeje FDP a zapósłanc zwjazkoweho sejma Torsten Herbst runje tak kaž krajny předsyda strony Holger Zastrow na tradicionalnym zetkanju Třoch kralow sakskeje FDP zawčerawšim, njedźelu, w Budyskim Dźiwadle na hrodźe. Sakscy liberalni su tuž dosć spokojom, zo je zwjazkowy před­syda FDP Christian Lindner runje hišće w prawym času jednanja zakónčił, wšako běchu mnozy w stronje tak a tak přećiwo tomule zwjazkej. „Bychmy-li jamaiskej koaliciji přistupili, bychmy spěšny kónc wudobywanja brunicy sobu podpisać dyrbjeli“, rjekny Holger Zastrow. Njemóžeš pak politiku činić, bjez toho zo zajimy ludźi wobkedźbuješ, wón podšmórny. Při tym kritizowaše Zelenych, kotřiž su so bjez dopokazanych teorijow přećiwo cyłemu regionej wobroćili.