Z wudaća: póndźela, 11 měrca 2019

EFA Serbski sejm dale podpěruje

Brüssel. Delegacija strony Łužiska alianca (ŁA) je na hłownej zhromadźiznje Europskeje swobodneje aliancy (EFA) minjeny pjatk w Brüsselu proces wutworjenja Serbskeho sejma kaž tež jeho dźěłowe wašnje předstajiła. Delegaća su w tym zwisku jednohłósnje wobzamknyli, sejm w procesu připóznawanja na europskej runinje dale podpěrać, kaž ŁA zdźěli.

Serbska hra ze šansu na myto

Budyšin. Prěnja serbska mobilna widejowa hra „KRABAT a potajnstwo serbskeho krala“ ma šansu na myto. Wo tym informuje čłon Rapakow Jörg Hübner. Byrnjež jich jury za počesćenje z Mytom kompjuterowych hrow njenominowała, móža sej hišće myto publikuma zdobyć a proša tuž pod https://deutscher-computerspielpreis.de/publikumspreis za nich hłosować. Hru běchu Rapaki w nadawku Załožby za serbski lud zhotowili.

Stipendije za šulerjow

Tři mězniki serbskich stawiznow do kompleksneho mozaika splećene

Budyšin (SN/bn). We wobłuku wubědźowanja ŁUŽICY 2017 ze spěchowanskim mytom wuznamjenjena hra Carle Niewöhner „Wopušćeny dom“ je minjenu sobotu na hłownym jewišću Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła prapremjeru dožiwiło. Po předstajenju dźakowaše so něhdźe 300 přihladowarjow po mjeńšinje ćišiny z wobstajnje stopnjowacym so přikleskom za sylny ansamblowy wukon hrajerkow a hrajerjow. Tak mytowachu zdobom skutko­wanje režiserki Esther Undisz, awtorki hry, přełožowarki Lubiny-Hajduk-Veljkovićoweje, hudźbneho nawody Tassa Schille, dramaturgowki Madleńki Šołćic a wuhotowarki Kathariny Lorencec.

Kulturny konwent kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska je minjeny štwórtk swoje lětuše prěnje, dohromady 113. posedźenje w Budyskim Serbskim domje přewjedł. Mjez druhim wěno­wachu so čłonojo gremija financowanju tudyšich hrajnišćow předstaja­ceho wuměłstwa a požadanju Žitawy za europsku kulturnu stolicu 2025.

Budyšin (SN/bn). Po zwěsćenju wob­zam­knjenjakmanosće schwali konwent protokolej minjeneju posedźenjow loni w oktobrje a decembrje. Na to přihło­sowa­chu čłonojo bjez znapřećiwjenja cyłkownje štyrjom naćiskam. Prěni raz wobdźěli so dr. Michael Weber jako zastupjer města Zhorjelca, kotrež zaměrowemu zwjazkej kulturny rum wot spočatka lěta 2019 jako dobrowólny sobustaw přisłuša.

Podstupim (SN). Braniborske knježerstwo podpěruje Srjedźoněmski domi­zniski a drastowy zwjazk a město Lubin při wuhotowanju lětušeho drastoweho swjedźenja. Zetkanje, na kotrež wočakuja 2 500 ludźi w narodnej drasće z cyłeje Němskeje kaž tež z Pólskeje, Nižozemskeje a Ukrainy, wotměje so wot 15. do 17. meje w Lubinje pod hesłom „Drasta zwjazuje!“. Braniborski ministerski pre­zident Dietmar Woidke, kultusowa mi­nisterka Martina Münch, hospodarski minister Jörg Steinbach kaž tež ratarski minister Jörg Vogelsänger (wšitcy SPD) přewostaja 49 000 eurow z lotowych srědkow. Dietmar Woidke je zdobom patro­nat po cyłej Němskej najwjetšeho ludoweho swjedźenja za hajenje domi­zniskich nałožkow wosrjedź Błótow přewzał. Wón wobkrući swoju podpěru takle­: „W narodnej drasće chodźić je wjace hač jeničce hobby. Je to wuraz začuća za domiznu a tradicije. Hódnoty maja so młodym ludźom dale dawać. Swjedźeń je składnosć, ludźi ze wšelakich regionow a krajow hromadu wjesć, zo bychu sej nazhonjenja wuměnjeli.

Budyšin (mkc/SN). Swoju lětušu hłownu zhromadźiznu je serbske wědomostne towarstwo Maćica Serbska sobotu zwjazało z wopominanjom 125. posmjertnin Michała Hórnika při jeho rowje na Mikławšku w Budyšinje, prjedy hač po­dachu so na schadźowanje na žurlu Serbskeho muzeja. Ćežišćo spominanja Ma­ćicy bě wu­směrjene na serbsko-słowjansku zwjazanosć a skutki Hórnika, kotrež hódnoćachu w štyrjoch rěčach: Farar Gerat­ Wornar dopominaše na Michała Hórnika jako posoła Cyrila-Metodskeho ducha mjez Serbami a spěchowarja za­łoženja Baćońskeje wosady. Rěčespytnica dr. Anja Pohončowa ze Serbskeho instituta rysowaše w delnjoserbskej rěči wujednawace prócowanja Hórnika wo spisownu rěč a jeho zwiski do Delnjeje Łu­žicy. Wón je tež prěnje lětniki Pratyje za del­njołužiskich Serbow redigował. Čěski­ slawist Radek Čermák wuzběhny rozdźělne zapołoženje narodnych pró­cowanjow dweju nad Sprjewju w Budy­šinje wotpočowaceju wótčincow – Jana Arnošta Smolerja na Hrodźišku a Michała Hórnika na Mikławšku.

Berlin (dpa/SN). Ze swójskimi namjetami je předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer na najnowše reformowe namjety francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona za Europsku uniju reagowała. Zběrka idejow, wozjewjena w hóstnym přinošku nowiny Welt am Sonntag, ma hesło „Europu prawu sčinić“. W nim šefina CDU mjez druhim namjet Macrona nastupajo jednotnu europsku minimalnu mzdu wotpokazuje. Wona nochce žadyn „europski superstat“.

Lětadło znjezbožiło

Addis Abeba (dpa/SN). Při zražce pasažěrskeho lětadła předewzaća Ethiopian Airlines je wšěch 157 pasažěrow žiwjenje přisadźiło. Mjez nimi je pjeć Němcow, kaž wonkowne ministerstwo w Berlinje wobkruća. Předewzaće bě mašinu typa Boeing 737 Max 8 hakle w nowembru kupiło. Lětadło bě po puću ze stolicy Addis­ Abeba do keniaskeje metropole Nairobi, jako wone krótko po wotlěće na zemju­ zrazy. Mjeztym su wjacore kraje wukazali, najprjedy raz žane mašiny tohole typa wjace njezasadźić.

Smjertny wopor orkana dla

Něhdźe 350 ludźi je minjeny pjatk přeprošenje Budyskeho měšćanskeho radźićela CDU Heinricha Schleppersa na měrowu modlitwu­ w tachantskej cyrkwi sćěhowało. Po nyšporje, kotryž wuhotowaštaj ewangelski farar Kay Weißflog a katolski dekan Wito Sćapan zhromadnje, ćehnjechu wobdźělnicy ze swěčkami w ruce na naměsto před cyrkwju. Foto: SN/Hanka Šěnec

„Najstarši čłowjek swěta“ smě so Japa­njanka Kane Tanaka wotnětka mjenować. Na swjatočnosći w starowni města Fukuoka přepodachu jej, kotraž je 116 lět a 68 dnjow stara, zastupnicy Guinnessoweje knihi rekordow sobotu wotpowědny certifikat. Loni w juliju bě jeje předchadnica jako najstarši čłowjek, tohorunja Japanjanka Chiyo Miyako, w starobje 117 lět a 81 dnjow zemrěła.

Ze zhromadnym picowanjom psow, tak mjenowanym „wooferendumom“, na naměsće před parlamentom w Londonje su britiscy wobsedźerjow psow přećiwo wustupej kraja z Europskeje unije protestowali. Pod hesłom „Brexit is a dog‘s dinner (brexit je wulki šmjat) woni swojim štyrinohačam něšto k žranju dawachu, žadajo sej nowy referendum. Z akciju chcychu tych pozbudźić, kiž su hižo rezignowali.

Drježdźany (dpa/SN). Mandźelski bywšeje předsydki AfD Frauke Petry, Marcus Pretzell, chce wólbny pruwowanski wuběrk Sakskeho krajneho sejma prawokřiwjerstwa (Rechtsbeugung) dla wobskoržić. To je 45lětny jurist a zapósłanc Europskeho parlamenta pjatk na kromje sudniskeho procesa přećiwo swojej žonje wopačnych wuprajenjow dla na Drježdźanskim krajnym sudnistwje připowědźił. Skóržba měri so přećiwo šesćom z cyłkownje sydom čłonow wuběrka. Jenož něhdyša zapósłanča AfD Kirstin Muster je z toho wuwzata. Pretzell widźi „grawěrowace ranjenja“ ciwilneho procesoweho porjada. Wón mjez druhim z toho wuchadźa, zo běchu čłonojo wuběrka na posedźenju w nowembru 2015 ćišć na Petry wukonjeli.

Marcus Pretzell tež njewuzamkuje, zo předsydu­ wuběrka Marka Šimana (CDU), dźensnišeho kultusoweho ministra Christiana­ Piwarza (CDU) a politikarja Lěwicy Andréja Schollbacha wopačnych wuprajenjow dla wobskorži. Za to pak chce wón kónc sudniskeho jednanja přećiwo Frauke Petry wočaknyć.

Köln (dpa/SN). Dwě třećinje wobydlerjow Němskeje stej přećiwo tomu, zo zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) dočasnje wotstupi, a přejetej sej, zo wona hač do kónca wólbneje doby w lěće 2021 dale knježi. Tele přeće zwuraznja po dźensa wozjewjenym naprašowanju sćelaka RTL 67 procentow ludźi. Jeno 29 procentow woprašanych chcyło, zo Merkel zastojnstwo dočasnje spušći. Tak je ličba tych, kotřiž chcedźa Merkel dale za kanclerku měć, wot februara 2018 wo dwanaće procentow rozrostła.

W padźe dočasneho wotstupa Merkel je 56 procentow ludźi za nowowólby. Potom chcyło 39 procentow Annegret Kramp-Karrenbauer za nowu kanclerku měć, 28 procentow Friedricha Merza. 33 procentow nochce žanoho z wobeju.

Sćelak RTL na to skedźbnja, zo njeje połoženje z lětom 1998 přirunujomne, jako sej mnozy wotstup zwjazkoweho kanclera Helmuta Kohla přejachu. Na­wopak: Hladajo na krizowe wuwiće po wšěm swěće njewidźi wjetšina ludźi w Němskej žaneje alternatiwy k Merkel.