Z wudaća: srjeda, 17 januara 2018

Žadaja sej wjac kedźbnosće

Budyšin. Maćica Serbska žada sej w zwisku z diskusiju wo „wusměrjenju Budyšina 2030+“, wěnować wjetšu kedźbnosć dźěłu z partnerskimi městami, předewšěm w susodnymaj słowjanskimaj krajomaj. Wotpowědny list městu je předsydstwo wčera naćisnyło, kaž předsyda Jurij Łušćanski pisa. Wobzamkli su, zo budźe­ lětuša hłowna zhromadźizna 17. měrca w Budyskim Serbskim muzeju.

Wo swojej knize přednošowała

Ochranow. Najebać wjele sněha je wčera w Ochranowskim unitnym archiwje Ewangelskeje bratrowskeje jednoty 35 ludźi wuwjedźenja Lubiny Malinkoweje sćěhowało. Wona přednošowaše tam wuspěšnje wo swojej nazymu w LND wušłej knize „Um der Wenden Seelenheyl hochverdient – Reichsgraf Friedrich Caspar von Gersdorf“. W njej wuswětla skutkowanje von Gersdorfa na dobro serbstwa.

Bjez mištra z Łužicy

Budyšin (SN/bn). Młodźinske dźiwadło Serbskeho gymnazija w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle hotuje so na premjeru swojeje noweje inscenacije „Kupa fantazije“. Zakładnu mysl hry měješe nawoda a režiser skupiny Měrko Brankačk, scenarij dowuwili a dialogi zdźěłali su młodźi hrajerjo sami. Dalša wosebitosć lětušeje produkcije je, zo njesteja jeno serbscy gymnaziasća na jewišću, ale tež młodostnaj z Afghanistana. Wonaj běštaj wójny dla domiznu wopušćiłoj a so tuchwilu powołansce respektiwnje fachowošulsce wukubłujetaj. Rě­čitaj farsi, štož bě dorostowym dźiwadźelnikam skupiny při zdźěłanju krucha z nastorkom, tule rěč do hry zapřijeć. Nimo­ toho rozmołwjeja so charaktery w jendźelšćinje, francošćinje, rušćinje, němčinje a hornjoserbšćinje. Pozadk je, zo wobjednawa so stawizna njezboža na morju, mjezynarodnje wobsadźena łódź so rozłama. Přežiwjeni wuchowaja so na wosamoćenu kupu, na kotrejž dyrbja so mjez sobu dorozumić a hromadźe dźěłać, zo bychu situaciju zmištrowali.

Dokumenty pruwować dołho traje

Budyšin/Worklecy (SN/MiR). Na Serbskej zakładnej šuli „Michał Hórnik“ Worklecy­ skutkuje wot spočatka šulskeho lěta 2017/2018 Čechowka dr. Šárka Blažková. Přizjewiła je so wona na iniciatiwu Serbow, kotřiž wabjachu w susodnym kraju wo wučerjow za wuwučowanje we Łužicy. Wosebje Towarstwo přećelow Serbow w Praze bě so za wabjenje pedagogiskeho personala angažowało.

Tuchwilu pak je Šárka Blažková je­nička Čechowka, kotraž ma wučerstwo w Němskej z pozadkom wosebje šulerjow na serbskich a dwurěčnych šulach wuwučować, za powołansku šansu. A je so tu z dźěsćomaj mjeztym zadomiła. Tola jeje nadźija, zo zapřijmu ju jako połnje wuwučowacu wučerku, njeje so dotal zwoprawdźiła. Wona je dale přidružnica, byrnjež hižo wjacore lěta w Čěskej nazhonjenja jako wučerka zběrała. Jeje dokumenty wo wotzamknjenym studiju w Čěskej sakske ministerstwo za kultus přeco hišće pruwuje, a njeje wěste, hdy tam pruwowanje zakónča. Na krótkodobne naprašowanje SN, hdy tomu tak budźe, njeje kultus hač do kónca redakciskeho časa wotmołwił. Chce pak to hač do jutřišeho nachwatać.

Budyšin (SN/at). Z wuradźowanjom w Serbskim instituće je dźěłowy kruh za serbske naležnosće Budyskeho wokrjesa wčera do lěta 2018 startował. Kaž wo­krjesna społnomócnjena za serbske naležnosće Regina Krawcowa informuje, sćěhowachu čłonojo gremija wuwjedźenja dr. Sonje Wölkoweje wo skutkowanju a posłužbach wědomostneho zarjadnišća. Referentka skedźbni na to, zo njeje prěnjorjadny nadawk přełožki wobstarać, ale wědomostnje dźěłać. Přitomni rozjimachu prašenje, w kotrej měrje by móžno było komuny z koordinowanej přełožowarskej posłužbu podpěrać. Nimo toho žana přistupna serbskorěčna zarjadniska terminologija njepředleži.

Dźěłowy kruh chce so ze zapósłancom Sakskeho krajneho sejma Markom Šimanom (CDU), direktorom Załožby za serbski lud Janom Budarjom a zastupjerku Rěčneho centruma WITAJ zetkać, „zo bychmy rěčne a kulturne kubłanje dorosćenych ze wšelakich powołanskich wobłukow rozjimali“, Regina Krawcowa rozłožuje. Jedyn dypk při tym ma konstrukt serbskeje rěčneje šule być.

W Delnjej Łužicy hotuja so na lětušu Choćebusku rjemjeslnisku přehladku, kotraž wotměje so tradicionelnje posledni januarski kónc tydźenja. Serbska prezenca je wospjet zaručena.

Choćebuz/Budyšin (SN/at). Ze zhromadnym wustajenišćom je Zwjazk serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow (ZSRP) na lětušej Choćebuskej rjemjeslniskej přehladce 27. a 28. januara dźewjaty raz zastupjeny. Sydom zawodow so w hali 1 wopytowarjam předstaji. „Tónkróć budu zaso tři předewzaća z Hornjeje Łužicy pódla“, wjeseli so organizator Juro Hantška z Brjazyny, „prěni raz mjez nami budźe Budyska firma Nukec stany a plany.“ Jeje mějićel André Wowčer drje fakt jako tajki wobkruća, wobara pak so přećiwo zaćišćej, zo by ze swojimi posłužbami na Choćebuskej přehladce nowačk był. „Smy so tam hižo časćišo wobdźělili. Skerje připadnje smy ze serbskimi rjemjeslnikami wo tym rěčeli, so jich zhromadnemu stejnišću raz přizamknyć. To lětsa pospytamy. Předstajimy wšelake modele infračerwjenych tepjenjow“, André Wowčer rozłožuje.

Budyšin (AP/SN). Regionalne wašnje drasćenja w Hornjej Łužicy w 19. lětstotku steješe w srjedźišću lětušeho prěnjeho zetkanja dźěłoweho kruha Łužiske muzeje a muzealne zarjadnišća sekcije ludowěda/muzejownistwo Maćicy Serbskeje.

W Muzeju Budyšin wěnowaše so spočatk tydźenja 18 muzejownikow a drastowych specialistow ze wšeje Łužicy, mjez druhim z Hochozy, Slepoho, Ćiska, Horow a Zagorja, narodnej drasće. Zamołwita za zběrku regionalne stawizny muzeja, restawratorka a drastowa specialistka Ulrike Telek wodźeše jich po aktualnej wosebitej wustajeńcy „Žida, somot a ćeńki cworn – Hornjołužiska drasta 19. lětstotka“, kotruž bě po wjelelětnych rešeršach zestajiła. Přede­wšěm zajimowachu so znajerjo serbskeje drasty za elementy Budyskeje ewangelskeje drasty, kotrež kryja so we wulkej měrje z drastu němskeho Hornjeho kraja. Hač do srjedź 19. lětstotka běchu ju hišće z ruku šili a na najwšelakoriše wašnje wušiknje wozdebjeli. Při tym mějachu so po tehdyšej modźe, wšako nadregionalni wikowarjo tež nowe płaty a trendy rozšěrjowachu.

Berlin (dpa/SN). Zhromadne dźěło unije a SPD po dwěmaj lětomaj přepruwować móže z wida lěwicarja w SPD Matthiasa Mierscha tež we wulkej koaliciji rozdźěle wujasnić. „To móže wótry mječ być“, wuzběhny rěčnik Parlamentariskich lěwicarjow SPD dźensa rano w sćelaku Deutschlandfunk, hdźež wabješe zdobom za to, koaliciske jednanja zahajić. Tak hodźało so pokazać, što bu docpěte a što nic. Wobdźělnicy předrozmołwow běchu so na to hižo dojednali.

Přećiwo Skupinje Freital

Drježdźany (dpa/SN). W terorowym procesu­ přećiwo prawicarskoekstremnej Skupinje Freital je zwjazkowe rěčnistwo dźensa na wyšim krajnym sudnistwje Drježdźany swój pledoajej zahajiło. Wone sydom mužam a jednej žonje mjez druhim wumjetuje, zo su teroristiski cyłk wutworili, mordarstwo pospytali a eksplozije rozbuchliny zawinowali. Kaž we wobskóržbje rěka, chcychu woni klimu stracha a represije šěrić.

Hromadźe z dalšimi regionami

Koncert wosebiteho razu dožiwichu připosłucharjo wčera wječor w Choćebuskej Serbskej cyrkwi. Tak mjenowany kral klezmera Giora Feidman je hromadźe z cellowym kwartetom Rastrelli hudźbu legendarnych Beatlesow hrał. Byrnjež Feidman hižo wospjet w Choćebuzu hudźił, tak bjezčasneho a generacije přesahowaceho njeje­ publikum wuměłca najskerje hišće ženje dožiwił. Foto: Michael Helbig

Zhorjelc (dpa/SN). Podłu Nysy su tuchwilu sta dźěłowych městnow wohrožene. „Tohodla trjebamy za Łužicu nětko plan B – a dyrbimy so na swoje sylnosće koncentrować“, rjekny Heike Zettwitz, decernentka w Zhorjelskim wokrjesu, powěsćerni dpa. Partnerow widźi wona w swobodnym staće, Zwjazku, Europskej uniji­ kaž tež Braniborskej. Nowa strukturna politika za wjesny rum trjeba najručišo wutwar spěšneho interneta kaž tež lěpše wobchadne přiwjazanje po dróze a kolijach k wulkim hospodarskim centrumam. Nimo toho wuwiće pokazuje, zo ma region přemało swójskich firmow a je přejara wotwisny wot wulkich koncernow, Zettwitz wuzběhny. Přikładaj stej połoženje pola Siemensa a Bombardiera w Zhorjelcu, we wagonowni w Niskej kaž tež zwrěšćena inwesticija w Rózborku.

Swoju woblubowanu tydźensku hru bingo­ smědźa w jednej z Kölnskich starownjow dale hrać, kaž rěčnica města zdźěli. Hru su přetorhnyli, po tym zo běchu medije wo móžnej ilegalnej loteriji rozprawjeli. Zamołwići pak su hladarni mjeztym wobswědčili, zo snadne sumy mjez 50 centami a jednym eurom zakoń wo loteriji njeranja. Z pjenjezami finan­cuja seniorojo myta kaž šokolodu.

Tworjace wuměłstwo a joga zwjazać móža zajimcy w galeriji města Sindelfingen pola Stuttgarta we wobłuku wustajeńcy „Akcija a molerstwo“. Hač do 1. měrca smědźa tam kóždy štwórtk darmotnje joga pěstować, pod nawodom wučerki. „Zaměr jogi je, zo na druhe mysle přińdźeš“, rjekny kuratorka Madeleine Frey, kotraž bě sej akciju wumysliła. „Wuměłstwo ma ludźi pohnuć, z hinašimaj wočomaj na swět hladać.“