Z wudaća: pjatk, 13 apryla 2018

Chětro hłódni drje běchu paduši, kotřiž su so w badensko-württembergskim ­Ottenhöfenje do rěznistwa zadobyli. Tam so njeznaći porjadnje wucychnowachu a spakosćichu dohromady wosom kilogramow swinjaceho mjasa kaž tež 28 wšelakich słódnych kołbasow. Ze swojej čerstwej rubiznu móžachu so zminyć. Škoda wučinja wjacore sta eurow.

Čućiwy nós policistki je ju ke konopjowej plantaži wjedł. Na přechodźowanju w schleswigsko-holsteinskim Hohen­lock­stedće zwěsći wona intensiwnu wóń konopje, sapacu z jednoswójbneho domu. Jeje kolegojo dom na to přepytachu a namakachu w dohromady pjeć stwach najmodernišu plantažu z 200 rostlinami a 140 sadźenkami, 600 gramow zapakowaneje marihuany a samo dwě pistoli. Sudnik pósła 36lětneho předchłostaneho plahowarja nablaku do jastwa.

Fulda (dpa/SN). Před pjekarnju w hessenskej Fuldźe je policija agresiwneho randalěrarja zatřěliła. Skućićel bě dźensa rano přistajenych a šofera, kiž pječwo wozy, zranił, někotrych z nich ćežko. Jako zastojnicy wokoło 4.20 hodź. k městnu rozestajenja dojědźechu, mjetaše muž kamjenje na nich a nadběhowaše jich z retlom. Policija jeho na to zatřěli. Pjekarnja njebě w tym času hišće wotewrjena. Pozadki nadpada njejsu dotal wujasnjene, runje tak mało kaž motiw muža. Pjekarnja leži w bydlenskej a přemysłowej štwórći. Mjeztym je Hessenski krajny kriminalny zarjad přepytowanja přewzał, štož je w padźe wužiwanja bróni z wašnjom. Loni běchu policisća w Hessenskej pjeć króć na ludźi třěleli a dwě wosobje smjertnje zranili.

Pětrohród (dpa/SN). Ruski politikar za zakitowanje njeliči z nadpadom USA w Syriskej. „K tomu njedóńdźe. Dotal njeje za to žanych přičin“, rjekny předsyda zakitowanskeho wuběrka ruskeho parlamenta Wladimir Šamanow w Pětrohrodźe. Połoženje njeje jednore, ale dotal stabilne, rjekny wón powěsćerni Interfax. Kaž Šamanow potwjerdźi, wón wočakuje, zo wšitko na ciwilizowane wašnje wotběži. Prezident USA Donald Trump bě srjedu z raketowym nadpadom w Syriskej hrozył. Washington winuje syriske knježerstwo, zo je jědojty płun w měsće Duma zasadźiło.

Předsyda parlamentneho wuběrka za turizm Michail Degtjarjow hroženjow dla před jězbami do krajow Bliskeho wuchoda warnuje. „Žiwjenje a strowota wotwisujetej wot jeničkeho čłowjeka, kiž z Washingtona twitteruje a so rozsudźić njemóže, hač objekty w Syriskej nadpadnje abo nic“, praji Degtjarjow.

Pomnik za wopory lětadłoweje katastrofy we Waršawje poswjećeny

Waršawa. Nawoda knježaceje pólskeje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PIS) Jarosław Kaczyński je sej minjenu wutoru wulki són spjelnił. Na Naměsće Piłsudskeho wosrjedź stolicy Waršawy poswjećichu tón dźeń hoberski pomnik za wopory lětadłoweje katastrofy pola Smolenska, při kotrejž bě runje před wosom lětami, 10. apryla 2010, te­hdyši statny prezident Lech Ka­czyński z 95 dalšimi wosobinami pólskeho towaršnostneho žiwjenja zahinył.

„Smy swój zaměr docpěli“, rjekny najsylniši muž Pólskeje, po tym zo bě kardinal Kazimierz Nycz pomnik požohnował. Wjacore delegacije – přiwuzni wo­porow, statny prezident Andrzej Duda a minis­terski prezident Mateusz Morawiecki ze swojimi ministrami – połožichu wěncy při monumenće, kotryž symbolizuje schodźenki do lětadła a zdobom hoberski narowny kamjeń. Do njeho su mjena wšitkich woporow zadypane. Na narodnym swjatku Pólskeje 11. nowembra ma na samsnym naměsće pomnik Lecha Kaczyńskeho k tomu přińć. Kak budźe wupadać, to dotal nichtó njewě.

Nastupajo wojerske zasadźenje přećiwo syriskemu knježerstwu je sej zapadny swět zhromadnje z USA wočiwidnje hižo přezjedny: Njeńdźe scyła wjace wo prašenje, hač Syrisku nadpadnyć, ale jenož ­hišće hdy, hdźe a na kotre wašnje. Hač je syriski mócnar Assad woprawdźe jěd ­zasadźił, abo hač běchu to na kóncu zběžkarjo, njeje scyła hišće wujasnjene. Wšojedne. Scenarij dopomina mje na wójny minjenych lět. Trjebaš winika, takrjec wulkeho złóstnika a hižo směš činić, štož chceš. Tónkróć pak je połoženje hinaše. Hrozy direktna wojerska konfrontacija mjez USA a Ruskej. Dosaha mała škrička, zo by sud rozbuchnył. Zo so Němska na wojerskej akciji njewobdźěli, je chwalobne. Trjebamy pak wjele wjace ludźi, kotřiž so za politiske rozrisanje zasadźeja a čłowjeski rozum wužiwaja. Tuchwilna wójnska hysterija je přewšo strašna a dyrbjała nas wšěch starosćić. Marko Wjeńka

Oxford (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo njeje po informacijach wonkowneho ministra Heika Maasa (SPD) ženje wo tym rozmyslowało, wobdźělić so na wojerskej akciji přećiwo Syriskej. To rjekny wón wčera w britiskim Oxfordźe a skedźbni zdobom na to, zo so Němska na mnohich městnach swěta wojersce angažuje. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je wobdźělenje Němskeje na wojerskim zasadźenju jako reakciju na wužiwanje jědojteho płuna w Syriskej wuzamknyła. Dotal njeje tež nichtó – ani USA ani Francoska ani Wulka Britaniska – Němsku wo pomoc prosył.

Jutře je tomu 80 lět, zo dyrbješe na přikaz nacistiskeje policije Slepjanski farar Bohuměr Rejsler swoju Slepjansku wosadu wopušćić. 11. jutrownika 1938 bě policija duchownemu pisomnje zdźěliła, zo njesmě wón „wohroženja zjawneho porjada a pokoja dla“ w Slepom hižo skutkować.

Rejsler bě so 16. nowembra 1902 němskemu duchownemu w Mittweidźe narodźił. Na studiju teologije w Lipsku ze­zna bohosłowc serbskich komilitonow a zajimowaše so sylnje za serbstwo. Lěto přebywaše tuž na Budestečanskej farje pola wyšeho fararja Morica Domaški. Rěčnje nadarjeny muž je tam tak derje serbšćinu nawuknył, zo móžeše w njej běžnje rěčeć a prědować.

LATERNA MAGIKA – to drje je wony znaty templ muzow, kotryž chcył kóždy wopytowar čěskeje stolicy znajmjeńša jónu dožiwić. Prěnje multimedialne dźiwadło swěta swjeći w aprylu 60lětne wobstaće. Za to wuhotuje předstajenja někotrych najwoblubowanišich inscenacijow a přewjedźe k tomu zetkanja z młodymi wuměłcami kaž tež z akterami na słužbje. Nic naposledk wopomni tež fenomenalny wuspěch Laterny magiki na swětowej wustajeńcy EXPO 1958 w Brüsselu, za kotruž dźě běchu tehdy tele cyle wosebite a dospołnje swojorazne dźiwadźelenje ekstra zdźěłali. Wumysliłoj běštaj sej fantastiske splećenje hratych a rejowanych scenow z hudźbu, filmami a dalšimi awdiowizuelnymi technikami režiser Alfréd Radok a scenograf Josef Svoboda. Składnostnje „diamantneje“ róčnicy Laterny magiki poskića tež wurjadnu inscenaciju „Kuzłarski cirkus“, kotraž je po swojej prapremjerje lěta 1983 wjace hač 6 500 předstajenjow měła. Přez 550 z nich zeskutkownichu wuměłcy we wjace hač połsta městach 17 krajow Europy a dalšich kontinentow.

W klubowni Choćebuskeho Serbskeho domu předstaji komponist Sebastian Elikowski-Winkler (naprawo) srjedu popołdnju nowu­ dźěćacu cejdejku „Zgubjone wěcy – Nowe źiśece spiwy“ z knihu. W njej namakaja zajimcy noty Winklera a teksty, kotrež je Werner Měškank (2. wotlěwa) spisał. Nošer Winkleroweho projekta je Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu Choćebuz. Na zynko­nošaku, kotryž sej wučerjo­ a šulerjo jako prěni naposkachu, spěwa Delnjoserbski holči sekstet. Nad produktom wjeselachu­ so tež Uta Henšelowa (nalěwo), Marja Elikowska-Winklerowa a Katja Donath (3. a. 4 wotlěwa). Foto: Michael Helbig

Pjatk 13.4. 19:00 Beneficny koncert ze Židźinskim a dalšimi chórami we Wojerowskej Janskej cyrkwi

  19:30 Předstajenje Kamenz can Dance w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle

Sobotu 14. a 15.4.   Swjedźeń w Halštrowskim Kohoutec zahrodniskim centrumje

  14:00 Dźeń wotewrjenych duri w Kamjenskej hudźbnej šuli na Macherowej 140a

  14:00 Wulět do wjelčeho regiona – zetkanje we wjelčej bróžni na Rěčičanskim Erlichtec dworje

  19:30 Literarno-hudźbny wječor z młodymi awtorami w Nukničanskej barace

  18:30 Zarjadowanje „Wěda wo susodach a čěska jědź“ z awtorom Hansom-Jörgom Schmidtom z Prahi w Budyskim Dźiwadle na hrodźe

  19:30 Premjera delnjoserbskeje inscenacije NSLDź „Wjelika­ wutšoba“ w Hochožanskim kulturnym srjedźišću

  19:30 Předstajenje Kamenz can Dance w Kamjenskim měšćanskim dźiwadle

  20:00 „Kak móža poprjancy žiwjenje wuchować“ – kabaretny wječor w Budyskim Kamjentnym domje

Njedźelu 15.4. do 6.5.   53. Wojerowske swjedźenske dny hudźby

  10:00 Krabatowy swjedźeń na Budyskim hrodźe

  11:00 Předstajenje Praskeje dźiwadłoweje skupiny Kome­dianća „Sym Krabat“ w Budyskim Dźiwadle na hrodźe

  11:00 Wulki nalětni swjedźeń we Wochožanskim parku błudźenkow