Z wudaća: srjeda, 06 februara 2019

Domaška předsyda wuběrka

Pančicy-Kukow. Runja zašłym lětam změja gmejny zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe za lětuše komunalne a europske wólby kaž tež za wólby Sakskeho krajneho sejma zhromadny wólbny wuběrk. Jeho předsyda je Měrko Domaška. Zo wón runočasnje za wokrjesny sejmik kandiduje, so tomu njespřećiwja. Kaž wón wčera na posedźenju zarjad­niskeho zwjazka rjekny, je wokrjes tole prawnisce pruwował.

Prěnjej čestnaj čłonaj

Bórkowy. Domowinska župa Delnja Łužica je prěni raz čestne čłonstwo spožčiła. Jako čestneju čłonow su Manfreda Starostu a Erwina Hanuša za jeju wjelelětne prócowanje wo zachowanje a pěstowanje delnjoserbskeje rěče, mjez druhim za zestajenje słownikow, na hłownej zhromadźiznje minjeny pjatk w Bórkowach wuznamjenili.

Faworića so zakopolili

W lodosportowej arenje w Johnsdorfje w Žitawskich horinach móžeš so tak prawje wucychnować a swoje wjeselo nad zymskim sportowanjom měć, tež hdyž druhdy na lodźe ležiš. Wopytowarjo ze Zhorjelskeho a Budyskeho wokrjesa, ale tež z Pólskeje sej tam rady dojědu. Čechow tam mjenje zetkawaš. A štóž swójske smykače nima, móže sej je tam wupožčić. Foto: Peter Henning

Sakski centrum za kulturne kreatiwne hospodarstwo KREATIWNA SAKSKA, ludo­wa banka Drježdźany-Budyšin a Budyski Serbski muzej wupisaja wubědźowanje SORBIAN STREET STYLE. Składnostnje je so Bosćan Nawka z kuratorku wustajenišća Andreju Pawlikowej rozmołwjał.

Knjeni Pawlikowa, što za wubědźowanjom tči?

A. Pawlikowa: Zasadna myslička bě předstajić serbske młodźinske žiwjenje. We wobłuku koncepcije wustajeńcy smy so dźeń a bóle tematice tekstilowy design zbližili. W tym zwisku smy mysl zrodźili, přehladku z wubědźowanjom zwjazać. Tak chcemy kónc septembra nimo kolekcijow pućrubarjow načasneho serbskeho designa, kaž na přikład kreacije Kornelije Sir, tež cyle nowe wudźěłki młodych a dorostowych wuměłcow wustajeć, kotrež takrjec hakle nastawaja.

Štó smě so na wubědźowanju wobdźělić?

Sakska přewozmje stoprocentnje kóšty škitnych naprawow

Budyšin (SN/BŠe). Swobodny stat Sakska plahowarjow wowcow bóle podpěruje. Tak nětko stoprocentnje kóšty škitnych naprawow přewza, a nic kaž dotal 80 procentow. Wotpowědnu dowolnosć je Europska komisija sposrědkowała. Tež nastupajo indirektne kóšty, kotrež w zwisku z nadpadami wjelkow nastanu, kaž na přikład za skótnych lěkarjow, swobodny stat stoprocentnje zaruna. Zdobom su tam kóšty za pytanjom zhubjenych zwěrjatow zapřijate. Nimo Delnjeje Sakskeje a Saksko-Anhaltskeje słuša Sakska k prěnim zwjazkowym krajam Němskeje, kotrež wyše spěchowanje a rozšěrjene zarunanje škodow poskića.

„Podpěra škitnych naprawow stadłow a narunanje škodow stej centralnej elementaj wšelakore konflikty w zwisku z wjelkom pomjeńšić“, měni sakski minister za ratarstwo Thomas Schmidt (CDU). Srědki su w etaće Swobodneho stata hižo zakótwjene. Wo detailach móža so na zamołwitych za škit stadłow wobročić.

Brüssel (SN/JaW). Hnydom tři sakske města su so dźensa w Brüsselskim běrowje swobodneho stata předstajili, pró­cujo so wo připóznaće jako kulturna stolica Europy w lěće 2025. Nimo Drježdźan a Kamjenicy je ze Žitawu tež hornjołužiske město mjez požadarjemi wo wob­lubowany titul. Kaž informuje dźensa dopołdnja Sakska statna kenclija w nowinskej zdźělence sej sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) angažement w naležnosći jara česći a wu­zběhny mjez druhim, zo „pokazuje to na njesměrne kulturne bohatstwo našeje sakskeje domizny a je tež přikład za zmužitosć a optimizm ludźi w swobodnym staće. Wšitke tři města steja za žiwu kulturu w Sakskej“, tak Kretschmer. Sakska statna ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) namołwja w tym zwisku šansy a zaměry Europskeje unije zjawnje rozjimować. „Přinoški Drježdźan, Kamjenicy a Žitawy jednoća přeće na jednym boku Saksku ja­ko­ jednu z na kulturu najbohatšich kónčinow pokazać a na tamnej stronje žiwe wuznaće k europskemu zhromadnemu kulturnemu kruhej.“

Konjecy (SN/bn). Mjeztym hižo nimale poł lěta zwučuja hrajerki a hrajerjo lajskeje dźiwadłoweje skupiny Šunow-Konjecy za nazymu planowanu premjeru 16. inscenacije cyłka. „Ludźo, njedźiwajće so“ rěka hra z pjera Franza Riedera, z kotrejž chcedźa přihladowarjow cyłkownje dźesać króć přeswědčić. Wo přełožk němskeho originala staj so Regina Šołćina a wospjet Daniel Wjenk po­starałoj. Režiju wukonja znowa hrajerka Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Petra-Marija Bulankec-Wencelowa.

Dohromady dźesać čłonkow a čłonow agěruje na jewišću. Tamni sobustawojo přewozmu nadawki na přikład na polu wobswětlenskeje a zwukoweje techniki, suflěruja abo kasěruja zastupny pjenjez. „Wuhotowanje jewišća smy lětsa dospołnje sami zwoprawdźili. Tež wšitke kostimy a rekwizity su ze swójskeho wobsydstwa“, předsyda skupiny Daniel Wjenk rozłoži. Wo kruchu samym chce smějkotajo so jenož rjec, zo „jedna so wo komediju. Wjace njesměm a njemóžu přeradźić. Přihladowarjo njech dadźa so překwapić.“

Choćebuz (SN/at). Towaršnosć Łužiski hospodarski region ma kónčnu rozprawu komisije za rozrost, strukturnu změnu a dźěło za jasnje definowane pozitiwne wuchadźišćo za strukturnu změnu předewšěm we Łužicy. Jeje jednaćel Torsten Bork rěči w nowinskej zdźělence wo dobrym zakładźe, zo by so wuwiće regiona w přichodnych 15 do 20 lětach poradźiło. Zo steja za to nimale 18 miliardow eurow k dispoziciji, mjenuje Bork wjace časa a pjenjez, hač móhli to wočakować.

Projekt „dźěłarnja přichoda“ je z budgetom 3,7 milionow eurow jara wuspěšnje startował. Jeho analytiske předdźěło, mjez druhim ze strukturnej konferencu Domowiny loni w Złym Komorowje, twori zakład za strategiski wuwićowy proces přichodnych lět. Kaž Łužiski hospodarski region dale informuje, zdźě­łaja nětko we wuskej kooperaciji z re­gionalnymi partnerami hospodarstwa a zarjadnistwa „atlas přichoda“ jako wudospołnjacy katalog přestrjenjowych po­tencialow za industrijne zasydlenja.

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je demokratow w swojej narěči k połoženju naroda znowa k zhromadnemu dźěłu namołwjał a jich pohonjował, wjele diskutowanej pomjeznej muri mjez USA a Mexikom přihłosować. „Zhromadnje móžemy mjezsobnu politisku blokadu přewinyć“, Trump rjekny. Wón žada sej wot kongresa 5,7 miliardow dolarow za murju. Demokraća, na kotrychž hłosy je Trump w kongresu pokazany, projekt raznje wotpokazuja.

Wjace pjenjez za brónjenje

Brüssel (dpa/SN). W zwadźe z USA wo wudawkach za zakitowanje je Němska přilubjenja činiła. Zwjazkowe knježerstwo je NATO po informacijach powěsćernje dpa strategijowy dokument předpołožiło. Tón předwidźi inwesticije do zwjazkoweje wobory a jeje wuhotowanja, kotrež dotal přilubjene 1,5 procentow nutřkokrajneho bruttoprodukta hač do lěta 2024 přesahuja. Tuchwilu wudawa Němska 1,23 procenty za brónjenje.

Znjewužiwanje sotrow přiznał

Přećiwnicy brunicy su wčera před Choćebuskej policajskej direkciju na Jurja Gagarinowej demonstrowali. Woni žadachu sej hnydomne skónčenje zmilinjenja brunicy a solidarizowachu so zdobom z 23 aktiwistami. Tući běchu póndźelu brunicowej jamje­ Janšojce a Wjelcej-juh wobsadźili a su přeco hišće po jich měnjenju njewoprawnjene pola policije. Foto: Michael Helbig

Po nimale třoch tydźenjach bjez miliny ma wjaceswójbny dom w Osnabrücku zaso elektriku. Wot wčerawšeho maja podružnicy zaso milinu, rjekny sobudźěłaćerka domoweho zarjadnistwa na naprašowanje medijow. „Swěca funguje a lift tež.“ Na tepjenje dyrbja ludźo hišće čakać, dokelž jedna so wo nócnomilinowe kachle. Milina bě 16. januara po zapławjenju pincy wupadnyła. Hakle minjeny tydźeń móžachu připrawu sporjedźeć. 40 podružnikow bě potrjechenych, mjez nimi tež stari a hladanja potrěbni.

Z módrej swěcu na třěše je muž w Bayerskej kóšty za parkowanje lutować chcył. Swědk bě wobkedźbował, kak 65lětny před hotelom swěcu na třěše připrawi, zo by wóz kaž policajske awto wupadało. Přiwołana policija lampu sćaza. Muž dyrbi so jebanja dla zamołwić, snano tež přicpěwanja zastojnstwa dla.