Z wudaća: srjeda, 11 apryla 2018

Washington (dpa/SN). Po pozdatnym ­zasadźenju jědojteho płuna w Syriskej prezident USA Donald Trump bórzomne wojerske zasadźenje swojeho kraja njewuzamkuje. Njewočakowano wón tohodla wčera planowanu jězbu do Južneje Ameriki wotpraji a zwoła swojich wojerskich poradźowarjow. Syriska armeja je tuchwilu w dospołnej alarmowej hotowosći. Tež francoski prezident Emanuel Macron ma wojersku akciju přećiwo „chemiskim kapacitam“ w Syriskej za móžnu. Wón chcył w naležnosći z USA a Wulkej Britaniskej wuradźować a swój rozsud přichodne dny wozjewić.

Diskusijny forum z ministerskim prezidentom a ministrami

Niska (AK/SN). Łužica ma dobre šansy, stać so z přikładnym a inowaciskim regionom. Strukturna změna móhła hač do lěta 2040 wotzamknjena być. „Zhromadnje mamy móc za to. Wšitcy dyrbjeli so wobdźělić“, pozbudźi sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) připosłucharjow na forumje „Rozmołwy w Sakskej“. Wjace hač 200 zajimcow, mjez nimi wjesnjanosća, předewzaćeljo, wučerjo, wohnjowi wobornicy a čłonojo towarstwow, bě minjeny pjatk do Nišćanskeho wobydlerskeho domu přišło. Zhorjelski krajny rada Bernd Lange (tohorunja CDU) bě mi­nisterskeho prezidenta přeprosył. A tón je wjacorych ministrow sobu přiwjezł, kotřiž su w dźělnych forumach na pra­šenja wobydlerjow wotmołwjeli.

Tikotaceje pomazkoweje tyzy dla su w Balingenje pola Stuttgarta dźěłowu agenturu ewakuowali. Dwě hodźinje pozdźišo móžachu fachowcy za znješkódnjenje municije ludźi změrować: W metalowej tyzy ležeše časnik. 31lětny wopytar bě jón do tyzy połožił, ale je ­tyzu na zarjedźe zabył. Sobudźěłaćerjo ­tikotacy kašćik namakachu a wołachu policiju. Ta wšak muža nachwilnje zaja a cyły areal wokoło agentury zaraći.

Dźiwja ranca wosrjedź města je ludźi w porynsko-pfalcskim Neustadće znjeměrniła. Wobydler bě ju na třěše garaže wuhladał a hajnika informował. Jako tón přińdźe, skoči dźiwje swinjo z pjeć metrow wysokeje třěchi a smaleše po Hłownym torhošću do nutřkowneho města. Tam nadběhowaše hajnika a zrazy z hłowu do wjacorych wukładnych woknow. Skónčnje móžachu rancu do dwora hosćenca zamknyć, hdźež pak ju zatřělichu.

Zaso raz wukonja Zwjazkowe wustawowe sudnistwo dźěło němskeho knježerstwa. Sudnicy w Karlsruhe su rozsudźili, zo je dotalne wašnje wobličenja ležownostneho dawka zestarjene a zo ma so najručišo změnić. Lěta dołho su sej to zamołwići w komunach žadali, dokelž maja system předewšěm za njesprawny. Tak móže so stać, zo płaći wobsedźer moderneje wile na małej ležownosći mjenje dawkow hač wobsedźer małeje a stareje chaty na wulkej ležownosći. Nětko je Karlsruheske sudnistwo zamołwitych takrjec ze spara tor­h­nyło. Wažne při noworjadowanju budźe, zo njenastanu žane nowe njesprawnosće, kotrež předewšěm ludźi w strukturnje słabych wjesnych kónčinach poćežuja. Tu su tež komuny wužadane. Wone maja prawo, jednotne měritka z lěta 1935 zwyšić, zo bychu wjace dochodow měli. Na tamnym boku hodźa so měritka na dobro ludźi tež znižić. Marko Wjeńka

Karlsruhe (dpa/SN/MkWj). Zwjazkowe wustawowe sudnistwa žada sej spěšne noworjadowanje ležownostneho dawka, za čož ma zakonjedawar hač do klětušeho chwile. Dotalny zakład wobličenja rani wustawu a je dospołnje zestarjeny, kaž prěni senat sudnistwa wčera w Karlsruhe rozsudźi. Na blidźe měješe sudnistwo tři předłohi zwjazkoweho financneho zarjada a dwě wustawowej skóržbje přećiwo zakładam wobličenja w zapadnych krajach. Tak njeje sudnistwo hódnoćenje ležownosćow w nowych zwjazkowych krajach pruwowało. Liči pak z tym, zo nowe směrnicy přichodnje tež w nowych krajach nałožuja.

Aktualne rjadowanja tak mjenowaneho jednotneho měritka njebuchu dlěje hač 50 lět aktualizowane. „Wobličenje dawka so dźeń a bóle wot aktualnych poměrow zdaluje“, rjekny předsyda prěnjeho senata Ferdinand Kirchhof. Jednotne měritko definuje hódnotu ležownosće k postajenemu časej. Na zapadźe Němskeje je to lěto 1964, na wuchodźe 1935.

Dźensa před sto lětami padny sobuzałožićel Domowiny, Maćicar a redaktor, kapłan Jurij Deleńk, jako wojak pola francoskeho Armentièresa. 22. apryla 1882 bě so wón žiwnosćerskej swójbje we Wutołčicach narodźił. Po studiju teologije w Praze sta so lěta 1905 kapłan w Žitawje, hdźež staraše so tež wo čěskich wosadnych w jich maćeršćinje. Po tym studowaše na wučerja matematiki a fyziki. Přełožowaše tež ze słowjanskich rěčow. Wot lěta 1910 do 1914 kapłanješe zaso w Pirnje, Budyšinje, Plauenje a Kamjenicy. W tym času bě zdobom redaktor Katolskeho ­Posoła a přetwori Donnerhakec ćišćernju na nowe předewzaće. 1911 běše jenički Serb na kongresu słowjanskich žurnalistow w Běłohrodźe. A 13. oktobra 1912 bě jenički katolski duchowny mjez załožićelemi Domowiny. Němscy nacionalisća Deleńka zasadźenja za słowjanstwo dla hidźachu a přesadźichu jeho spěšnje do druhich městow. 1914 sta so wón z wučerjom w Ber­linje a dyrbješe do wójny. Jeho njepřećeljo postarachu so wo to, zo njebu ani wójnski duchowny ani na podwyška powyšeny. Dźensa w 19.30 hodź. spominaja w Baćonju z Božej mšu na kapłana Jurja Deleńka. Manfred Laduš

Praha (ČŽ/K/SN). Čěska zwonkaparlamentariska opozicija znowa nastupuje. Z wuspěcha zesylnjena, z demonstracijemi w mnohich městach znjemóžnić zapósłancej KSČM Zdeněkej Ondráčekej funkciju nawody wěstotneho wuběrka sejma (GIBS), zaměrja so wona nětko ­direktnje na ministerskeho prezidenta w demisiji a šefa hibanja ANO Andreja Babiša. Pod hesłom „Za porjadneho premiera a porjadne knježerstwo“ přewjedźe zwonkaparlamentariska opozicija w stolicy a w rjedźe dalšich městow protestne demonstracije přećiwo Babišej. Zasadnje wona ničo přećiwo tomu nima, zo něchtó z dobyćerki wólbow ANO na čole knježerstwa steji, Babiša pak nima za přihódneho, dokelž jeho Baćonjaceho hnězda dla juristisce přesćěhuja a dokelž je k tomu njejasnosćow nastupajo jeho sobudźěła z čěskej stasi (SB).

W Praze wotmě so na Wjacławskim naměsće hižo prěnja protestna demonstracija z wjace hač 10 000 ludźimi. Wótře su „Babiše do koše (klětki)“ wołali. Babiš sam je póńdźelu prěni raz rjekł, zo by akceptował, by-li prezident Miloš Zeman někoho druheho z ANO za premiera powołał.

Šoferojo z Prěčec do směra Budyšina a nawopak móža zaso bjez haćenja jěć. Nowy kružny wobchad mjez Błohašecami a Prěčecami je wot spočatka tydźenja za wobchad wotewrjeny. Tuchwilu wukonjeja dźěłaćerjo zbywace dźěła, rěka z krajneho zarjada za dróhotwar a wobchad (LASuV). Hač do kónca tydźenja pak ma wšitko hotowe być, zdźěli sobudźěłaćerka LASuV Isabell Siebert. Wot minjeneho julija kružny wobchad na statnej dróze S 100 a kolesowarsku šćežku podłu njeje twarja. Předewzaće, za kotrež su nimale milion eurow nałožili, měješe hižo loni w decembrje hotowe być. Wjedro pak bě tomu zadźěwało. Foto: SN/Maćij Bulank

Katharina Beyer wjedźe wot lońšeho konjacu ranch blisko Brětnjanskeho jězora. Nětko chce tam tež prěnje šćenjata wukubłać.

Wojerecy (SiR/SN). Wjacore konje pasu so na wobhrodźenym arealu a raduja so nad swojej wulkorumnej swobodu w přirodźe. Wobraz harmoniskeje symbiozy mjez zwěrjećom a přirodu hodźi so wulkotnje do idyliskeho motiwa kołowokoło Brětnjanskeho jězora. Katharina Beyer štapa w swojich čornych gumijowych škórnjach po pastwišću a měri so na synowe boksy, zo by raz pokuknyła, hač je wšitko w porjadku. Młodej žonje je přewšo wažne, swoje konje družinje wotpowědujcy picować. Na konjacym kuble, kotrež je loni w žnjencu wotewrěła, ma wona wšědnje wjele dźěła.

Gmejnska rada Slepo nadawki za planowanje wudźěliła

Slepo (AK/SN). Wobydlerjo wot wotbagrowanja hižo njepotrjecheneju wsy a wjesneho dźěla Slepjanskeje gmejny Rowno a Slepo-juh matej wopłóčki přichodnje centralnje wotwodźeć. To je tamniša gmejnska rada wčera z jenož jednym ­napřećiwnym hłosom wobzamknyła.

Po rozsudźe matej so Slepo-juh a Rowno tuž wobstejacej wakuumowej kanalizaciji za wotstronjowanje wopłóčkow w Slepom přizamknyć. Trěbne planowanje přizamknjenja k centralnej syći přewozmje inženjerski běrow LUG Engineering GmbH z Choćebuza. Tohorunja z jednym napřećiwnym hłosom su radźićeljo přepodaće nadawka w hódnoće 168 000 eurow mjenowanej firmje wobzamkli. „Delni zarjad za škit wodźiznow Zhorjelskeho wokrjesa je naš wopłóčkowy koncept wobkrućił. Gmejnska rada bě jón loni 10. oktobra wobzamkła“, rjekny nawoda zarjada za planowanje, twarstwo a hórnistwo Slepjanskeho zarjadniskeho zwjazka Steffen Seidlich na wčerawšim posedźenju rady.