Z wudaća: pjatk, 09 měrca 2018

Brüssel (dpa/SN). Móžne podlěšenje namjeznych kontrolow w poprawom bjezmjeznym Schengenskim rumje stara so dale wo zwadu mjez krajemi Europskeje unije. „To drje dyrbimy hišće tójšto partnerow přeswědčić“, rjekny nutřkowny minister Awstriskeje Herbert Kickl wčera na zetkanju nutřkownych ministrow w Brüsselu. Wujasnić so dyrbjało, „zo njejsu to žane pryzle, ale zo chcemy tak swójske wobydlerstwo škitać“. Krizy ćěkancow a z njej zwjazanych wěstotnych problemow dla kraje kaž Němska, Awstriska a Francoska tuchwilu swoje mjezy zaso kontroluja. Mjenowane kraje chcyli kontrole podlěšić. Tež komisija EU bě loni nazymu namjetowała, kontrole hač do třoch lět zmóžnić. Bołharska, nachwilnje předsydka Rady EU, pak na to tłóči, kontrole w ramiku EU bórze zaso zběhnyć. Bołharska sama njeje čłon Schengenskeho ruma, žada pak sej přiwzaće.

Radikalna změna w zhladowanju Pólskeje na stawizny

Waršawa. Mjeztym wosmy króć su 1. měrca w Pólskej „narodny dźeń wopominanja njepowalnych wojakow“ swjećili. Na Waršawskim Naměsće Piłsudskeho zeńdźechu so prezident Andrzej Duda, ministerski prezident Mateusz Morawiecki a zakitowanski minister Mariusz Błaszczak, zo bychu při Rowje njezna­teho wojaka wěncy a kwěćele połožili. Nowy swjatk bě njeboh prezident Lech ­Ka­czyński swój čas hišće nastorčił.

Morjenje słowakskeho wotkrywanskeho žurnalista Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje je wšu Słowaksku hłuboko střasło a samo nutřkopolitisku krizu zawinowało. Wot wčerawšeho přebywa samo delegacija Europskeho par­lamenta w Słowakskej. Zapósłancy rěča z wodźacymi politikarjemi, žurnalistami a fachowcami za korupciju. Kuciak bě runje na tym polu rešeršował. Nic naposledk je njeskutk nětko tež wobydlerjow mobilizował a k spontanym protestam pohnuwał. Dźensa wječor chcychu ludźo w stolicy a dalšich městach demonstrować a sej wotstup knježerstwa žadać, kotrež maja za koruptne. Štož mi w tym zwisku napadnje, je skerje łahodne rozprawnistwo wo tym w němskich medijach. Jako sedźeše němsko-turkowski žurnalist Denis Yücel w Turkowskej w jastwje, bě to nimale wšědnje tema w medijach. Marko Wjeńka

Berlin (dpa/SN). Najebać sylnu konjunkturu je loni wjace hač 153 950 bjezdźěłnych mjeztym pjeć lět abo hišće dlěje bjez přistajenja było. Tole zwěsća statistika Zwjazkoweje dźěłoweje agentury, na kotruž je Lěwica w zwjazkowym sejmje skedźbniła. Fachowča za dźěłowe wiki Sabine Zimmermann rěči w tym zwisku wo „skandalu“. Cyłkownje bě w Němskej w januaru 868 000 dołhodobnje bjezdźěłnych, potajkim ludźo, kotřiž su dlěje hač lěto bjez dźěła. Lěwica sej žada, zo ma so 200 000 statnje spěchowanych dźěłowych městnow wutworić.

Bratislava (SŽ/K/SN). Zatřělenaj nowinar-přepytowar Ján Kuciak a jeho slubjena Martina Kušnírová staj pohrjebanaj. Słowakska je wšak dale rozbudźena a nawodnym politikarjam wětřik mócnje mjezwoči duje, wuchadźacy z naležnych protestow ludnosće a razneje kritiki medijow.

Dokelž běštaj so w meji chcyłoj woženić, su woporaj jako nawoženju a njewjestu pochowali. 28lětny Ján Kuciak namaka posledni wotpočink w ródnej wsy Štiavniku na sewjerozapadźe kraja. Rekwiem swjećił je w přitomnosći wjace hač tysac žarowacych arcybiskop Bratislavy a předsyda Konferency słowakskich biskopow Stanislav Zvolenský. 24lětna přećelka nowinarja, studowana archeologowka Martina Kušnírová, je w swojej ródnej wsy Gregorovcach na wuchodźe Słowakskeje pochowana.

... sym přeswědčena, zo přitrjechja słowa, kotrež Johannej Wolfgangej Goethemu připisuja: „Dwoje měli dźěći wot swojich staršeju dóstać: korjenje a kři­dła.“

Korjenje pak dźěćo jeničce w swójbje njedóstawa, ale tež w kulturnej towaršnosći, do kotrejež je so narodźiło a w kotrejž wotrostuje: přez rěč, nałožki, pěsnje, stawizny. Jenož tón, kiž je derje zakorjenjeny, móže sebjewědomy, kedźbliwy a wotewrjeny do pluralneje towaršnosće skutkować, změje křidła a stanje so z wobohaćenjom za swoju wokolinu, za swój kraj a za našu Europu.

Wobšěrne mjeńšinowe prawa su znamjo žiweje, fungowaceje demokratije.

Podpisajće tež wy na internetnej platformje pod www.minority-safepack.eu, pósćelće nam wobraz wo was a přidajće cyle skrótka w dwěmaj sadomaj, što je was pohnuło, wobydlersku iniciatiwu Fede­ralistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN Minority SafePack za škit narodnych mjeńšin w Europje podpěrać. Waš wobraz a tekst pósćelće k wozjewjenju redakciji Serbskich Nowin najlěpje na e-mai­lowu adresu: .

Skupina „Celtic rhythms of Ireland“ předstaji swój program njedźelu, 11. měrca, w 15 a 19.30 hodź. na žurli Budyskeho Serb­skeho ludoweho ansambla. Rejwarki a rejwarjo kaž tež hudźbnicy zwjazuja razantne a spěšne stepowe reje ze zahorjacej irskej folkhudźbu. „Celtic rhythms of Ireland“ je jedyn z najznaćišich rejwanskich ansamblow Irskeje. Foto: Gregor Eisenhuth

Pjatk 9.3. 19:30 Literarno-hudźbny program Serbskeho ludoweho ansambla w Budyskej Röhrscheidtowej bašće „Moja­ archa Horni Hajnk“ z tekstami Jurja Brězana

Sobotu 10. a 11.3.

 10:00 24. Wojerowske jutrowne wiki we Łužiskej hali (tohorunja njedźelu wot 10 hodź.)

  11:00 Dźeń wotewrjenych duri we wjesnym šulskim domje­ w Bórku

  12:00 Zapust w Nowej Wsy

  13:00 Zapust w Radušu

  14:00 Debjenje jutrownych jejkow w Dešnjanskim domi­zniskim muzeju

  15:00 Přednošk w Muzeju Budyšin wo 2 500 družinach mjetelčkow

  16:00 Kino w Budyskim Serbskim muzeju „Die rote Zora“­

  19:00 Wječork z irskej folkloru w Hodźijskim towarstwowym domje

  19:00 Hłowna zhromadźizna Njeswačanskeho kulturneho a domizniskeho towarstwa na žurli wjesneho hosćenca

Njedźelu 11.3. 10:00 Jutrowne wiki w Drjowku

  11:00 Wuměłcy wustupuja w Budyskim Dźiwadle na hrod­źe na beneficnym programje za Małowjelkowski sawrierowy park

  13:00 Zapust w Turnowje

  15:00 8. swójbna schadźowanka w Chróšćanskej „Jednoće“

  15:00 Irska hudźba a reje live na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje (tež w 19.30 hodź.)

  16:00 Předstajenje NSLDź „Ferkel, hunčo a prosetko“ w Budyskim Dźiwadle na hrodźe  

njedźelu hornjoserbsce

11:00  Łužica tutón tydźeń, mjez druhim wo sokołskim volleyballowym turněrje

11:20 Pola, wulka woda a melioracija

11:45 Recensija noweje kriminalki „Módre buny“

12:00 Nabožne wusyłanje

(Hans-Friedrich Fischer)

po tym  zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo hłownej zhromadźi­znje župy Delnja Łužica

13:00 20 lět projekt Witaj

13:30 Nabožne wusyłanje

(Dieter Schütt)

po tym  zbožopřeća

Po dźěłarni so rozhladować

Pančicy-Kukow. Dźěłarnja za zbrašenych swj. Michała přeproša jutře, 10., a njedźelu, 11. měrca, do swojich rumnosćow w Pančicach-Kukowje. Wot 10 do 18 hodź. su zajimcy do domu witani, zo bychu so tež po hornčerni rozhladowali. Wodźenja su předwidźane.

Předstaja musical za dźěći

Choćebuz. Najnowša inscenacija ­Cho­ćebuskeho dźěćaceho musicala rěka „Paradoxa und die zerbrochene Zeit“. Dyrdomdej za cyłu swójbu z jednorymi melodijemi a futuristiskimi kostimami pokazaja dźěći a młodostni jutře a nje­dźelu w 15 hodź. w Choćebuskim konserwatoriju. Dalše předstajenja budu 17. a 18. měrca kaž tež 24. a 25. měrca, tohorunja přeco w 15 hodź. w konserwatoriju.

Na čitanje ze zběrki „Mlóče“

Chrósćicy. Na čitanje z antologije „Mlóče“ wita LND njedźelu, 11. měrca, w 15 hodź. na Chróšćansku faru. Wudawaćelka Ingrid Juršikowa zběrku před­staji. Čitać budu z njeje Andrea Chěž­cyna, ­Monika Dyrlichowa a Pětr Thiemann. ­Jurij Smoła z Wěteńcy zarjadowanje na akor­deonje wobrubi.

Swójbne popołdnjo