Z wudaća: póndźela, 19 měrca 2018

Serbske jejka w Bayerskej

Hirschaid. Dobyćerske kolekcije wubědźowanja wo najrjeńše jutrowne jejko lěta 2017 su wot soboty w bayerskim Hirschaidźe widźeć. Wone su wobstatk wustajeńcy jutrownych jejkow z cyłeho swěta a dalšich jutrownych rekwizitow, ko- truž su w tamnišim měšćanskim ludowym muzeju wotewrěli. Mjez hosćimi bě skupina Serbow wokoło Chróšćanskeho wjesnjanosty Marka Klimana (CDU).

Mjez spěchowanymi projektami

Drježdźany. Projekty Konrada Zusoweho muzeja, Wojerowskeho měšćanskeho muzeja, Hórnikečanskeje Energijoweje fabriki, Měšćanskich zběrkow a Muzeja zapadneje Łužicy w Kamjencu běchu z Budyskeho wokrjesa mjez cyłkownje 47, kotrež je Krajne muzejownistwo loni spěchowało. Za to je sakske statne ministerstwo za wědomosć a kulturu nimale 873 000 eurow přewostajiło.

Na dalše dźesać lět

Lipšćanske knižne wiki běchu wospjet wjele zajimcow přiwabili. Wustajeny poskitk wobsahowaše nimale wšitke wobłuki ćišćanych materialijow. Tež serbska Łužica bě prezentna.

Lipsk (jž/SN/bn). Lětuše Lipšćanske knižne wiki, kotrež so wčera zakónčichu, je wjace hač 271 000 ludźi wopytało. To je porno lońšemu rekordej něhdźe pjeć procentow mjenje. Hłowna přičina bě drje kónc tydźenja zadobywaca so zyma – sobotu bě zjawny wobchad nimale dospołnje zastajeny.

Ze serbskeho wida najwažnišej programowej dypkaj wikow běštej knižna premjera historiskeho romana „Sudička“, kotryž je w nakładnistwje Salomo wušoł – z njeho čitaše awtor Dieter Kalka njedźelu wujimki –, a čitanje Benedikta Dyrlicha. Tradicionelnje bě tež Ludowe nakładnistwo Domowina ze swójskim stejnišćom prezentne. Zajim na poskitku bě po słowach jednaćelki LND Marki Maćijoweje dosć dobry. Wosebje monografija Waltera Koschmala „Basnik – Kito Lorenc – wo­srjedźa“ wukopa so jako wosebity magnet.

Mjez wopytowarjemi njedawneho foruma Łužica w Běłej Wodźe bě tež jednaćel Domowiny Marko Kowar. Bianka Šeferowa je so z nim rozmołwjała.

Kotre wočakowanja sće na forum Łužica w Běłej Wodźe měł?

M. Kowar: Loni staj ministerskaj prezidentaj Sakskeje a Braniborskeje Stanisław Tilich (CDU) a Dietmar Woidke (SPD) zarjadowanje k strukturnej změnje we Łužicy přewjedłoj, štož smy hakle z medijow zhonili. Z nas njebě nichtó pódla. W zhromadnym wozjewjenju běchu naležnosće Serbow drje potom tema. Jedyn wuslědk našich „pohórškow“ njewobdźělenja te­hdy je, zo smy z poradźowacym čłonom nawjedowanskeho wuběrka projekta Přichod Łužica. Tónkróć sym sej wotběh foruma do toho wobhladał a zwěsćił, zo njejsu Serbja pod dypkom regionalna identita zapřijeći. Jako Domowina smy list sakskej statnej kencliji napisali, hač měli Serbja sami na temu rěčeć. Wottam pak njeje žana wotmołwa dóšła.

Serbow su jeno připódla naspomnili. Kak sće to začuwał?

Budyšin (SN/bn). Na hłownej zhromadźiznje Maćicy Serbskeje sobotu na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja je něhdźe 40 čłonow wědomostneho towarstwa rozprawje předsydy a pokładnika jednohłósnje schwaliło. Po mjeńšinje ćišiny za loni zemrěteju wjelelětneju sobustawow dr. Siegmunda Musiata a dr. Zbigniewa Gajewskeho wupraji so předsyda Jurij Łušćanski k dźěławosći towarstwa. „Jubilej ‚500 lět reformacija‘ je tež nas Serbow zaběrał. Na iniciatiwu serbskeho superintendenta Jana Malinka nasta kedźbyhódna kniha ‚Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija‘, ke kotrejž su nimo předsydki wuběrka za serbske pomniki Trudle Malinkoweje tež dalši čłonojo ze zajimawymi nastawkami přinošowali. Zawěsće njepřehnawam, hdyž mam wudaće za wusahowacy podawk lěta“, předsyda rjekny. Nimo toho wuzběhny wón prócowanja Maćicy wo wutworjenje pomnika za dekana Johanna Leisentritta w Budyšinje. Maćica Serbska ma „tuchwilu 106 sobustawow, mjez nimi dwanaće wukrajnych. Z towarstwa wustupiła je jedna wosoba, přistupili su tři.“

Kamjenc (SN/mwe). Kamjenska měšćanska biblioteka chce „Serbski róžk“ z knihami a dalšimi medijemi za Serbow a za tych, kotřiž so za nich zajimuja, zarjadować. To zdźěli Thomas Käppler, referent Kamjenskeho wyšeho měšćanosty a nowinski rěčnik města, Serbskim Nowinam na naprašowanje. „To so přichodnje stanje, wosebje hladajo na dźěćacu literaturu. Bohužel je próstwa Załožbje za serbski lud wo financne spěchowanje serbskorěčnych titlow zwrěšćiła. Wopodstatnili su wotprajenje z pokiwom, zo słušeja wulke dźěle Kamjenca k serbskemu sydlenskemu rumej, tak zo Lessingowe město w tym padźe spěchować njemóža“, Käppler wuswětli. Nětko chce to město Kamjenc ze swójskimi srědkami po małych krokach realizować.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump chcył wěstych wikowarjow z drogami přichodnje ze smjerću chłostać. To je po informacijach wysokorjadnych zastojnikow knježerstwa dźěl plana za bój přećiwo drogam w kraju. Tak móhł sej justicny minister jako hłowny wobskóržnik kraja w procesu přećiwo dealeram smjertne chłostanje žadać, „je-li to po płaćiwym zakonju přiměrjene“. W USA bě lěta 2016 na wšě 64 000 ludźi na sćěhi drogow zemrěło.

Fachowcy jěd přepytuja

London (dpa/SN). W konflikće mjez Wulkej Britaniskej a Ruskej atentata z jědom na něhdyšeho agenta Sergeja Skripala dla maja njewotwisni fachowcy zasadźeny jěd přepytować. K tomu wočakowachu dźensa zastupnikow Den-Haagskeje Organizacije za zakaz chemiskich bróni w Londonje. Maćiznu přepytować traje znajmjeńša dwaj tydźenjej. Ruski prezident Wladimir Putin je wobdźělenje Ruskeje na atentaće mjeztym wotpokazał. „Ruska tutón jěd scyła nima, dokelž smy wšitke chemiske brónje pod mjezynarodnym dohladom znješkódnili“, Putin w Moskwje potwjerdźi.

Rěča wo rozdźělenju pjenjez

Pod hesłom „Solidarni z Afrinom“ su wčera w Budyšinje bydlacy Kurdojo a dalši měšćenjo demonstrowali. Po tym zo běchu so na Žitnych wikach zhromadźili, ćehnjechu woni po Lawskich hrjebjach a Hošic hasy na Póstowe naměsto před Serbski dom a wottam po Walskej wróćo na Žitne wiki. Wobdźělnicy žadachu sej hnydomne zakónčenje turkowskeje ofensiwy přećiwo ­kurdiskemu městu Afrin na sewjeru Syriskeje. Foto: Jörg Stephan

Na zubnolěkarskim terminje paducha zajał je policist w Bayerskej. Zastojnik ležeše w šwabskim Neu-Ulmje na lěkowanskim stólcu, jako so 34lětny paduch přez durje balkona do pódlanskeje rumnosće zadoby a tam ručnu tobołu chorobneje sotry pokradny. Jako policist podhladne zwuki zasłyša, skoči wón ze stólca a muža zaja. Kaž so wukopa, je paduch za cyłu seriju tajkich njeskutkow zamołwity. Wón sedźi mjeztym w jastwje.

6 000 eurow na nuzniku Duisburgskeho hłowneho dwórnišća je muž w móšni namakał a policiji přepodał. 23lětny sprawny namakar z Essena do toho hišće wobsedźerja pjenjez zazwoni, po tym zo bě w móšni jeho telefonowe čisło našoł. Zbožowny wobsedźer sej pjenjezy na policajskim rewěrje wotewza. Wón chcyše sej awto kupić a měješe tohodla telko pjenjez při sebi, kaž zastojnikam rozłoži.

Berlin/Waršawa (dpa/SN). Krótko po znowawuzwolenju poby zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) na swojej druhej wukrajnej jězbje dźensa we Waršawje. W pólskej stolicy wočakowaštaj ju statny prezident Andrzej Duda a ministerski prezident Mateusz Morawiecki k rozmołwam. Najebać wšelake diferency chcetej wobaj krajej prawidłowne ­wuradźowanja z Francoskej we wobłuku „Weimarskeho třiróžka“ zaso wožiwić.

Na swojej prěnjej wukrajnej jězbje bě Merkel Francosku wopytała. Francoska a Pólska stej krajej, kotrejž němscy zwjazkowi kanclerojo tradicionelnje jako prěnjej wopytuja. Němsko-pólske poćahi su so widźomnje wochłódnili, po tym zo bě narodnokonserwatiwna strona Prawo a sprawnosć w Pólskej móc přewzała. Rozdźělneho měnjenja su w Berlinje a Waršawje w prašenju prawnostatnosće po justicnej reformje w Pólskej a w politice ćěkancam napřećo. Přiwšěm chcedźa styki dale wudźeržować.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za hospodarstwo Peter Altmaier (CDU) je so dźensa do USA podał, zo by za móžnosćemi pytał, hrožacym ameriskim cłam na wukrajny wocl a aluminij tola hišće zadźěwać. Prezident Donald Trump bě cła připowědźił, kotrež chcedźa sej wot přichodneho pjatka žadać. „Nochcu, zo dóstanjemy so do wikowanskeje wójny mjez USA a Europu“, rjekny Altmaier medijam, prjedy hač do Washingtona wotleća. Minister chce tam wo starosćach USA hladajo na wikowanje rěčeć, ale tež starosće Europy rysować.