Z wudaća: srjeda, 08 awgusta 2018

ESF přeproša na konferencu

Wojerecy. Kak radźi so wróćo stajenych ludźi na sakskich dźěłowych wikach zarjadować? Předmjet rozjimuja na lětnej konferency Europskeho socialneho fondsa (ESF), na kotruž přeprošatej sakskej­ ministerstwje za hospodarstwo, dźěło a wobchad kaž tež za socialne a škit přetrjebarjow 1. oktobra do Wojerec. Wosebje wěnuja so přechodej do wukubłanja a powołanja.

Na 41. błótowski swjedźeń

Lubin. Program „Přaza“ Błótowskeho žónskeho chóra a modowa přehladka Lubnjowskeho labela Wurlawy Saryh Gwiszcz stej serbskej dypkaj w programje 41. błótowskeho swjedźenja wot 14. do 16. septembra w Lubinje. Hesło tradicionalneho korsa čołmow rěka „Lubin połny narodneje drasty“. Prěni raz změja swjedźenski porjad za škit hosći a terena.

Dobry w swětowym posudku

Dokelž je Jonas Matka swoju čapku zabył, dyrbi Damian Völkel koleze wupomhać a jeho wochłódnić. Sobudźěłaćerjej Borančanskeje firmy Bauch mataj tuchwilu „horcy“ nadawk, třěchu Haslowskeho hosćenca zwuporjedźeć. Foto: SN/Maćij Bulank

Lětni serial SN7. dźěl

Dźensniše „małe jewišćo“ zda so na prěni napohlad trochu zwonka našeho lětnjeho rjadu stać. Röhrscheidtowa bašta dźě je předewšěm jako alternatiwne hrajnišćo Serbskeho ludoweho ansambla znata. Nimo toho je tam nětko tež pokładnja domu zaměstnjena. W lěće 1496 jako dźěl Budyskeho měšćanskeho wob­twjerdźenja dotwarjena wěža słužeše w swojich dołho trajacych stawiznach mjez druhim jako składźišćo suknjernje, jako korčma a jako sydło towarstwa Schlaraffia Budissa. Wot lěta 1952 bě tam hłowny kostimowy fundus SLA. Po sa­něrowanju su baštu před třomi lětami w dźensnišej formje wotewrěli.

Bjedrichecy (AK/SN). Hižo wot apryla trajaca horcota a suchota, mało wětřika, wulke wuparjenja a přemało kislika k tomu wjedu, zo ryby w Slěbornym jězoru pola Łaza mrěja. „Cyły jězor je potrjecheny. Jeničce na 350 metrach přizwoleneho južneho přibrjoha, hdźež smědźa so ludźo kupać, su wot minjeneho štwórtka dwě tonje mortwych rybow wułójili, kotrež dowjezechu do připrawy za wotstronjenje zahinjenych zwěrjatow w Lenzu pola Mišna“, podšmórnje jednaćel wudźerskeho zwjazka Połobski florenc Drježdźany René Häse. „Po dotalnych wobličenjach je cyłkownje 20 tonow rybow w jězoru zahinyło. Za Slěborny jězor je to srjedźna katastrofa. Wuchowamy nětko to, štož hišće móžemy.“

Budyske měšćanske zarjadnistwo wužiwa­ składnosć, w swojich zjawnych pisomnych informacijach tež serbšćinu zapřijeć. Njewšědne to postupowanje, dokelž je po cyłej Sakskej hladajo na słužbny předpis němčina hamtska rěč.

Budyšin (SN/MiR). W sakskim słužbnym porjedźe (VwV Dienstordnung) z 28. junija 2018 rěka, zo „je w Sakskej němčina hamtska rěč“. Přiwšěm „maja so dóšłe spisy w serbskej rěči runje tak wobjednać kaž tajke w němskej rěči“. Nowinski rěčnik Budyskeho měšćanskeho zarjadnistwa Andre Wucht praji, zo maja pokiw wo nałožowanju serbšćiny při po­strownych formulach a při wužiwanju e-mai­lowych adresow za zajimawy. Wo přełožkach dotal rozmyslowali njejsu. „E-mai­lowe signatury su w copyright­designje města rjadowane, a tak měli je wšitcy sobu­dźěłaćerjo wužiwać“, Wucht podšmórnje.

Wučerstwo je Ralbičanej Bosćijej Bejmje wěc wutroby. Wón studuje předmjetaj sport a geografija w Halle. Njedawno přebywaše wospjet jako kubłar w rěčnym lěhwje Serbskeho šulskeho towarstwa we Wodowych Hendrichecach. „To je dobra składnosć, so w praksy wupruwować. W běhu studija dźě mamy złožić prak­tikum na polu zwonka­šulskeho dźěła.“ Lětuša wobsadka lěhwa je so Bosćijej Bejmje wospjet jara spo­dobała. Za połdra lěta­, tak so nadźija, budźe wón referendar. Za wučerstwo na gymnaziju je so wědomje rozsudźił. „Ze staršimi šule­rjemi móžeš hižo směški a tryski činić, woni to rozumja. Njetrjebaš jim telko rozjasnić, dokelž sej sami wšelake wobsahi wotkrywaja.“ Po studiju by rady w abo blisko domizny skutkował.

Šěrachow (SN/at). Plahowarjo jabłukow w Braniborskej wočakuja jara dobre žně, kaž Krajny zarjad za statistiku wozjewi.

Wo tajkim wuhledźe njemóže pola Stollec w Šěrachowje rěč być. Hornja Łužica pod suchotu ćerpi. To pytnje mějićel Bernhard Stolle na jabłučinach. Płody su nětko w fazy, zo maja po wulkosći rosć. Za to pak pobrachuje woda. Mjeńše jabłuka su jedna stronka, kotraž wunošk pomjeńša. Bernhard Stolle skedźbnja na dalši kwalitatiwny njedostatk: „Zo bychu płody za družinu typisku barbu dóstali, trjebaja nócnu temperaturu pod 10 stopnjemi celsija.“ Tuchwilnych jara ćopłych nocow dla pak sadowy ratar na jabłukach čerstwu barbu paruje. „Za to su často wot słónca kaž spalene a so k jědźi njehodźa, ale jeno za brěčkownju. Bu­du-li přichodne tydźenje wuměnjenja idealne, su normalne žně hišće docpějomne.“ Z druhimi słowami, čim wjace so dešćuje, ćim lěpše budu tež žně. Njewjedra z krupami pak bychu płodam škodźeli. Měnjenje Bernharda Stolle wobkrući Uwe Jentzsch, jednaćel zwjazka Sakski sad, prajo: „Normalne žně su hišće móžne.“

Washington (dpa/SN). Wikowanski kon­flikt­ mjez USA a Chinu so přiwótřa. Wot 23. awgusta chcedźa USA nowe cła 25 procentow na twory w hódnoće 16 miliardow dolarow zawjesć. Lisćina wudźěłkow je hižo zestajana, zdźěli běrow wiko­wanskeho społnomócnjeneho Roberta Lighthizera wčera wječor we Washing­tonje. Hižo wot spočatka julija płaća cła za chinske importy we wobjimje 34 miliardow dolarow. China žada sej za to cła na awta a wšelake zežiwidła z USA.

Strach zapalenja BMWjow

Mnichow (dpa/SN). Stracha zapalenja dla dyrbi 324 000 awtow typa BMW do zamkarnjow. Wotpowědny list dóstanu mějićeljo přichodny tydźeń, kaž z Mnichowa informuja. Potrjechene su BMW 3, 4, 5, 6, 7, X3, X5,X6 ze štyricylindrowym dieselowym motorom, kotrež je koncern w času wot apryla 2015 do septembra 2016 twarił. Tež awta ze šěsć­cylindrowym dieselowym motorom, twarjene mjez julijom 2012 a junijom 2015, dyrbja do zamkarnjow.

Njewjedra w Hessenskej

Wulke škody zawinił je wčera woheń na chěžach sydlišća w sewjerorynsko-­west­falskim Siegburgu blisko želez­niskeje čary Köln–Frankfurt n. M. W běhu krót­keho časa so płomjenja rozpřestrěchu a zni­čichu wjacore chěže. 15 ludźi njemóže hižo do swojich bydlenjow. Někotři su w nuzowym kwartěrje. Foto: dpa/Oliver Berg

Podstupim (dpa/SN). Strach horceje doby njehodźi so z wida klimowych fachowcow tež při dodźerženju Pariskeho klimoweho zrěčenja doskónčnje wuzamknyć. Tak by so zemja dołhodobnje wo tři do pjeć stopnjow celsija woćopliła a mórska hładźina wo dźesać do 60 metrow stupała, pisa Podstupimski institut za přeslědźenje klimowych sćěhow. Tuchwilu rozjimuje mjezynarodna skupina wědomostnikow na narodnej akademiji wědomosćow w USA móžnosće, kak to wot- wobarać. Přichodnje drje budźe wjele ćešo globalne sćoplenje zemje wěsće pola 1,5 do 2 stopnjow celsija zadźeržeć. Předewšěm zaběraja so wědomostnicy z pozhubjacym so lodom w Grönlandskej.