Z wudaća: štwórtk, 20 septembera 2018

Kniha z digitalnej komponentu

Budyšin. Druhi nakład w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłeje knihi Madleny Nasticcyneje „Što tam łazy, běha, lěta“ budźe bórze na předań. Tele wudaće je prěnje kompatibelne z digitalnym słuchopisakom BOOKiijom nakładnistwa Tessloff. To rěka, wužiwar móže nimo zwučeneho wašnja předčitanja z knihi sej tež zwuki a rymy naposkać.

8. oktobra nowy termin

Budyšin. Wotprajene 21. posedźenje Budyskeho wokrjesneho sejmika z minjeneje póndźele z wurjadnym posedźenjom 8. oktobra nachwataja. Za to za 29. oktober planowane zeńdźenje wo­krjesneho parlamenta njebudźe. Wo tym informowaše wčera Budyski krajnoradny zarjad. Njekorektneho wozjewjenja zjawneho přeprošenja dla bě zarjadnistwo 21. posedźenje wotprajiło.

Prapremjera bajkoweho filma

Wustajeńcu twórbow Wórše Lanzyneje w Budyskej SKI wotewrěli

Budyšin (SN/bn). Wosebita wustajeńca „Wórša Lanzyna – Žiwjenje a tworjenje“ je nětko w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji přistupna. Wčera wotewrěchu tam składnostnje 90. narodnin wu- znamneje wuměłče zestajanu přehladku. Sieghard Kozel, kiž bě so sylnje za to zasadźił wustajeńcu – tež jako počesćenje – zwoprawdźić, witaše něhdźe połsta hosći a wuzběhny wusahowacu rólu Wórše Lanzyneje za serbske tworjace wuměłstwo: „Wona je čerstwy duch do njeho přinjesła a je na wyši niwow pozběhnyła.“ Nimo toho mjenowaše Lanzynu „kaligrafku swětoweho wuznama“. Přikład za to bě jemu wustajeńca w New Yorku „International Calligraphy Today“, na kotrejž bu w lěće 1982 plakat Serbowki, pokazowacy rysowany akt a grafisce wuhotowany tekst Jurja Kocha, jako „jedna z pjatnaće najrjeńšich twórbow swěta“ wuzwoleny. Po krótkim biografiskim zarysu skónči Kozel swoju narěč z wosobinskej gratulaciju a rjekny: „Luba Wórša, smy wjeseli, zo će mamy!“.

Krajny sejm Braniborskeje je wčera serbske struktury w komunalnym zarjadnistwje skrućił. Zapósłancy přihłosowachu hłownohamtskemu skutkowanju społnomócnjenych za naležnosće Serbow we wokrjesach Sprjewja-Nysa, Hornje Błóta-Łužica a Dubja-Błóta kaž tež w bjezwokrjesnym Choćebuzu.

Podstupim (SN/at). Zastupjerjo wšitkich frakcijow běchu sej nastupajo serbske naležnosće wospjet přezjedni: Druhi zakoń wo změnje prawniskich předpisow wo prawach Serbow w kraju Braniborskej je wuraz žiweho mjeńšinoweho škita. Tam njeje jenož hłownohamtskosć wo­krjesnych społnomócnjenych za serbske naležnosće rjadowana, kotrychž kraj płaći. To wuzběhny ministerka za wědomosć, slědźenje a kulturu dr. Martina Münch (SPD). Wona so wjeseli, zo chcetaj dotal čestnohamtsce skutkowacaj Dytaŕ Freihoff (Dubja-Błóta) a Waltraud Ramotowa (Hornje Błóta-Łužica) w tutej funkciji nětko hłownohamtsce dźěłać.

Budyšin (CK/SN). Budyska měšćanska drasta njech je moderniša hač kruta katolska serbska narodna. Wona měła jako dospołna drasta spóznajomna być, módra ze žołtymi akcentami, kajkež stej měšćanskej barbje. „Chodźi-li 20 němskich a serbskich holcow w tej drasće jutry po Bohatej hasy a budu-li ze wšěch stron fotografowane, móhła wěc sama wot so dale běžeć“, rjekny dr. Beata Brězanowa wčera na posedźenju dźěłoweho kruha za serbske naležnosće Budyskeje měšćanskeje rady, do kotrehož je jako wěcywustojna wobydlerka powołana. Zahoriće je wona swój nastork přednjesła, štož sej gremij tež za druhe ideje přeje.

Horni Hajnk (SN/MiR). Hdźe je Rifko za najlěpšimi hribami čušlił? A na kotrym haće je kołp Hadrijan swoju towaršku namakał? Za wotmołwami na tutej a dalše prašenja slědźeše tele dny na wšě sto wuknjacych Ralbičanskeje a Pančičansko-Kukowskeje zakładneje šule w Hornim Hajnku. Kamjenska župa „Michał Hórnik“ bě jich a rjadowniske wučerki na projektne dny přeprosyła. Na wšelakich stacijach zaběrachu so šulerjo w skupinach ze žiwjenjom a skutkowanjom spisowaćela Jurja Brězana. Wosebje powabliwe jim bě, sej jeho bydlenski dom a přirodnu ležownosć bliže wobhladać.

Kerpen (dpa/SN). Po smjerći žurnalista w zwisku z dwělomnym rumowanjom štomowych domow w Hambachskim lěsu kriminalna policija njezbožo nětko přepytuje. Pokiwy na njeskutk pak nima. Za to su zastojnicy na městnje, zo bychu areal zawěsćili, kaž rěčnica policije zdźěli. Domy na štomach pak najprjedy raz dale njerumuja. Młody žurnalist, kiž bě žiwjenje protestowacych aktiwistow dokumentował, je so wčera na wisatym mosće mjez štomomaj přełamał a 15 metrow do hłubiny padnył.

Kontrole přećiwo handyjam

Berlin (dpa/SN). Po wšej Němskej přewjedźe policija dźensa kontrole, měrjace so předewšěm přećiwo šoferam, kotřiž najebać zakaz za wodźidłom mobilny telefon wužiwaja. Tež kolesowarjow su přepruwowali. Po trochowanju policije połojca wšěch šoferow za wodźidłom telefonuje, byrnjež chłostanja stajnje zaso zwyšili. Kóždy šesty šofer samo powěsće pisa a njekedźbuje w tym času na wobchad.

Alarm jěda dla žort był

„Jatba pod hokatym křižom“ je hesło wčera wotewrjeneje noweje trajneje wustajeńcy wopomnišća Budyšin. „Stawizny domu tak skónčnje dospołnje wotbłyšćujemy“, rjekny nawodnica institucije Silke Klewin. Přehladka wěnuje so na zakładźe 30 dóńtow jednotliwcow – woporow runje tak kaž sobuběharjow a skućićelow – justicy w času nacionalsocializma. Foto: SN/Maćij Bulank

Němske mišterstwa pomjatkowych atletow wotměja so jutře a sobotu w Magdeburgu. Něhdźe 25 wobdźělnikow so wubědźuje, štó móže sej w najkrótšim času najwjace słowow, wobrazow a ličbow spomjatkować. Amtěrowacy němski mišter Simon Reinhard z Mnichowa chce nowy Guinnessowy rekord nastajić: 38lětny chce spytać, sej sto cyfrow w prawym rjedźe w mjenje hač 50 sekundach spomjatkować.

Wosa w Lkw-ju je na awtodróze A 4 w Durinskej kilometry dołhe haćenje zawinowała. 30lětny šofer nakładneho awta bě spytał wosu ze swojeho jězdźidła wućěrić. Njedaloko Gery pak zhubi kontrolu nad wodźidłom a z awtom zwróći. Na A 4 dóńdźe na to k pjeć kilometrow dołhemu haćenju wobchada. Wodźer Lkw-ja bě so na zbožo jenož lochko zranił. Wosa drje je so „njezranjena“ z awta dóstała.

Berlin (dpa/SN). Pod wulkim ćišćom stejaca předsydka SPD Andrea Nahles powyšenje prezidenta zwjazkoweho wustawoškita Hansa-Georga Maaßena na statneho sekretara raznje kritizuje. „Mam to za ćežko zrozumliwe a za wopačne“, rjekny Nahles wčera wječor w telewiziji ZDF. Zdobom pak wona zakitowaše, zo je rozsudej nutřkowneho ministra Horsta Seehofera (CSU) přihłosowała, dokelž njebě zwólniwa tajkeje personalije dla knježerstwo woprować, „najebać wšě bolosće, kotrež to načinja“. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) mjenowaše wotwołanje Maaßena na čole wustawoškita „prawy a wažny rozsud“.

Powyšenje Maaßena je w SPD masiwne spjećowanje zbudźiło a wohroža přichod wulkeje koalicije. SPD bě sej Maaßenowych wuprajenjow w zwisku z namócnosćemi w Kamjenicy dla žadała, jeho wotwołać. Seehofer jeho zakitowaše. Wutoru běchu so dojednali, zo Maaßena jako statneho sekretara do nutřkowneho ministerstwa přesadźa. Za to je Horst Seehofer statneho sekretara Gunthera Adlera, čłona SPD a fachowca za bydlenje a twarstwo, nachwilnje pensionował, štož w SPD přidatny hněw zbudźa.

Salzburg (dpa/SN). Bjez wuslědkow nastupajo migraciju skónči so wčera prěni dźeń wjerškoweho zetkanja Europskeje unije w Salzburgu. Kaž prezident komisije EU Jean-Claude Juncker powěsćerni dpa rjekny, njejsu so rozdźělne pozicije jednotliwych krajow zbližili. Temu chcychu dźensa dale wobjednawać. Cyłkownje 28 statnych a knježerstwowych šefow je pjeć hodźin diskutowało, zo bychu prašenje rozrisali, kak z wuchowanymi ćěkancami wobchadźeć.

Dalša wusahowaca tema bě planowany wustup Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije. Premierministerka Theresa May wabješe za swoje plany, kotrež předwidźa tež po brexiće dale wuske hospodarske styki z EU. Wona žadaše sej wot EU wjace zwólniwosće ke kompromisam. To samsne wočakuje prezident Rady EU Donald Tusk wot Wulkeje Britaniskeje. Wjele chwile wjace njeje: Njedyrbjało-li k dojednanju dóńć, hrozy klětu w měrcu chaotiski łamk z Europskej uniju.