Z wudaća: wutora, 12 měrca 2019

Pjenjezy za wjesne kónčiny

Glauchau. We wobłuku idejoweho wubědźowanja za wjesne kónčiny je sakski minister za ratarstwo Thomas Schmidt (CDU) wčera najlěpše ideje wuznamjenił. Cyłkownje 19 mytow a 39 wuznamjenjenjow z premijemi 5 000 hač do 450 000 eurow je Schmidt wobdźělnikam – sakskim wsam a mjeńšim městam – spožčił. Mjez nimi běchu tohorunja Łuty, Koders­dorf a Wulki Šunow.

Wo programje wuradźowali

Radwor. Čłonojo Radworskeho Serbskeho wolerskeho zjednoćenstwa su wčera wo swojim programje wuradźowali, z kotrymž chcyli wolerjow za wólby noweje gmejnskeje rady 26. meje přeswědčić. Nimo ryzy serbskich naležnosćow, kaž je to wuspěšne kubłanje po modelu Witaj, zasadźeja so tež za wobchadnu wěstotu a tolerantnu zhromadnosć.

Za poł promila alkohola

Praha. Čěski parlament schwali po­stajenje, po kotrymž smědźa wodźerjo čołmow a wodosportowcy 0,5 promilow alkohola w kreji měć. Dotal bě alkohol za nich dospołnje zakazany, za přeńdźenje hrožeše pokuta hač do 4 000 eurow. Za nowe postajenje je so 123 ze 180 zapósłancow wuprajiło. Naprawu dyrbi senat hišće wobjednać.

Časowy plan a ramik za wotkrywanje noweho sydlišća předstajili

Miłoraz (AK/SN). Nowe zakładne zrěčenje wo přesydlenju Miłoraza na sewjer Slepoho ma w aprylu płaćiwosće nabyć. 28. měrca chcedźa jón zastupnicy Trjebinskeje a Slepjanskeje gmejny kaž tež energijoweho koncerna LAEG w přitomnosći sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) podpisać. „Chcemy Miłoraske zrěčenje ćišćeć dać a je wjesnjanam připósłać“, připowědźi nawoda twarstwa a přesydlenskeho managementa LEAG Martin Klausch na wčerawšej wobydlerskej zhromadźiznje w Miłorazu. Wjac hač 80 z něhdźe 200 wo­bydlerjow bě přeprošenje LEAG na mału žurlu wjesneho hosćenca sćěhowało.

Zasobu a socialnje znjesliwje chce předewzaće přesydlenje zwoprawdźić. Nowe sydlišćo w Slepom chcedźa w lěću wot­kry­wać započeć. „W zakładnym zrěčenju smy so na to dojednali, zo budu lěto po tym – potajkim 2020 – twarske le­žow­no­sće k di­spoziciji. Wobydlerjo móža so potom přesydlić započeć“, Martin Klausch podšmórny. Hišće lětsa, wón zawěsći, chce LEAG zrěčenja z jednotliwcami wotzamknyć.

Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwa­dło pokazuje tuchwilu lětušu hornjo­serbsku inscenaciju „Wopušćeny dom“ na hłownym jewišću. Bosćan Naw­ka je so po sobotnej prapremjerje někotrych wopytowarjow za prěnim zaćišćom woprašał.

Handrij Kalauch z Łuha: Fenome­nal­nje! Swójbna problematika je derje přesadźena, wšelake stawizniske nitki a rozdźělne časowe runiny su wušiknje ze sobu splećene. Wostawaš stajnje w scenje, sy woprawdźe wot prěnjeje mjeńšiny puta­ny. Byrnjež jednanje kompleksne było, njezhubiš přehlad. Tež jewišćowy wobraz mam za přewšo radźeny.

Dr. Daniel Měrćink z Budyšina: Wosebje zajimawa je figura Marje Symankoweje. To saha wot wašnja, kak je literarisce zapołožena, přez jeje funkciju w hrě hač k wulkotnej interpretaciji róle přez Majku Kowarjec. Inscenacija zwobraznja ćeže a konflikty třoch generacijow do a po Druhej swětowej wójnje na wašnje, kotrež nazhonjenjam mnohich Serbow a jich wosobinskim resp. swójbnym stawiznam wotpowěduje.

Choćebuz (SN). 53. centralna olympiada serbskeje rěče za šulerjow a šulerki 6. lětnika Delnjeje a Hornjeje Łužicy budźe wot 8. do 10. apryla we Wodowych Hendrichecach. Měsac do toho stej předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa a nawodnica Dźěłanišća za serbske kubłanske wuwiwanje Choćebuz ABC dr. Christiana Piniekowa kooperaciske zrěčenje podpisałoj. SŠT je nošer wubědźowanja. ABC jako krajna institucija Braniborskeje budźe SŠT prěni króć oficialnje nastupajo delnjoserbske nadawki za olympiadu podpěrać a chce tež na městnje z fachowo-pedagogiskim a rěčnym přewodom prezentna być.

Budyšin (SN/bn). Sylnje kleskajo a z nohami teptajo dźakowachu so wopytowarjo z hrimotacym aplawsom hudźbnikam orchestra Serbskeho ludoweho ansambla kaž tež hosćomaj Heidemari Wiesnerec a Peterej Biloenej za njedźelny koncert „Stysk a wysk“ w Budyšinje. Z Barta pochadźaca Wiesnerec je po dwěmaj lětdźesatkomaj zaso raz jako solistka-pianistka na zarjadowanju SLA agěrowała. Nižozemjan Biloen přisłuša po cyłym swěće wuspěšnej generaciji młodych dirigentow.

Budyšin/Chrósćicy (SN/at). Budyski wo­krjesny zwjazk FDP je kónc tydźenja kandidatow za komunalne wólby 26. meje nominował. Mjez 34 požadarjemi za wokrjesny sejmik je Alexander Pólk jenički Serb, wón nastupi we wólbnym wobwodźe 12. Hromadźe z dotalnym měšćanskim radźićelom Romanom Wjenkom wojuje Pólk tež wo mandat w nowej měšćanskej radźe Budyšina.

Mjez 35 kandidatami, kotrychž su Swobodni wolerjo minjenu sobotu w Budyšinje za nowy wokrjesny sejmik namjetowali, je sydom aktiwnych měšćanostow, kaž su to na přikład dr. Holm Große (Biskopicy), Roland Dantz (Kamjenc, dotal za Lěwicu w sejmiku), Siegfried Gersdorf (Wóslink), resp. dotalnych wjesnjanostow kaž Siegfried Schuster (Wulka Dubrawa) a Peter Beer (Hodźij).

Wjesna skupina CDU Chrósćicy je wčera na zjawnym zarjadowanju z Chrósćic Mariana Korjeńka, Krystofa Mikławška, Jurja Koklu, Bena Hojera a Tomaša Dučmana, Romana Nuka z Nuknicy, Daniela Matješka z Hórkow, Jadwigu Ledźborjowu a Jakuba Brězana z Prawoćic kaž tež Michała Wowčerja z Kozarc wuzwoliła, zo bychu k wólbam gmejnskeje rady nastupili. To zdźěli předsyda Marko Kliman.

Berlin (dpa/SN). Předsydka frakcije Lěwicy Sahra Wagenknecht njebudźe nazymu strowotniskich přičin dla hižo za zastojnstwo kandidować. Zeleni widźa nětko šansu na čiłu debatu wo zwjazkarstwach. SPD a Zeleni mějachu Wagenknecht stajnje zaso za přičinu, z Lěwicu hromadźe njedźěłać. Po wólbach zwjazkoweho sejma w lěće 2013 bě opcija zhromadneje koalicije móžna. Wagenknecht pak je so hladajo na móžne zwjazkarstwo z SPD a Zelenymi přeco wróćo dźeržała.

AfD hrozy wysoke chłostanje

Berlin (dpa/SN). Po słowach předsydy AfD Jörga Meuthena hrozy nastupajo aferu wokoło pjenježnych darow nětko samo chłostanje 400 000 eurow. Jeli to zarjadnistwo zwjazkoweho sejma postaji, chce strona tomu znapřećiwić, Meuthen dźensa wobkrući. AfD bě wot Šwicarskeje wabjenskeje agentury Goal AG podpěru za wólby krajneju sejmow w Badensko-Württembergskej a Sewjerorynsko-Westfalskej dóstała, štož ma zarjadnistwo zwjazkoweho sejma za ilegalne.

Dźensa dalše wothłosowanje

Awtotwarc Porsche je dźensa w Lipsku zakładny kamjeń za mjeztym hižo pjate rozšěrjenje stejnišća połožił. Tam planuja nowy wobłuk­ za twar karoserijow. Loni bě předewzaće rozsudźiło, přichodnu generaciju modela Macan jako elektroawto w Lipsku zhotowjeć. Dotalny wóz Macan tam hižo jara wuspěšnje twarja, na wšě 90 000 jězdźidłow wob lěto. Foto: pa/Jan Woitas

Z chorownje twochnywši je sej pacient dospołnje pjany doma na konopeju wusnył, hdźež jeho policija nańdźe. 34lětneho běchu chětro natutkaneho z krawjacej ranu na hłowje w chorowni zastarali. Pozdźišo wón kliniku wopušći, byrnjež sykawa hišće w ruce tčała. Jako jeho zastojnicy skónčnje doma spjaceho namakachu, wunjese test alkohola přeco hišće 4,14 promilow w kreji. Bjez wobaranja da so muž wróćo do chorownje dowjezć.

Chrobły kołp je krótkodobne zawrjenje awtodróhi A 4 zawinił. Ptak běhaše njedźelu pola Porchowa po jězdni. Policisća a wohnjowi wobornicy podarmo spytachu jeho popadnyć. Tuž so rozsudźichu, awtodróhu do směra na Drježdźany nachwilnje zawrěć. Wohnjowi wobornicy donjesechu kołpja na to k bliskemu hatej, zwotkelž drje bě přišoł.

Waršawa/Praha (dpa/SN). Sylny wichor je zawčerawšim, njedźelu, kaž tež wčera w susodnymaj Pólskej a Čěskej wulke škody načinił a zastaranje ludźi z milinu ma­siwnje haćił.

Jeničce w Pólskej bě nimale 400 000 domjacnosćow bjez miliny, kaž wěstotny centrum knježerstwa zdźěla. Něhdźe 700 domow bu wobškodźenych. Wohnjowa wobora bu nimale 3 000 króć wołana, zo by spowalane štomy zrumowała a wobškodźene třěchi zawěsćiła. Znajmjeńša pjeć ludźi so za čas wichora zrani, mjez nimi tež wohnjowaj wobornikaj. Štom bě na jeju wozydło zrazył. Wobeju dowjezechu do chorownje. Njewjedro haćeše nimo toho železniski wobchad. Pućowacy dyrbjachu so po informacijach pólskeje železnicy na wupady a zapozdźenja nastajić. Po informacijach wjedrarjow bě wichor z městnami ze 130 km/h zachadźał. Tež wčera wón w mnohich kónčinach hišće­ z 115 km/h howrješe.