Z wudaća: wutora, 06 nowembera 2018

Rjemjesło sobu zapřijeć

Grodk. Grodkowski zapósłanc zwjazkoweho sejma dr. Klaus-Peter Schulze (CDU) wobžaruje, zo njeje rjemjesło w komisiji za rozrost, strukturnu změnu a dźěło zastupjene. Po jeho słowach wučinja přerězna mzda we Łužicy z hórniskim wobłukom 4 200 eurow, bjez njeho 2 200 eurow. „Rjemjesło wotwisuje wot wuhloweho a energijoweho hospodarstwa, zwotkelž ma wjele nadawkow.“

Přepytuja mysterij materije

Genf. Z nowymaj eksperimentomaj chcedźa wědomostnicy Europskeje organizacije za jadrowe slědźenje (CERN) přepytować, čehodla eksistuje w swětnišću wjele wjace materije hač antimaterije. Byrnjež wobě přirunajomne fyzikaliske kajkosće měłoj, njeje dotal teorije za njewurunane rozdźělenje. Wčera su slědźerjo tohodla nowej připrawje za produkciju antiwodźika zapinyli.

Zapozdźenja a wupady

Choćebuz (SN/bn). Wubědźowanje FilmSchau twori kóždolětnje njeoficialny za-zběh Choćebuskeho filmoweho festiwala (FFC). Wčera su w tamnišim filmowym dźiwadle Weltspiegel cyłkownje tři twórby wuznamjenili.

Hłowne, z 1 500 eurami dotěrowane myto, kotrehož sponsor je statny sekretar za medije a mjezynarodne styki Thomas Kralinski, spožčichu krótkofilmej „Tak blisko, tak daloko“. We wobkrućenju rěka, zo přeswědča pask Grodkowskeje režiserki Alexandry Grafke ze swojim „cyle na kinematografiske powědanje město dialogow złožowace so wašnje“.

Wosebite myto Załožby za serbski lud w hódnoće 1 000 eurow připóznachu Leonej Babucke z Radebeula za jeho doku­mentaciski portret „Přirodoškitny wulkoprojekt łužiska jězorina“. We wopodstatnjenju wuzběhny jury – wobstejaca z wjelelětneho koordinatora Berlinskeho festiwala krótkofilmow Interfilm Hansa Hodela a łužiskeju filmowcow Isy Micklicojc a Romana Pernaka – „přewšo jimace wulkotne wobrazy, pokazowace změny w regionje“.

Žadaja sej skónčnje acubijowy tiket

Budyšin (SN/BŠe). Šulerjo a wukubłancy su wotwisni wot bliskowobchadnych srědkow. Město toho zo dóstawaja šulerjo pjenježnu podpěru Budyskeho krajnoradneho zarjada, dyrbja wučomnicy jězbne kóšty sami zwjesć. Wokrjesne rjemjeslnistwo Budyskeho wokrjesa je naprašowanje mjez młodostnymi, kotřiž wuknu mjez druhim w Budyskim šulskim centrumje za hospodarstwo a techniku, kaž tež mjez studentami statneje studijneje akademije sprjewineho města přewjedło. Přerěznje maja wukubłancy 113,70 eurow měsačnje za wužiwanje bliskowobchadnych srědkow nałožić. Wo­krjesni rjemjeslnicy sej tuž žadaja wot zamě­ro­weho wobchadneho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska (ZVON) acubijowy tiket. Wuslědki naprašowanja přepo­dachu minjeny štwórtk předsydźe ZVON kaž tež wobchadneho zwjazka Hornje Łobjo, krajnemu radźe Budyskeho wokrjesa Michaelej Harigej (CDU).

Berlin/Drježdźany (SN/at). Do dźěłoweje skupiny zwjazkoweho knježerstwa, kotraž ma namjety za reformu restriktiwneho zakonja wo změnje mjeńšinowych mjenow zdźěłać, su nimo zastupjerjow přisłušneju zwjazkoweju ministerstwow nutřkowneho a justicy štyrjoch profe­sorow uniwersitow Mnichow, Marburg, Düsseldorf a Regensburg kaž tež po jednym zastupjerju Zwjazkoweho sudnistwa a zarjadniskeho sudnistwa Mannheim a nimo toho nawodu Augsburgskeho stawnistwa powołali. To wotmołwi prof. dr. Günter Krings ze zwjazkoweho ministerstwa nutřkowneho na małe naprašowanje sakskeho zapósłanca FDP Torstena Herbsta.

Zakładne zrěčenje wo přesydlenju Miłoraza móža nětko podpisać. Wčera je Trjebinska gmejnska rada za to zelenu swěcu dała, pod přikleskom Miłoražanow.

Miłoraz (CK/SN). Na wurjadnym posedźenju je Trjebinska gmejnska rada wčera wječor w Miłorazu zakładnemu zrěčenju wo přesydlenju wsy přihłosowała. Wobzamknyli su to jednohłósnje a bjez diskusije. Při „historiskim rozsudźe“, kaž jón wjesnjanosta Waldemar Locke (CDU) mjenowaše, bě wjace hač 90 ludźi na žurli hosćenca „K wočerstwjenju“ přitomnych a tak wo wjele wjace hač před tydźenjomaj. Tehdy chcychu hižo raz wothłosować. K tomu pak dóšło njeje, dokelž Trjebinska gmejnska rada přemało přitomnych čłonow dla wobzamknjenja-kmana njebě. Posedźenje dyrbjachu přetorhnyć a po sakskim gmejnskim porjedźe bjezposrědnje nachwatać. Wčera běchu wšitcy radźićeljo na wurjadnym posedźenju. Miłoraženjo, kotřiž so wot swojeje gmejnskeje rady dołho zanjechani čujachu, dźakowachu so za jasny rozsud z přikleskom.

Nowa wosebita wustajeńca Budyskeho Serbskeho muzeja „Stary lud – Ze žiwjenja Łužičanow a Milčanow“ pokazuje z rozdźělnymaj, ale zwisowacymaj ćežišćomaj słowjan­ski swět w zažnym srjedźowěku. Čłonojo spěchowanskeho towarstwa Domizniskeho muzeja Dešno wěnuja so eksperimentalnej archeologiji a předstajeja stare rjemjesła – na wobrazu na přikład zhotowjenje wocla – a žiwjenske wobstejnosće před něhdźe 1 000 lětami. Tamny dźěl hač do spočatka měrca přistupneje přehladki wopřijima wurywanki, ale tež mólby a časowe tafle. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin/Drježdźany (SN/JaW). Narěčenski partner w serbskich prašenjach wo­stanje sakskemu knježerstwu a sakskemu ministerstwu za wědomosć a wuměłstwo (SMWK), kotrež je za serbske naležnosće zamołwite, Domowina. To zdźěli wčera no­winski rěčnik SMWK Andreas Friedrich na naprašowanje Serbskeho rozhłosa. W sakskim serbskim zakonju „je postajene, zo ma třěšny zwjazk zajimy Serbow zastupować. Mamy jenož jedyn, a to je Domowina. Tuž wostanje nam wona centralny partner“, Friedrich potwjerdźi. Serbja měli pak so dojednać, štó jich zajimy zastupuje. „Nam je wažne, zo mamy awtorizowaneho zastupnika, z kotrymž móžemy wo spěchowanju serbskeho ludu, jeho rěče a kultury jednać a mjeńšinowe prašenja rozrisać. To stej za nas tuchwilu serbska rada a Domowina“, rěka z ministerstwa. Za změny zastupowanskeho prawa je trjeba serbski a dalše zakonje změnić. Prócowanja wo to pak po SMWK tuchwilu spóznajomne njejsu. Wólby sejma je ministerstwo na wědomje brało. „Sejmej njepřisteja žane zjawnoprawniske woprawnjenja, jasne tež njeje, kotre kompetency ma wón scyła měć.“

Mnichow (dpa/SN). Markus Söder (CSU) wostanje ministerski prezident Bayerskeje. Zapósłancy Mnichowskeho krajneho sejma wuzwolichu jeho dźensa znowa do zastojnstwa. Söder dósta 110 hłosow wšěch 202 zapósłancow. Jeho běchu w měrcu prěni króć za ministerskeho prezidenta wuzwolili, po tym zo bě so Horst Seehofer (CSU) jako zwjazkowy nutřkowny minister do Berlina podał. Söder nawjeduje nětko koaliciske knježerstwo CSU a Swobodnych wolerjow.

Hahn: Jednanja přetorhnyć

Brüssel (dpa/SN). Jednanja z Turkowskej wo čłonstwje w Europskej uniji měli po słowach zamołwiteho komisara EU Johannesa Hahna oficialnje přetorhnyć. „Dołhodobnje by za Turkowsku a EU sprawniše było, po nowych pućach kročić a rozmołwy wo přistup k EU skónčić“, rjekny Hahn nowinarjam. Z wulkej starosću­ kritizuja staty EU njedostatki na polu prawostatnosće, zakładnych prawow a swobody měnjenja a su wotpowědnu deklaraciju wobzamknyli.

Schröder: Merkel přisadźiła

Dźeń po sypnjenju dweju marodneju bydlenskeju domow w francoskim Marseillu su pomocnicy dźensa ćěło muža z rozwalinow wućahnyli. To rozprawja powěsćernja AFP, powołaca so na statne rěčnistwo. Po informacijach medijow pytaja hišće za wosom dalšimi zhubjenymi, kotřiž drje tohorunja mortwi pod ruinami leža. Domaj běštej so wčera sypnyłoj. Jedne steješe prózdne, dokelž hrožeše strach, zo so zwjeze. Na tamnym, wobydlenym, běchu twarske dźěła planowane. Foto: dpa/Valérie Vrel

Zwada wo spěrawych wotpadkach je w badensko-württembergskim Murgu zasadźenje policije zawiniła. Swědk bě wobkedźbował, kak muž spěrawe wotpadki do kontejnera za metalowy šrot mjeta. Jako tón na kritiku njereagowaše a prosće wotjědźe, hněwny swědk z připowěšakom wotpadki mužej dowjeze a je tam přez kerk na jeho ležownosć­ zmjeta, při čimž boiler­ muža na hłowje trjechi a zrani. Tón sej to lubić njeda a wěcy wróćo mjetaše. Hakle­ policija zwadu skónči.

Lětadło prezidenta je w Běłoruskej na předań. Tupolew-154M prezidenta Aleksandera Lukašenka móžeš za 1,7 milionow eurow kupić. Mašina ruskeje produkcije z lěta 1995 słuša běłoruskemu lětanskemu předewzaću Belavia. Hinak hač tamne modele Typolew smě Tu-154M europske lětanišća wužiwać, dokelž poměrnje mjelčo leći.