Z wudaća: štwórtk, 18 oktobera 2018

štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Krótkopowěsće (18.10.18)

Zhromadne dźěło sylnić

Mlynky. Rěče narodnych mjeńšin w zjawnosći je ćežišćo 21. seminara dźěłoweje skupiny słowjanskich mjeńšin Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN, kotryž su dźensa w madźarskim Mlynky zahajili. Serbow zastupuje mjez druhim Bjarnat Cyž. Hač do njedźele chcedźa wo zlěpšowanju situacije mjeńšin a wo sylnjenju zhromadneho dźěła na europskej runinje debatować.

Sobudźěłaćerja suspendowali

Rózbork. Wysoka šula sakskeje policije w Rózborku tuchwilu wumjetowanja přećiwo sobudźěłaćerjej manipulowanja dla pruwuje. Muža su mjeztym ze słužby wuwjazali. Přećiwo njemu su chłostanske jednanje a interne disciplinarne jednanje zahajili, kubłanišćo policije zdźěla. Wumjetuja jemu, zo je wobsahi a wuslědki klawsury studentam dale dawał.

Za wjace pólskich studowacych

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Złota nazyma nas zahorja. Wjedro je tele dny najebać suchotu nimale perfektne z přijomnej temperaturu a słóncom. Přiroda předstaja so w złotožołtym łopjenowym šaće abo cyle čerwjena, kaž tu při Brětnjanskim jězoru. Foto: Silke Richter

wozjewjene w: Łužica
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Klětu maja wo spěchowanju jednać

111. Kulturny konwent je so wčera na swo­jim zeńdźenju w Stróži zaběrał mjez druhim z hospodarskim planom a jón wobzamknył. Institucionelne spěcho­wanje wučinja za lěto 2019 15,9 milionow eurow.

Stróža (SN/MiR). Hudźbne šule, mobilne dźěło za młodźinu a Wojerowski kom­pjuterowy muzej Conrad Zuse maja z eta­ta kulturneho ruma Hornja Łuži­ca­Delnja Šleska dóstać klětu wjace pjenjez hač dotal. Institucionalnje spěchowane zarjadnišća dóstawaja financy w dotalnej, resp. aktualnym žadanjam, kaž wurunanju inflacije přiměrjenej wysokosći. Za dźiwadła płaći dale wobzamknjenje jednotliwych budgetow z lěta 2014. Tute pak 2019 wuběži. Tuž ma so klětu znowa jednać.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Festiwal jako forum dialoga

W Choćebuzu wospjet wuchodna Europa ćežišćo – serbski podźěl stabilny

Choćebuz (SN/bn). Němy film „Cuzy ptačk“ twori zakład trailera za lětuši 28. Filmowy festiwal Choćebuz (FFC). Znaty režiser Axel Ranisch je scenu z njeho adaptował a zdobom wocuzbnił: nje­japcy je protagonistka wosrjedź Błótow z třomi afriskimi wojowarjemi konfrontowana. „Tak podamy so na jězbu po času z lěta 1911 hač do přitomnosće, wot debita Serbow w kinje hač k strachej před njeznatym a cuzym dźensa“, rozłoži jednaćel festiwal zarjadowaceje firmy pool-productions Andreas Stein wčera na nowinarskej konferency FFC w Choćebuskim Měšćanskim domje. Nimo trai­lera předstaji wón „dotal najwobšěrniši program“ a připowědźi wot 6. do 11. nowembra dohromady 220 filmow z cyłkownje 45 krajow, mjez nimi 65 němskich a dźesać swětowych premjerow. Do wubědźowanja wo „Lubiny“ su dohromady 31 přinoškow wuzwolili.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Biografije pisać při kofeju

Budyski žónski centrum chce zajimcow do powědanja wabić. Zaměr je zeznać „Kofejownju powědanja“ a so tak zaběrać z prašenjom, kak nastawaja spisane biografije wšelakich ludźi.

Budyšin (SN/MiR). Kofejownja powě­danja ma měć tři dźěłarnički. Hižo přichodnu wutoru chcedźa prěnju z nich na Karla Marxowej w sprjewinym měsće wotměć. „Chcemy zawjesć do temy kofejownje powědanja. Wšako je to připóznata metoda za powědanje a dopomnjeće“, zdźěli Fränzi Straßberger z Budyskeje žónskeje iniciatiwy. „Wažne je nawuknyć metody powědanja.“ Zdobom pak chcedźa, zo dožiwja přitomni live připowědźenu kofejownju powědanja.

wozjewjene w: Kultura
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Pólne dźěło je prochojta naležnosć

Na zahonje mjez Wjerbnom a Rubynom w Delnjej Łužicy je tónle wobraz nastał. Ale hač tam abo w srjedźnej a Hornjej Łužicy, wšudźe su nazymske pólne dźěła tuchwilu z tójšto prochom zwjazane. Łužiscy ratarjo čakaja žedźiwje na dešć, dyrbja pak so z trajacej suchotu wotnamakać. Najebać to wukonjeja wšě dźěła, kotrež su nazymu trěbne. To wobkrući Holger Schulz, za plahowanje rostlin zamołwity w Kulowskej towaršnosći MKH. Najbóle wohrožuje pobrachowacy dešć wusywany rěpik. Tón trjeba mokrotu, zo by schadźał, hewak symješka zeschnyja. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Hospodarstwo
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Za lěpšu kwalitu wody Sprjewje

Podstupim (dpa/SN). Kraj Braniborska dźěła na zawjazowacych cilowych hódnotach za kwalitu wody Sprjewje. Prěnje naćiski k wukazam nastupajo koncen­traciju železa a sulfatow předleža a maja so nětko z hospodarskim ministerstwom wothłosować, zdźěli ministerstwo za wobswět powěsćerni dpa w Podstupimje. Z blakami zežołtni přewjele železa wodu Sprjewje, runje tak su zwyšene hódnoty sulfatowych selow problem. Jedna přičina su bywše brunicowe jamy. Wukazy maja wódnym zarjadam ze zakładom być, zo bychu cilowe hódnoty nastupajo kwalitu wody docpěli.

Porno tomu Sakska tajke konkretne předpisy njeplanuje, kaž bě z wobswě­toweho ministerstwa w Drježdźanach zhonić. Tam su přisłušne sakske hór­nistwowe a wódne zarjady we wuskim fachowym kontakće. W Sakskej nałožowane koncepty hižo skutkuja a přinošuja k tomu, poćeženja dale pomjeńšić a tak tež połoženje w Braniborskej polěpšić.

Statne hórnistwowe saněrowanske předewzaće LMBV hižo lěta na polěpšenju kwality wody dźěła. Wuspěchi přeco zaso su, problemy pak runje tak.

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

Wjace rentnarjow dźěła

Berlin (dpa/SN). Podźěl dźěłacych rentnarjow je minjene dźesać lět widźomnje rozrostł. Loni cyłkownje 16,1 procent ludźi w starobje mjez 65 a 69 lětami powołansce skutkowaše. Lěta 2007 bě to runje 7,1 procent, potajkim mjenje hač połojca, Zwjazkowy statistiski zarjad zdźěla. Při tym njeńdźe jenož wo to, sej k renće něšto přizasłužić. Mnozy chcedźa dale w towaršnostnym žiwjenju a w dźěłowym wobswěće wostać. Nimo toho su jich powołanske nazhonjenja dale prašane.

Kritizuje přesadźenje pomocy

Berlin (dpa/SN). Prezident Zwjazka ra­tarjow Němskeje, Joachim Rukwied, je pře­sadźenje wot Zwjazka a zwjazkowych krajow wobzamknjeneje pomocy za wot suchoty potrjechenych ratarjow kritizował. „Procedura njedowola spěšnu a skutkownu pomoc“, rjekny Rukwied dźensa w Berlinje. Burja su z tym pře­ža­dani. Nimo toho traje wšitko předołho. Prezident zwjazka ratarjow namołwja Zwjazk a kraje, pomocny program zjednorić. Po dołhej suchoće chcedźa ratarjam 340 milionow eurow wupłaćić.

Dieselowe awta zešrótować

wozjewjene w: Kraj a swět
Z wopominanskej stražu na Choćebuskich Starych wikach je rězbar Rainer Opolka wčera přećiwo namocy a hidźe demostrował. Za to je tam štyri bronzowe wjelče plastiki a informaciske tafle nastajił. Braniborski wuměłc je wjelki hižo we wjacorych městach­ Němskeje wustajał, naposledk před monumentom Karla-Marxa w Kamjenicy. Wone symbolizuja namóc, hidu a prawicarskoradikalne nastajenje. Protest Opolki měri so wosebje přećiwo radikalizowanju AfD. Foto: Michael Helbig

wozjewjene w: Kraj a swět
štwórtk, 18 oktobera 2018 14:00

To a tamne (18.10.18)

Njewočakowany pjenježny dar štyrjoch milionow je mała francoska gmejna Courville-sur-Eure dóstała. 93lětna ně­hdyša dźiwadźelnica je sumu swojej ródnej wsy sto kilometrow juhozapadnje Parisa­ zdźědźiła. Dar je pak z wukazom zwjazany, zo maja pjenjezy za twar dźiwadłoweje žurle nałožić, nowiny roz­prawjeja. Gmejnska rada je dar mjeztym přiwzała, kotryž je dwójce tak wysoki kaž cyłolětny etat gmejny.

Wotjězdku awtodróhi blokować dał je měšćanosta nakromneje štwórće Parisa, dokelž njebě městačko Chatenay-Malabry na wobchadnej tafli noweje awto­dró­hi A 86 naspomnjene. Blokada ma trać, doniž mjeno města na tafli njesteji, měšćanosta nowinarjam rjekny. Wón je sej toho wědomy, zo ma zawrjenje wotjězdki njepřijomne sćěhi za wobydlerjow. „Dźe wo to, ćišć na zamołwitych wukonjeć.“

wozjewjene w: To a tamne

Serbska debata

nowostki LND