Z wudaća: wutora, 13 nowembera 2018

Přijimuja namjety přinoškow

Großhennersdorf. Zarjadowarjo filmoweho festiwala Nysa (NFF) na to skedźbnjeja, zo hišće hač do kónca lěta namjety přinoškow w kategorijach hrajny film, dokumentacija a krótkofilm přijimuja. Ćežišćo klětušeho 16. NFF je „homus politicus“ – politiski čłowjek – a historiske kaž tež politiske wuwiće minjenych lětdźesatkow w třikrajowym róžku.

Wuspěšny kuchar

Bórkowy. Hosćencowy přewodnik Gault&Millau 2019 je z Braniborskeje po­cha­dźaceho kucharja Alexandera Müllera jako „Młody talent“ wuznamjenił. 33lětny nawjeduje wot apryla minjeneho lěta kuchnju restawranta „17fuffzig“ w Bórkowskim hotelu „Blejcha“. Wón docpě 16 z móžnych 20 dypkow. Z tymle wu­znamjenjenjom słuša wón nětko do kruha najlěpšich kucharjow Němskeje.

Direktni kandidaća AfD

Šěrokopasmowy internet w Budyskim wokrjesu wutwarić, to su wčera w Smochćicach zahajili. Sobu wob­dźě­leny bě šef Telekom Tim Höttges, kiž přeje sej wjace wubědźowanja.

Smochćicy (UM/SN). Přichod je digitalny. Prjedy hač pak je tak daloko, maja tež něšto­ „paslić“. „Prosty škleńčnonićowy kabl by so hnydom złamał. Tohodla dyr­bi­my jón ze škitom wobdać.“ Dokładnje to je sobudźěłaćer Telekom Michael Wagner wčera na dworje Smochčanskeho Domu biskopa Bena činił. To je přewšo analogne dźěło z klěšćemi a tójšto zručnosću, kotrež steji na spočatku najwjetšeho infrastrukturneho projekta w stawiznach Budyskeho wo­krjesa: wutwar spěšneho interneta.

Projekt Serbskeho instituta je wažny přinošk, wuwić wirtuelne archiwy sakskich­ duchownych wědomosćow.

Budyšin (JK/SN). We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy Sakskeho statneho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo (SMWK) koordinuje Sakska akademija wě­domosćow w Lipsku wot apryla 2017 hač do klětušeho oktobra sakske in­sti­tuty zwjazowacy projekt pod hesłom „Wirtuelne archiwy za duchownowědomostne slědźenje“. Projekt zapřijima sydom institutow, kotrež swobodny stat pod­pěruje. Tež Budyski Serbski institut (SI) wobdźěli so na načasnym přepytowanju móžnosćow, archiwalije kaž tež histo­riske kulturne a wědomostne do­kumenty zachować a z pomocu modernych medijow předstajić. Wot lońšeho julija maja tuž w instituće projekt pod hesłom „Centralne žórła k přeslědźenju stawi­znow Serbow w času Weimarskeje re­pu­bliki a nacionalsocializma – wirtuelnje zjimane“. Dr. Clemens Heitmann přeslědźuje w nadawku SI archiwy w Sakskej a w dalšich zwjazkowych krajach.

Praha (LW/SN). Słowjanske a čěske staty, stawizny Čěskosłowakskeje republiki a serbske naležnosće tworjachu srjedźišćo kolokwija, kotryž wotmě so minjeny kónc tydźenja w Praze. Organi­zowało bě wědomostne zarjadowanje w Serbskim seminarje na Małej stronje čěske Towarstwo přećelow Serbow (Společnost přátel Lužice, SPL) zhromadnje z Asociaciju čěskich wučerjow. Wěnowali su kolokwij 100. róčnicy zakónčenja Prěnjeje swětoweje wójny a załoženja Čěskosłowakskeje. Přitomni běchu zwjetša čěscy wučerjo stawiznow a akademikarjo.

Budyšin (SN/bn). „Zymska jězba“ je titul wosebiteje wustajeńcy twórbow Ulriki Mětškoweje, kotruž su zawčerawšim w kabineće Muzeja Budyšin wotewrili. Přehladka pokazuje cyłkownje 24 mólbow, kotrež bě wuměłča na zakładźe sławneho spěwneho cyklusa Franza Schuberta z tekstami basnika romantiki Wilhelma Müllera stworiła. Wobrazy, wšitke w měšanej technice acryla a krydy na papjercu zhotowjene, wobjednawaja temu „na našočasne wašnje, byrnjež sej zažnoromantiski raz předłohi wobchowali“, rozłoži direktor muzeja dr. Jürgen Vollbrecht a dźakowaše so Mětškowej, zo „je nam wobrazy dariła. Jako nam je poskići, smy je rady přiwzali. Wjeselimy so jara, zo móžemy je wotnětka pola nas muzealnje wobchować.“

Město lawdacije poda na to Budyski financ­ny měšćanosta dr. Robert Böhmer někotre mysle wo dobje romantiki a recitowaše baseń Josepha von Eichendorffa „Napominanje“.

Berlin (dpa/SN). Bywši předsyda SPD Martin Schulz je zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) namołwjał, w jeje europskej narěči dźensa jasnje za wjac zhromadneho dźěła w EU wabić. „Hladajo na populistiske knježerstwa je wjace europskeje kooperacije trěbne“, zdźěli wón dźensa sćelakej RBB. Dźensa popołdnju porěči Angela Merkel před parlamentom EU w Strasbourgu wo přichodźe Europy. Narěč tam z wulkej napjatosću wočakuja.

Hišće žana wotmołwa

Rom (dpa/SN). W rozkorje wo etaće mjez EU a Romom dźensa čas za wotmołwu italskeho knježerstwa wotběži. Komisija EU je před třomi tydźenjemi naćisk wotpokazała a sej žadała, jón předźěłać, štož tamniše knježerstwo wotpokazuje. Italska planuje nowozadołženje we wysokosći 2,4 procentow hospodarskich wukonow. Wotpohlad móhł so negatiwnje na stabilitu eura wuskutkować, čehoždla ma EU naćisk etata za njezamołwity. Knježerstwo w Romje je wjacekróć na to pokazało, přećam EU njewotpowědować.

Ličba woporow dale stupa

Strasbourg (dpa/SN). Za mało tydźenjow ma Rumunska nawodnistwo EU přewzać. K tomu wuradźowaše dźensa komisija EU, kotraž zaběraše so z prawniskostatnosću kraja a wojowanjom přećiwo korupciji. Hižo spočatk oktobra bě wiceprezident komisije Frans Timmermanns na to pokazał, zo so naprawy reformy justicy nastupajo z kročelemi dozady wuwiwaja a hrožeše z konsekwencami. Předsyda wonkowneho wuběrka parlamenta EU David McAllister (CDU) namołwješe rumunske knježerstwo, prawniskostatne zakłady dodźeržeć.

Berlin (dpa/SN). W Němskej přeco hišće přemało inženjerow wukubłuja. Na to je Zwjazk elektrotechniki, elektroniki a informaciskeje techniki pokazał. Přichodne dźesać lět pobrachuje po přepyto­wanju zwjazka něhdźe 100 000 elektroinženjerow. Hladajo na to chcedźa so prócować, z pomocu migracije ličbu inže- ­njerow zwyšić. Předewšěm srjedźostawske zawody přiběrajcy we wukraju za sobudźěłaćerjemi pytaja. Politika měła wukrajnym fachowcam zapućowanje do Němskeje wolóžić, sej zwjazk žada.

Budyšin/Berlin (SN/JaW). Horst Seehofer swoje zastojnstwo jako předsyda CSU złoži. To je wón wčera na medijowej konferency składnostnje wotewrjenja kompetencneho centruma policije w sprjewinym měsće wobkrućił. Zdobom pak wón spekulowanja wo wotstupje jako zwjazkowy nutřkowny minister wuwróći. „Předsydstwo strony złožu, to je rozsudźene. Ale sym a wostanu nutřkowny minister“, wón rjekny. Wotstup Seehofera jako předsyda CSU pak nima po jeho słowach ničo ze špatnym wuslědkom strony při zašłych wólbach w Bayerskej činić. „Chcu stronje wobnowjenje zmóžnić. Lěto 2019 měło tuž lěto wobnowjenja CSU być“, Seehofer podšmórny.

Mjeztym su hłosy w politice za wotstup Seehofera jako nutřkowny minister dźeń a wótriše. Nimo SPD žadaja sej mjez druhim tež FDP, Lěwica a Zeleni jeho „hnydomny wotstup“.

Horst Seehofer a Roland Wöller kompetencny centrum wotewrěłoj

Budyšin (SN/JaW). W přitomnosći Budyskeho wyšeho měšćanosty Alexandera Ahrensa (SPD), Budyskeho krajneho rady Michaela Hariga (CDU) kaž tež zapósłancow Sakskeho krajneho sejma Patricije Wissel, Marka Šimana a Alojsa Mikławška (wšitcy třo CDU) staj zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) a sakski nutřkowny minister prof. Roland Wöller (CDU) wčera w Budyšinje zhromadny Slědźenski a kompetencny centrum zwjazkoweje a krajneje policije oficialnje wotewrěłoj. Je to prěni z cyłkownje třoch w Sakskej. Marko Šiman je ministra Seehofera serbsce witał a jemu někotre fakty wo Serbach podał. Zdobom skedźbni wón jeho na to, zo je Seehofe­rowe ministerstwo tež sobu zamołwite za financowanje Załožby za serbski lud.