Z wudaća: póndźela, 03 decembera 2018

Dospołnje nimokuliło je so jězbne zwučowanje z awtom za młodu žonu w Rostocku. 24lětna za wodźidłom a sobujěducy 36lětny staj parkowanišćo před meblowej kupnicu jako zwučowanišćo wužiwałoj. Při tym zhubi žona, kotraž njeměješe žanu jězbnu dowolnosć, kontrolu nad awtom a zrazy z wotmachom do zachodneje hale kupnicy. Hakle po wjacorych metrach wosta awto stejo. Škoda wučinja wjacore dźesaćitysacy eurow.

Z chětro wjele alkoholom staj mužej swoje pušćenje z chorownje woswjećiłoj a dyrbještaj so na kóncu zaso do njeje nawroćić. Při busowym zastanišću w delnjosakskim Achimje so wonaj wopitaj tak wadźeštaj, zo dyrbješe policija zapřimnyć. Dokelž bě jedyn wosebje agresiwny, jeho sputaneho a do kliniki dowjezechu. Tež tamny, kiž bě so zwjezł, přińdźe zaso do chorownje.

Danojo w Němskej starosća so wo wobstaće štyrjoch šulow. Jako to čitach, bě jasne, zo dyrbimy čitarjow Serbskich Nowin wo tym informować. Prěnje, na čož myslach – tež dźakowano knize Křesćana Krawca „Sej statok stajili“ –, bě Chróšćan zběžk před nimale 20 lětami. Tehdy wojowachmy jenož wo jednu serbsku srjedźnu šulu, a smy bohužel podleželi. Mějachmy pak tójšto podpěraćelow po cyłym swěće! Nětko dźe wo štyri kubłanišća narodneje mjeńšiny! Zrudne wšak je, zo chce tamniši nošer sam, Danske šulske towarstwo, štyri kubłanišća financnych ćežow dla zawrěć. Wone rěza tuž na swójskich korjenjach. Wězo, my jako Serbja w naležnosći ničo rozsudźić njemóžemy, ale z protestowacymi so solidarizować a něšto z před 20 lětami dožiwjeneje podpěry wróćo dać pak móžemy, abo? Napi­sajće tuž swój protest pak z e-mailku na pak z listom na Dansk Skoleforening for Sydslesvig e.V.; Stuhrsallee 22; 24937 Flensburg. Pomhajmy jim! Janek Wowčer

Gdańsk (JBR/SN). Daloko znata je w Pólskej njepřezjednosć mjez Jarosławom Kaczyń­skim a Lechom Wałęsu. Wona traje hižo wot časa zastojnstwa Wałęsy jako prezident stata (1990–1995), kiž bě dwójnikow Kaczyńskich do swojeho kabineta powołał, ale wobeju zaso won ćisnył. Dźensa so 75lětny Wałęsa reformam knježerstwa raznje spřećiwja, wosebje pak Kaczyńskemu, 69lětnemu nawodźe knježaceje strony Prawo a sprawnosć.

Nětko stejitaj wobaj před sudnistwom w Gdańsku. Kaczyński je Wałęsu łžě dla wobskoržił, kiž twjerdźi, zo bě Kaczyński w poslednjej telefoniskej rozmołwje z bratrom, bjezposrědnje do lětadłoweje katastrofy w lěće 2010, přikazał přizemić, byrnjež špatne wjedro było. Po słowach Wałęsy je Kaczyński „sam wina na smjerći swojeho bratra a trjeba psychiatrisku pomoc“. To Kaczyński njeznjese. Wałęsa ma so tuž pola njeho zamołwić a 30 000 złotych jako pokutu na dobro chudych płaćić. Sudnica hižo w prěnich minutach procesa namjetowaše so zjednać. „Rady“, Wałęsa wotmołwi, „ale wostanu při tym, štož sym rjekł.“ Kak sudnistwo rozsudźi, ma zjawnosć 6. decembra zhonić.

London (JBR/SN). Freddie Mercury, za­łožer rockoweje skupiny Queen, zemrě 24. nowembra 1991 w Londonje. Jeho spěwy słušeja k najwulkotnišim w stawiznach swětoweje hudźby. W pomjatku wostawa fanam spektakularny koncert skupiny z Mercuryjom na čole we Wembley-stadionje 1985 na dobro hłód tra­dacych ludźi w Africe. Jako spěwaše wón swoju kompoziciju „Barcelona“ zhromadnje ze španiskej sopranistku Montserrat Caballé, „zalubowachu so fanojo rocka do operoweje a lubowarjo opery do rockoweje hudźby“. Tónle titl sta so z hymnu Lětnich olympiskich hrow w Barcelonje 1992. „We are the champions“ drje znaje kóždy přiwisnik sporta.

Freddy Mercury, poprawom Farrokh Bulsara, pochadźeše ze Sansibara, něhdyšeje jendźelskeje kolonije, kotraž je dźensa dźěl Tansanije. Jeho swójbni dyrbjachu wójny dla do Londona ćeknyć. Tam sta so wón z grafikarjom-ilustratorom. Zo je homoseksualny, wšak nochcyše hač do kónca žiwjenja při­znać. Jeho wotmołwa nowinarjam stajnje rěkaše: „Mam wšelakore seksualne zajimy.“ Hakle dźeń do swojeje smjerće wón zjawnje wuzna: „Mam aids.“ W starobje hakle 45 lět je Freddie Mercury zemrěł.

We wobłuku dźěłarnički projekta Pop2Go zestajena bigband 25 dźěći a młodostnych kaž tež hosćej Katharina Debus a Gregorio Hernández, wobaj čłonaj mjezynarodneho wokalneho ansambla SLIXS, su kónc tydźenja pod hesłom „Swingin’ Santa“ trójce­ w Budyskim Kamjentnym domje hudźili. Něhdźe pjećstow wopytowarjow bě wot­ hodownych štučkow w šaće swinga zahorjenych. Nimo toho darichu pjenjezy­, z kotrymiž chcedźa šulerjam sprjewineho města strowu snědań zaručić. Zarjadowarjo­ beneficnych koncertow běchu Budyske serwisowe kluby Lions, Lions (Lusatia), Leo, Rotary a Soroptimist Bautzen-Budyšin. Foto: SN/Maćij Bulank

Tójšto ludźi adwentne wiki w Radworskej „Slaviji“ wopytało

Radwor (SN/BŠe). Zo słušeja dohodowne wiki w Radworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“ mjeztym k wjerškam adwentneho časa, je so wčera a zawčerawšim zaso zas wobkrućiło. Na woběmaj dnjomaj bě tamniša „Slavia“ kopata połna ludźi. Cyły tydźeń běchu šulerjo zarjadowanje přihotowali, a kaž nawodnica kubłanišća Hilža Štilerowa wuzběhny, z wjele kreatiwitu a z wulkej disciplinu adwentnu pychu, paslenki a chłóšćenki přihotowali. A próca je so wudaniła. Nimale cyła zhotowjena adwentna dekoracija – wěncy z hałžkami abo hablemi, słomjane hwězdy, wudźěłki z drjewa abo hliny – bě njedźelu popołdnju wupředata.

Smochćicy (aha/SN). Kubłanski kónc tydźenja je wot minjeneho pjatka do wčerawšeho Smjerdźečanske swójbne a kubłanske srjedźišćo LIPA w Smochčanskim Domje biskopa Bena přewjedło. Na dźesatym tajkim zarjadowanju wobdźěli so wosom staršiskich porow z 23 dźěćimi. Mjeztym zo starši na přednoški słuchachu, starachu so kubłarce Borbora Šeferowa­ a Wórša Čórlichowa kaž tež Annett­ Mikelowa wo dźěćacu zaběru.

Mjez na swójbne kubłanje wusmě­rjenymi přednoškami bě tema „Rituale w swójbje“, kotrejž wěnowaše so Barbara Köppel. Fachowa poradźowarka za pě­stowarnje w nošerstwje Wojerowskeho dźěłaćerskeho dobroćelstwa (AWO) wabješe k zajimawej powučnej diskusiji. Hižo­ k za­zběhej pjatk wječor bě přednošk Měrka Šenka, kiž bě w lěće 2014 a loni stajnje cyłe lěto w Awstralskej po puću,­ tež za dźěći přewšo zajima­wy, dokelž­ móžeštaj jeho­ synaj w sta­robje třoch a pjeć lět to a tamne k rja­nym wo­brazam wudospołnjejo­ rjec.

Dohodowny kabaret

Budyšin. Hdyž hody „njejapcy“ před durjemi steja, mnozy z tym wobchadźeć njemóža. Pod hesłom „Hodowna bowla“ poda dźiwadźelnik a kabaretist Alexander G. Schäfer jutře, wutoru, w 19 hodź. w Budyskej měšćanskej bibliotece pokiwy, kak napjaty čas najlěpje zmištruješ. Syn z časa NDR woblubowaneho dźiwadźelnika Gerda E. Schäfera bě wjele lět čłon Berlinskeho kabareta „Die Stachelschweine“. Zastup płaći z wupokazom za biblioteku štyri eura, hewak sydom.

Nócne njebjo raz hinaše

Budyšin. W filmje „Sternenjäger“, kotryž pokazaja srjedu we 18 hodź. w Budyskim Dźiwadle na hrodźe, budu widźeć spektakularne wobrazy renoměrowanych astrofotografow. Zapopadnyć je móžachu, dokelž po­dachu so za to do najwotležanišich kućikow zemje, hdźež kumštna swěca z nadróžneho wobswětlenja a wysokodomow wid k njebju njezamuća. Wuslědk su wobrazy krasnych krajinow z wulkotnym widom k njebju. K tomu rěči dźiwadźelnik Rufus Beck. Zastup­ płaći šěsć eurow.

Njebjelčicy (JK/SN). Podpismo na wopismje, kotrež su Njebjelčenjo hakle njedawno jako připóznaće za čiłe wjesne žiwjenje dóstali, njeje ani hišće suche, to měrja so woni na dalše wubědźowanje. Sakske ministerstwo za ratarstwo a wobswět je w awgusće wosebje wjesne komuny namołwiło wuwiwać ideje, kotrež wjeskam tež přichodnje wotměnjawe aktiwne žiwjenje zaručeja.

Njebjelčicy wobdźěla so na wubědźowanju z projektom „Wnučkokmana rejwanska lipa – wróćo ke korjenjam“. Zaměr projekta je, we wsy wutworić pod lipu­ na centralnym městnje srjedźišćo wjesneho a wuměłskeho žiwjenja. Zrodźili běchu mysl hižo loni na zarjado­wanju „Wótře a mjelčo“. Fachowsce­ poradźować budźe jich dr. Fabian Jacobs z Budyskeho Serbskeho instituta. Pomoc a podpěru připrajichu mjeztym Žuričan Alojs Šołta a dalši wuměłcy, kotřiž chcedźa projekt rejwanskeje lipy wuměłsce a rjemjeslnisce přewodźeć. Lipa ma być wobydlerjam wsy a jich hosćom srjedźišćo wjesneho žiwjenja a zdobom zetkawanišćo kul­turow.

Hospodliwosć znjewužiwał

Budyšin. Trochu hinaše měnjenje wo hospodliwosći měješe w nocy na sobotu 47lětny muž w Budyšinje, kiž bě pola 28lětneho na wopyće. Wosrjedź nocy je wón hosćićelej 80 eurow z móšnje kaž tež jeho kluče za chěžne, bydlenske a pinčne durje pokradnył. Nimo toho přiswoji sej awtowy kluč a bórze na tež šěry Seat Leon. Dohromady načini hósć něhdźe 3 600 eurow škody.