Z wudaća: póndźela, 08 oktobera 2018

Zlět chórow w čěskej stolicy

Praha. Unija čěskich spěwarskich towarstwow je po 80 lětach zaso zlět chórow w Praze přewjedła. Něhdźe 350 spěwarjow zanjese sej zhromadnje pěsnje mjez druhim na Naměsće Václava Havela. Mjez hosćimi běchu tež zastupnicy Zwjazka serbskich spěwarskich towarstwow, Jadwiga Kaulfürstowa přednjese postrowy. Jědnaće chórow wuhotowa koncertaj na žurli Praskeho chóra Hlahol.

Pegel Sprjewje konstantny

Choćebuz. Najebać dlěje trajacu suchotu wostanje pegel Sprjewje w Berlinje a Braniborskej hač do kónca oktobra konstantny. To zmóžnja přitok wody z jěz­orow bywšich brunicowych jamow a rěčnych zawěrow. Wjacore wo­krjesy kaž tež město Choćebuz běchu suchoty dla zakazali wodu ze Sprjewje klumpać.

Ministerka Stange w Israelu

Myta a čestne znamješka Domowiny 2018 přepodate

Budyšin (SN/MiR). Swjatočna atmosfera knježeše na wuznamjenjenskim zarjadowanju z hudźbu Jana Brězana ze Smječkec na žurli Budyskeho Serbskeho domu. Předsyda Domowiny Dawid Statnik wi­taše zańdźeny pjatk syłu hosći na lětuše spožčenje Myta Domowiny, dalšich za Myto Domowiny za dorost kaž tež za čestne znamješko narodneje organizacije. „Waš angažement, waša rozžahłosć a kreatiwita su stołpy, kotrež tworja zakład nahladnosće a kompetency Domowiny“, rjekny Dawid Statnik w swojej swjedźenskej narěči.

Njeličomnje wjele rybow je w awgusće w Slěbornym jězorje zahinyło. Wjedli běchu k tomu tydźenje trajaca horcota a suchota, mało wětřika, njepřihódne worštowanje wody w jězoru a pobrachowacy přitok čerstweje wody. Wo wuskut­kach a wuhladach do přichoda je so Andreas Kirschke z wob­hospo­darjerjom campingownišća Falkom­ Nowot­nickom rozmołwjał.

Kak sće wo mrěću rybow zhonił?

F. Nowotnick: Trajni camperojo su mje 2. awgusta zawołali, rozprawjejo wo wjele mortwych rybach, připławjenych na južny přibrjóh Slěborneho jězora. Nichtó njemóžeše to přirjadować, a starosćachmy so. Temperatura wody blisko přibrjoha wučinješe w awgusće 28 stopnjow nad nulu. Bliska Sprjewja měješe lědma wodu, a tak njebě wottam žanoho přitoka.

Kak sće na campingownišću reagował?

F. Nowotnick: Naši sobudźěłaćerjo, někotři dowolnicy a wudźerjo su mortwe ryby zezběrali. Wudźerski zwjazk Elbflorenz je na městnje kontejner nastajić dał. Dokelž pak bu tón hakle po něšto dnjach wuprózdnjeny, bě smjerd wobćežowacy.

Kajke běchu reakcije zarjadow?

Hosćencow je w Hornjej Łužicy tójšto, a su tež derje wopytane. Štó dźě njeda so rady wot kucharjow ze słódnymi kreacijemi zapleńčić. Hač słódka, eksoti­ska abo domjaca kuchnja, kóždy ma zawěsće faworita, hdźež sej rady jědź popřeje. Wot spočatka nowembra móža ludźo wo swojim najwoblubo­wanišim hosćencu w Hornjej Łužicy wothłosować.

Budyšin (SN/BŠe). Turisća a domoródni stajeja často prašenje za najlěpšimi ho­sćen­cami w Hornjej Łužicy. Poskitki wšak su mnohostronske. Hač bara, ko­fejownja abo restawrant, za jedyn z nich so rozsudźić njeje scyła tak lochko.

Mjeztym hižo pjaty raz pyta Hornjo­łužiska app zhromadnje z kooperaciskim partnerom, Drježdźanskej DeHoGa, najwoblubowaniši hosćenc. Wobydlerjo a hosćo Hornjeje Łužicy maja sami rozsudźić a su tak zdobom jurorojo. Wot­hłosować smědźa wobdźělnicy pod www.oberlausitz-app.de, hdźež su tež wšitke trěbne informacije podate. Kóždy ma jenož jedyn hłós. Požadanski čas za hosćency je lětsa hač do 25. nowembra předwidźany. Hač do 2. januara maja potom ludźo wothłosować.

Wulki nawal knježeše sobotu při Radworskim kupowym haće: Tamniše kupowe towar­stwo bě na kóždolětny rybarski swjedźeń prosyło. Mnozy přińdźechu, zo bychu sej čerstwje zarězaneho karpa kupili a sobu domoj wzali. Druzy wužichu poskitk, sej pječeneho abo kurjeneho karpa abo rybičkowu cyłtu hnydom na městnje zesłodźeć dać. Nimo toho poskićeše Měrćin Pawluš swoju woblubowanu hrochowu poliwku. Zarjadowarjo móžachu spokojom być: Hižo w zažnych popołdnišich ho­dźinach bě wšitko rozpředate. Mjez pilnymi pomocnikami bě tež Radworčan Stefan Paška (hlej foto), kiž je ryby na kromje hata rězał. Foto: Werner Müller

Šunow (SN/JaW). Statny škit přepytuje aktualne podawki pjatkowneje diskoteki w Šunowje. Tam bě w nocy na sobotu k bijeńcy dóšło, kaž Zhorjelski policajski zarjad informuje.

Před hosćencom rozestaještaj so młodostnaj, jedyn biješe tamnemu do mjezwoča a do brjucha. Přiwołanej jednotce Kamjenskeho policajskeho rewěra zwěsćištej, zo bě 17lětny lochce zranjeny. „Sku­ćićel so chowaše, móžachmy pak jeho­ z pomocu swědkow namakać a personalije 19lětneho bička z Budyšina zwěsćić“, rěka w rozprawje zastojnikow.

Krótko po tym so situacija přiwótři. Na parkowanišću Fabrikskeje hospody dóńdźe k dalšim rozestajenjam, mjez druhim ćisny młodostny prózdnju blešu na dalšeho. Policisća hnydom zakročichu a napisachu sej personalije štyrjoch muži z Bu­dyskich kónčin. W rozestajenju steještej sej po zdaću skupinje Serbow a rusce rěčacych ludźi napřećo. Kaž SN zhonichu, jednaše so prawdźepodobnje wo Němcow ze sprjewineho města, kotřiž k prowokaciji rusce rěčachu. Wobkrućenej pak wobě twjerdźeni njejstej. Statny škit prosy tuž swědkow wo pomoc.

Incheon (dpa/SN). Globalne woćoplenje swěta na 1,5 stopnjow wobmjezować je po nahledźe swětoweje klimoweje rady IPCC přeco hišće technisce móžno. Za to pak dyrbjeli na wšitkich polach spěšnje jednać, kaž rěka we wurjadnej rozprawje gremija dwaj měsacaj do přichodneje klimoweje konferency UNO w pólskich Katowicach. Globalny wustork škódneho wuhlikoweho dioksida ma so hač do lěta 2030 społojčić a w lěće 2050 nulu docpěć, sej awtorojo rozprawy žadaja.

Chorwaća poražku poćerpjeli

Sarajewo (dpa/SN). Při wólbach třiwosoboweho statneho nawodnistwa Bosniskeje-Hercegowiny su Chorwaća z Hercegowiny ćežku poražku poćerpjeli. To je jich dotalny zastupnik w gremiju Dragan Čović přiznał. Město Čovića budźe Chorwatow přichodnje ze Sarajewa pochadźacy Željko Komšić zastupować. Mjez bosniskimi muslimami je so zastupnik najwjetšeje strony SDA Šefik Džaferović přesadźił. Južni Serbja su přez swojeho wjelelětneho nawodu Milorada Dodika znowa zastupjeni.

Knježerstwo wjetšinu zhubiło

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je sobotu wšoněmski zlět Młodeje unije w schleswigsko-holsteinskim Kielu wopy­tała a k delegatam porěčała. Tam jej předsyda młodźinskeje organizacija Paul Ziemiak nimo dešćoweho kabata tež nohajcy dari (hlej foto). Něhdźe tysac delegatow je w Kielu wo přichodźe Němskeje debatowało. Dešćowy kabat a nohajcy maja mnozy za jasny signal młodych čłonow CDU a CSU, zo móhli sej přichod kraja bjez Merkel předstajić. Foto: dpa/Carsten Rehder

Hodowne štomy za 260 eurow móža sej ludźo wotnětka w thailandskej stolicy Bangkoku skazać. Rjećaz kupnicow Villa skazanki za originalne štomy přijimuje. Předawać chcedźa je wot spočatka decembra, kaž rěkaše. Poskitk měri so na mnohich wukrajnikow ze zapadnych krajow, kotřiž z powołanskich přičin w Bangkoku bydla. Tući maja kóžde lěto wulke problemy, sej porjadny hodowny štom w stolicy wobstarać.

Pěši z koleskatymaj kófromaj na awtodróze po puću běštaj mužej sobotu njedaloko wotjězdki A 4 Budyšin-wuchod. Policistam wonaj rozłožištaj, zo staj po puću do swojeje ukrainskeje domizny. Wjacori šoferojo běchu zastojnikow alarmowali. Tući pěškow na přichodne parkowanišćo dowjezechu a powučichu, zo njesmětaj po awtodróze nóžkować. Zwotkel běštaj přišłoj, njeje znate.

Berlin (dpa/SN). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke sej žada, brunicu we Łužicy znajmjeńša hišće dwaj lětdźesatkaj wudobywać. „Brunica we Łužicy je kónčna, kaž to surowizny scyła su. Rěčimy tu wo 40tych lětach“, rjekny politikar SPD sobotu wječor we wusyłanju sćelaka ARD „Rozprawa z Berlina“. To je „porjadna perspektiwa za region. Ludźo trjebaja wěstotu, runje ći, kotřiž tam dźěłaja.“

Woidke potwjerdźi, zo njesměłoj so škit klimy a zachowanje dźěłowych měst­now mjez sobu wuhrawać. „Diskusija zwonka potrjechenych kónčin je zasadnje wopačna. Dyrbimy w Němskej runje jako industrijnym kraju narok měć, škit klimy a dźěłowe městna zwjazać.“

Zwjazkowe knježerstwo je k mjeno­wanej temje wuhlowu komisiju zasadźiło. Gremij „Rozrost, strukturna změna a dźěło­“ ma hač do kónca lěta strategiju za kónc zmilinjenja brunicy zdźěłać. ­Hišće w oktobru ma koncept wo strukturnej změnje we wuhlowymaj kónči­nomaj Němskeje předležeć.