Z wudaća: wutora, 11 decembera 2018

MENS lěto 2018 wuhódnoćiła

Wien. Organizacija Młodźiny europskich narodnych mjeńšin (MENS) je na poslednim zetkanju lěta 2018 minjeny kónc tydźenja we Wienje swoje aktiwity wuhódnoćiła. Mjez druhim su čłonojo štyri seminary z dohromady wjace hač 200 wobdźělnikami wuhotowali. Nimo toho planowachu klětuše zarjadowanja, kotrež zjimaja pod hesłom „MYnority – My say“, MENS online zdźěla.

Zajim za serbšćinu na Taiwanje

Taipeh. Na statnej uniwersiće taiwanskeje stolicy Taipeh wotměje so přichodny kónc tydźenja mjezynarodna konferenca wo wozrodźenju rěčow narodnych mjeńšin. Łužicu zastupuje předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa. Na Taiwanje prócuja so wo to, wožiwić a rozšěrić tamnišej mjeńšinowej rěči hakka a mandarin.

Nacistisku fabriku wotkryli

Hižo wjacore lěta zarjaduje Wuchodosakski chórowy zwjazk adwentne spěwanje na schodźišćach Drježdźanskeho měšćanskeho muzeja w tak mjenowanym Landhausu. Lětsa mějachu zajimcy zarjadowanja tež składnosć, serbski spěwny cyłk dožiwić. Prěni króć je so­ mjenujcy chór Budyšin, zdobom čłon mjenowaneho zwjazka, pod nawodom Michała Jancy wobdźělił. Wón zawjeseli Drježdźanski publikum sobotu popołdnju z přewažnje serbskimi adwentnymi pěsnjemi. Foto: Steffen Czarschka

Kulowske towarstwo Bratrowstwo wotmě­ minjeny pjatk swoju hłownu a wólbnu zhromadźiznu w Salowje. Za před­sydku wuzwolichu znowa Sonju Hrjehorjowu. Janek Wowčer je so z načolnicu najwjetšeho serbskeho towarstwa Kulowskeho regiona rozmołwjał.

Čłonojo Bratrowstwa su Was třeći króć za předsydku wuzwolili. Kak to wosobinsce hódnoćiće?

S. Hrjehorjowa: To je mi pohon, dale za towarstwo skutkować. Zdobom je to dopokaz, zo su čłonojo z mojim dźěłom spokojom. Sym dźakowna za dowěru. Chwalu sej zhromadnosć cyłeho předsydstwa a dźělenje nadawkow, štož sym w rozprawje wuzběhnyła. Lětsa su mje čłonojo předsydstwa za čas dlěšeje chorosće derje zastupowali.

Što běchu wjerški w běhu lěta?

S. Hrjehorjowa: Na kóždy pad běštej to lětny a patronatny swjedźeń Bratrowstwa, kotryž zwjazamy stajnje ze swjedźenjom za cyłu serbsku wosadu. Dalšej wjerškaj běštej swójbnej pućowani. Z Achimom Mičom pobychmy nazymu w Sakskej Šwicy­, a nalěto wulećachmy sej z kolesom. Za njón smy cil krótkodobnje změnili a so zhromadnje jako Bratrowstwo na beneficny koncert do Łazka po­dali.

Dobry wothłós zarjadowarjow na prěni sympozij „Ja – město – ty“

Budyšin (SN/bn). „Ja – město – ty“ bě hesło­ prěnjeho sympozija Budyskeho socio­-dźiwadłoweho Thespis-centruma. Minjeny kónc tydźenja je so dohromady 50 wobdźělnikow z cyłeje Němskeje – wjacori z nich z migraciskim pozadkom – kaž tež z bliskeho wukraja wot 16 do 70 lět z perspektiwami na a za sprjewine město kaž tež z prašenjom zaběrało, kak hodźeli so wobydlerjo aktiwnje do wuměłskich procesow zapřijeć.

Pjatk intendant Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Lutz Hillmann zarjadowanje zahaji. Na to přednošowaštej čłonka krajneje dźěłoweje towaršnosće politisko-kulturne kubłanje (LAG pokuBi) Ely Almeida a Liviana Bath ze Žitawskeje wile Hillera wo „móžnosćach wobdźělenja woprawdźitych a potencielnych recipientow na kreatiwnych projektach“. Wječor wuklinča ze swětowu hudźbu pěstowacej skupinu Musighistan.

Wjace hač jednu miliardu eurow wopřijima dwójny etat Budyskeho wokrjesa za lěće 2019 a 2020. Wokrjesny sejmik je jón wčera jednohłósnje wobzamknył. Hačrunjež socialne wudawki woteběraja, wostanu wone najwjetša pozicija.

Budyšin (SN/at). Schwalenje etata je tež za Budyski wokrjesny sejmik wjeršk, a k jeho wobzamknjenju su so krajny rada­ kaž tež frakciscy předsydźa słowa jima­li. Wuslědkowy budget wučinja klětu­ kaž tež lěto pozdźišo 510 milio­now eurow, rjekny Budyski krajny rada. 30 procentow z toho, něhdźe 150 mi­lionow eurow, je za jobcenter, zo móže wokrjes nadawki opciskeje komuny w swójskej zamołwitosći za dołhodobnje bjezdźěłnych a přijimarjow zakładneho zawěsćenja spjelnić. Před pjeć lětami bě po­dźěl za jobcenter hišće 45 procentow. To mjenowaše krajny rada někotre nahladne strukturne daty. Wokrjesny wotedawk­, kotryž płaća města a gmejny, wostanje dale 32 procentow, nje­dóń­­­­­dźe-li k budgetnym rizikam. „Wón słuša sobu k najmjeńšim popłatkam přiru­­nujo z cyłej Sakskej. Z widom na woč­a­kowane wuwiće kóštow njeje to samo­zrozum­liwosć“, Harig podšmórny.

Budyšin (SN/bn). Wosebitaj hosćej staj wopytowarjow adwentneho koncerta Serbskeho ludoweho ansambla „Zymski čas“ najbóle zahoriłoj. Elisabeth Wirthec a Adrian Simon běštaj so na lětušim wubědźowanju SLA „Młoda serbska hudźba“ wobdźěliłoj a w swojej starobnej klasy wuběrnej wukonaj pokazałoj. 16lětnej huslerce připózna jury spěchowanske myto, jědnaćelětny pianist docpě z maksimalnje móžnymi 25 dypkami najwjace cyłeho wurisanja. Elisabeth přeswědči, přewodźana wot Giny Hentsch na křidle, publikum na jara derje wobsadźenej žurli ansambla z dynamiskej interpretaciju „Serbskeje reje“ Bjarnata Krawca. Adrian překwapi wobkuzłanych připosłucharjow solistisce z wirtuoznym přednoškom twórby Fryderyka Chopina „Fantaisie-Impromptu cis-moll, op. post. 66“.

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je dźensa swój posledni wuradźowanski tydźeń lěta 2018 zahajił. W srjedźišću steji debata wo dwójnym etaće 2019 a 2020. Sakska planuje z cyłkownje 41 miliardami eurow telko kaž hišće ženje wudać. Dźensa wobjednachu tohorunja namjet frakcijow CDU a SPD, zo ma knježerstwo ze Zwjazkom a Braniborskej jednanja wo nowym financowanskim zrěčenju za Załožbu za serbski lud zahajić.

Do hód znowa chaos hrozy

Barcelona (dpa/SN). Krótko do hód hrozy so rozestajenje mjez centralnym knježerstwom Španiskeje a separatistami w Katalonskej znowa powjetšić. W Madridźe starosća so připowědźe radikalnych podpěrarjow njewotwisnosće dla, katalansku stolicu Barcelonu 21. decembra do chaosa ćěrić a zlemić chcyć, kaž španiska telewizija dźensa rozprawja. Tón dźeń chce premier Pedro Sánchez tam posedźenje ministerskeje rady wotměć. Njeje jasne, hač zetka so tež z regionalnym prezidentom Quimom Torru.

Snadne rozdźěle

Irakski hólčec pokazuje victory-znamjo na jězbje do tak mjenowaneho „zeleneho pasma“ składnostnje swjatočnosćow wčera­wšeje prěnjeje róčnicy dobyća Iraka nad teroristiskej milicu Islamski stat. W decembrje 2017 bě tehdyši irakski premier­minister al-Abadi wozjewił, zo je teritorij irakskeho stata po wojerskej akciji, kotruž běchu USA podpěrali, wuswobodźeny. „Zelene pasmo“ je hač do dźensnišeho centrum mjezynarodneje prezency w irakskej stolicy Bagdadźe. Foto: dpa/Ameer Al Mohammedaw

Samotwarjeneje atrapy błyskača dla dyrbi so muž w Kölnje před sudnistwom zamołwić. Muž bě so lěta dołho z městom wadźił, žadajo sej kontrole wuka­zaneje spěšnosće 30 km/h před swojim domom. Dokelž město njereagowaše, sej muž atrapu błyskača natwari a staji ju na zahrodu před domom, zo by šoferow nuzował tam pomału jězdźić. Statne rěčnistwo jemu nětko wumjetuje, zo je sej hamtske prawa přiswojił.

Jeno ze zastupnym lisćikom móža ludźo lětsa patoržicu požadane Bože słužby ewangelskeje wosady w Essenje wopytać. Hłowna přičina su wěstotne před­pisy, po kotrychž njesmě nichtó w cyrkwi stać, zamołwići zdźěleja. Nastork, za­wjesć­ darmotne lisćiki, běchu loni „njerjane diskusije“, jako dyrbjachu wopy­towarjow při durjach přepjelnjeneje cyr­kwje wotpokazać.

Praha (dpa/SN). Bě to snědań, kotraž je do stawiznow zašła: Před 30 lětami je so bywši francoski statny prezident François Mitterrand w Praze z čěskimi aktiwistami za zachowanje čłowjeskich prawow, kaž běštaj to Václav Havel a Jiří Dienstbier, zetkał. Lěto do demokratiskeho přewróta 1989 bě oficialne přepro­šenje do francoskeho wulkopósłanstwa wažny signal podpěry opoziciskeho hibanja w tehdyšej Čěskosłowakskej.

Składnostnje mjezynarodneho dnja čłowjeskich prawow 10. decembra je Čěska tradiciju nětko w hinašej formje woži­wiła. Kraj witaše wčera aktiwistow za čłowjeske a wobydlerske prawa w swojim wulkopósłanstwje w Moskwje, kaž wonkowne ministerstwo w Praze na naprašowanje powěsćernje dpa wobkrući. Dalše kraje kaž Vietnam, Armenska a Kuba maja přichodne dny slědować.

Na legendarne zetkanje 9. decembra 1988 dopomina mjeztym pomnik na zahrodźe pod Praskim hrodom.