Z wudaća: póndźela, 03 decembera 2018

Mjezybilancu sćahnyli

Pančicy-Kukow. Po dobrym měsacu je skupina młodostnych z mjenom Kukowske prašaki cyłkownje 1 169 podpismow nazběrała. To zdźěli čłon cyłka Fabian Kaulfürst. 1 113 ludźi je so přećiwo Serbskemu sejmej w tuchwilnej formje wuprajiło, štož je wjace hač 95 procentow wšěch wotedatych hłosow. Podpismowa akcija traje hač do 31. decembra.

Imageowa kampanja wokrjesa

Zhorjelc. Nowa internetna strona Zho­rjelskeho wokrjesa wěnuje so fachowcam, kotřiž chcedźa so tam zaměstnić. Poskitk z mjenom www.unbezahlbar.land pokazuje na žiwjenjahódny wokrjes z dobrymi wuměnjenjemi za swójby, z dźěłom, wukubłanjom, kreatiwitu a kulturu. Za kampanju zamołwita je wuwićowa towarš­nosć Delnjošleska Hornja Łužica.

Panda najskerje njepřińdźe

Stoty raz su wčera w Slepjanskej cyrkwi tamniše dźěćetko wužohnowali. Kaž fararka Jadwiga Malinkowa zdźěli, bě runje 1. adwenta před sto lětami tehdyši farar Handrik k prěnim měrliwym hodam po Prěnjej swětowej wójnje dźěćetko prěni raz wužohno­wał. Jako znamjo wopominanja woporow wójny nosy wone hišće dźensa módru šnórku, kotruž jemu fararka Malin­kowa wčera na dwurěčnych kemšach na chribjet přitykny. Kemše je kulturna skupina Kólesko wobrubiła. Foto: Joachim Rjela

Nimo Budyskeho přisłušeja wšitke łužiske wokrjesy a bjezwokrjesne město Choćebuz towaršnosći Hospodarski region­ Łužica, kotraž ma zhromadna móc w předstejacej strukturnej změnje po kóncu wudobywanja brunicy być. Nětko chce Budyski wokrjesny sejmik wo direktnym přistupje rozsudźić.

Budyšin (SN/at). Łužica chce we wubědźowanju mjez štyrjomi brunicowymi rewěrami w Němskej wobstać. „Za to dyrbimy zhromadnje wustupować. Chcemy zhromadnosć zaručić“, praji Budyski krajny rada Michael Harig (CDU).

Wo­krjesnym radźićelam předleži to­ho­dla naćisk wobzamknjenja, z kotrymž měli na posedźenju Budyskeho wokrjesneho sejmika 10. decembra zakładne wob­zamknjenje z decembra 2016 zběhnyć a na to přistup wokrjesa k towaršnosći Hospodarski region Łužica zmóžnić. Z wida krajnoradneho zarjada zaběra towarš­nosć we wobłuku tudyšeje strukturneje změny wažnu rólu. „Eficientne a wuspěch lubjace wobdźělenje wokrjesa Budyšin na procesu a na wuslědkach strukturneje změny maja čłonojo towaršnosće za wuměnjenje“, rěka we wobkrućenju naćiska.

Požadane sumy wšitkim serbskim institucijam za klětu wěste

Budyšin (SN/JaW). Załožba za serbski lud ma za klětu wurunany hospodarski plan. Na swojim nazymskim posedźenju minjeny štwórtk je jón rada Załožby za serbski lud pod nawodom swojeje předsydki Susann Šenkec wobzamknyła.

Za lěto 2019 wučinja cyłkowny etat załož­by 20,060 milionow eurow. Wón ze­sta­ja so z přiražkow Zwjazka z 9,315 mio., Sakskeje ze 6,2107 mio. a Braniborskeje z 3,1 miliona eurow. Přidatnje dóstawa załožba hišće přiražki za projekt „Serbska rěč w nowych elektroniskich medijach“ do kotrehož płaća Zwjazk, Sakska a Braniborska cyłkownje 588 000 eurow. Z pjenjez financuje załožba dźewjeć serbskich institucijow z tak mjenowanym institucionelnym spěchowanjom. Cyłkownje nałoži wona za to něšto wjac hač 15 milionow eurow.

Tydźeń po schadźowance je so sobotu 35. schadowanka w kafeteriji Choćebuskeho Serbskeho gymnazija wotměła. Wjeršk pisaneho programa bě wustup jazzoweho duwa LeDazzo (na wobrazu). Spěwarka Lena Hauptmannojc a gitarist Dan Baron předstajištaj wjacore pěsnje, mjez nimi adapciju basnje Miny Witkojc „Njerudź so wutroba“. Nimo toho hudźeštej mjez druhim ćěleso Serbska reja a instrumentalna skupina Serbskeho gymnazija Budyšin. Dalši wjeršk bě modowa přehladka šulerjow delnjoserbskeho gymnazija. Na zakładźe narodneje drasty prezentowachu woni swoje kreacije, kotrež běchu sami zhotowili. Foto: Gregor Wieczorek

Praha (SN/MkWj). W Praskim Serbskim seminarje wot soboty zaso swjaty křiž wisa. We wobłuku małeje swjatočnosće su jón nad zachodom tamnišeje Hór­nikoweje knihownje připrawili. Do toho bě jón farar­ Petr Jan Vinš poswjećił. Zarjado­wanje sćěhowali su čłonojo Praskeho Towar­stwa přećelow Serbow z Lukášom Novosadom na čole a delegacija Towarstwa Cyrila a Metoda z Jurjom Špitan­kom. Radworski chór Meja z di­rigentom Pětrom Cyžom swjatočnosć hudźbnje wobrubi.

Wjacori rěčnicy pokazachu na wulki wuznam Serbskeho seminara, kotryž bu ru­nje před 290 lětami załoženy. Wón bě swój čas nimale 500 młodym katolskim Serbam přebywanišćo a kubłanišćo. Lukáš Novosad přitomnych Serbow na to skedźbni, zo je so křiž „do wašeho domu“ nawróćił.

Berlin (dpa/SN). W krizy dieselowych awtow dla je so zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dźensa w swojim zarjedźe z wodźacymi zastupnikami komunalnych zwjazkow zetkała. Při tym dźěše hłownje wo zwoprawdźenje „hnydomneho programa za čisty powětr“. Srědki za program běchu před lětom na cyłu miliardu eurow zwyšili. Program ma komunam pomhać, naprawy na dobro čisteho powětra zwoprawdźić.

Wuradźuja wo přestajenju časa

Brüssel (dpa/SN). Wobchadni ministrojo EU su dźensa w Brüsselu wo móžnym skónčenju přestajenja časnikow w Europje wuradźowali. Při tym dyrbjachu hišće cyły rjad prašenjow rozrisać, kaž z kruha wobdźělnikow rěkaše. Hłowny problem je, zjednorić tuchwilu knježace dospołnje rozdźělne rjadowanja w Europje. Wobkedźbowarjo ličachu z wobćežnymi jednanjemi bjez spěšnych rozsudow abo samo dojednanjow.

Katar z OPEC wustupi

Katowice (dpa/SN). Přewodźane wot warnowanjow před masiwnym woćoplenjom zemje su dźensa w pólskich Katowicach 24. klimowy wjeršk UNO oficialnje zahajili. Zastupnicy nimale 200 statow chcedźa dwaj tydźenjej wo tym wuradźować, kak móhli jako historisce zastopnjowane wobzamknjenja Pariskeje klimoweje konferency z lěta 2015 z pomocu jasnych prawidłow a přepruwujomnych směrnicow zwoprawdźić. W Parisu běchu wobzamknyli woćoplenje zemje­ na najwjace dwaj, po móžnosći samo­ jenož na 1,5 stopnjow, wobmjezować. Dotal připrajene naprawy k redu­kowanju klimje škodźacych wotpłunow pak dawno njedosahaja. Po słowach fachowcow produkuje čłowjestwo dźensa telko škódnych płunow kaž nihdy do toho w stawiznach swěta.

Paris (dpa/SN). Namócnosće při demonstracijach tak mjenowanych „žołtych lacow“ w Parisu su chaotiske poměry za­winowali. Demonstranća běchu so sobotu z policistami rozestajeli, awta zapaleli a wobchody wurubjeli a wobškodźili. Po oficialnych informacijach so sto ludźi zrani. Policija je 372 demonstrantow zajała. Nawoda Pariskeje policija Michel Delpuech rěčeše wo „namocy, kotraž nima dotal runjeća“. W Francoskej rěča mjeztym wo „čornej soboće“. Bě to třeći kónc tydźenja za sobu, na kotrymž je protestna skupina „žołte lacy“ w kraju demonstrowała. Hněw ludźi měri so na planowane reformy a wysoke płaćizny bencina. Dźeń a raznišo protestuja pak tež přećiwo prezidentej Emmanuelej Macronej, kotrehož politika měri so po jich měnjenju přećiwo jednoremu ludej a na dobro bohatych. Macron je wčera městna namócnosćow wopytał a krawale zasudźił. Tak poby mjez druhim při triumfowych wrotach na spočatku promenady Champs-Élysées. Tam bě sobotu k wosebje ćežkim namócnosćam a wobškodźenjam dóšło.

SSF a SSW žadatej sej alternatiwne namjety

Flensburg (SN/JaW). Štyrjom šulam mjeńšiny Danow w Němskej hrozy za­wrjenje. Wo tym informuja Berlinski mjeńšinowy sekretariat, Južnoschleswigske wolerske zjednoćenstwo (SSW) a kulturny třěšny zwjazk danskeje mjeńšiny w Južnoschleswigskej Sydslesvigsk Forening (SSF). Jako přičinu situacije mjenuje nošer šulow, Danske šulske towarstwo Dansk Skoleforening for Sydslesvig, kóšty. Konkretnišo so k tomu njewupraja.

Předewšěm mjez staršimi wuwabjeja plany Danskeho šulskeho towarstwa, wone štyri kubłanišća zawrěć, sylnu kritiku. Wšako njejsu kubłanišća za dansku mjeńšinu jeno z pedagogiskeho wida wažne, ale su zdobom kulturnje a socialnje jara hódne. „Nimo toho maja za zachowanje a rozrost mjeńšiny centralny a eksistencielny wuznam“, pisa mjeńšinowy sekretariat w nowinskej zdźělence.