Z wudaća: srjeda, 13 měrca 2019

W Europskej swobodnej aliancy nazhonjenja Serbskeho sejma prašane

Brüssel (SN/at). „Europska unija ma domizna wšěm ludźom kontinenta być. Dajće nas Europu zhromadnje tworić; Europu ludźi, narodow a regionow.“ Tak rěka w zakónčacym politiskim wozjewjenju hłowneje zhromadźizny Europskeje swobodneje aliancy (EFA) wot 7. do 9. měrca w Brüsselu. Wšitcy ludźo, a zapřijate su mjeńšinowe zhromadźenstwa kaž tež tajke w diasporje, zasłužeja sej wjace respekta. Hesło zetkanja „Samopostajowanje je prawo, žane złóstnistwo“ zwurazni so zdobom w nominowanju politikarja za njewotwisnosć Katalonskeje Oriola Junquerasa, kiž sedźi w španiskim jastwje, za načolneho kandidata EFA k wólbam Europskeho parlamenta. Wobdźělnicy Łužiskeje aliancy a jako hosćo Serbskeho sejma mějachu nominowansku proceduru „za jara symboliski akt“.

Kwětki kupować a runočasnje kofej pić móža ludźo nětko w New Yorku. W dźeń a wjace nowych kofejownjach ameriskeje metropole tež kwětki předawaja. Tak maja wobsedźerjo přidatne dochody, a ludźo móža sej w pisanej atmosferje šalku kofeja popřeć. Jedna kofejownja w měšćanskim dźělu SoHo předawa mjeztym samo wěcy za wupyšenje bydlenja.

Pomocnu posyłku nuznikoweje papjery je němski předewzaćel do Bucking­hampalasta w Londonje pósłał. Düsseldorfske předewzaće reaguje tak na rozprawy medijow, zo hrozy Wulkej Brita­niskej po brexiće kriza w zastaranju z hajzlowej papjeru. Wšako kraj najwjetši dźěl papjery importuje. Znajmjeńša kralowski palast měł zastarany być, kaž rěkaše. Nakładne awto z 1 440 rólemi ma tam hišće dźensa dojěć.

Rěčna situacija w Delnjej Łužicy so polěpša. Dobra to powěsć, kotraž spožča akteram na městnje nowu móc a energiju, na dobro delnjoserbšćiny so zasadźeć. Zdobom mam to za dopokaz, zo je derje wótku jednorje do žita njećisnyć, hdyž raz po planje njeběži, ale so zaměrnje dale prócować. To su w Delnjej Łužicy minjene dźesatki lět činili a dale činja, za čož žněja dobre wuslědki. Wšitko dźě trjeba swój čas! Zo dźeń a wjac młodostnych swoju maćeršćinu abo nawuknjenu delnjoserbšćinu nałožuje, mam za wulce zwjeselace. Politikarjam měło to dopokaz być, zo su so naprawy, kotrež su zdźěla sobu podpěrali, wudanili a – tež naslědnje! – płody njesu. Měli tuž spěchowanje rěče na tymle zakładźe rozšěrić! Wuslědki wšak za to rěča. Nimo toho je wuwiće dopokaz žiwjenskeje wole serbskeho ludu a wole, swoju rěč zachować. Přiliwajmy tuž rostlince delnjoserbšćina, zo by swoje korjenje skrućiła a dale rostła. Janek Wowčer

Dźěl našich abonentow na wsach, kotrymž Serbske Nowiny nawječor roznošuja, njeje wudaće wječornika z 12. měrca dóstał. Wozydło spediciskeje firmy, kotraž nowinu k roznošowarjam wozy, bě so skóncowało. Njebě móžno je krótkodobnje narunać. Potrjecheni čitarjo měli tuž dźensa dwě wudaći – wčerawše a dźens­niše – w listowym kašćiku měć. Wobžarujemy misnjenje a zamołwjamy so za njedostatk. Wotrjad rozšěrjenje LND

Praha (ČŽ/K/SN). Na wurazne přeprošenje prezidenta USA Donalda Trumpa bě čěski premier Andrej Babiš na třidnjowskim wopyće Washingtona. Wosebita česć hosćej bě, zo zetka so z Trumpom w owalnej dźěłarni Běłeho domu. Jednałoj staj wonaj wo wzajomnych poćahach, problemach wikowanja a mjezynarodnych naležnosćach. Dźěše tohorunja wo migraciju, wo bój přećiwo terorizmej kaž tež wo wěstotu. Po wuprajenjach čěskich wobdźělenych su Američenjo hłownje zhonić chcyli, na kotrej stronje Čěska woprawdźe steji, hdyž dźě so prezident Miloš­ Zeman po jich měnjenju z Ruskej a Chinu nasadźa. Babiš je tež hłowny kwartěr CIA wopytał a wopory terora z 11. septembra 2001 z wěncom wopomnił. Nimo prezidenta Trumpa z dźowku Ivanku přeprosy wón na wopyt Prahi tež dwanaće zapósłancow kongresa, republikanow kaž demokratow, mějacych wosebity poćah k Čěskej. „Čěski ,Trump‘ so z woprawdźitym Trumpom zetkał“, titlowaše ameriski magacin Forbes njewšědny podawk. Britiski The Guardian konkretizuje jón ze zwěsćenjom: „Trumpa a Babiša zwjazuja skandale a miliardy.“

Bratislava (SŽ/K/SN). Cyłkownje 13 mjenow wobsahuje kandidatna lisćina, a wobydlerjo Słowakskeje maja zamołwity nadawk, z nich wuzwolić noweho prezidenta, dokelž dźě dotalny – Andrej Kiska – hižo njenastupi. Woprawnjene wuhlady na najwyše statne zastojnstwo kiwaja wšak po naprašowanjach zwěsćowarnjow zjawneho měnjenja jeničce štyrjom wosobam. Najlěpje móhła w prěnim kole prezidentskich wólbow přichodnu njedźelu adwokatka Zuzana Čaputová wobstać, kotruž faworizuje dobra pjećina wolerjow. Wočakowane wurisanske koło 30. měrca docpěje najskerje pak městopředsyda Europskeje komisije Maroš Šefčovič pak dwělomny sudnik najwyšeho sudnistwa Štefan Harabin, kiž je w minjenym času njenadźicy sylnje na přichilnosći přibył. Wuwołany wjednik ekstremistiskich prawicarjow, šef Ludoweje strony Naša Słowakska Marian Kotleba, drje tež prědku „sobu měša“, zo pak do wurisanja zaćehnje, za to hłosy prawdźepodobnje za njeho njebudu dosahać. Wostatnym dźewjeć kandidatam – bjezwu­wzaćnje su to lědma znate wosoby – drje hrozy poražacy wuslědk.

Wustajeńcu z najlěpšimi nowinskimi fotami cyłeho swěta su zawčerawšim w Choćebuskim Carla Blechenowym kareju wotewrěli. Kóžde lěto wuhotuje mjezynarodna załožba World-Press-Photo ze sydłom w Amsterdamje fotowe wubědźowanje. Dobyćerske něhdźe 160 wobrazow móža sej zajimcy hišće hač do 23. měrca wobhladać. Wědomje su so zamołwići za to rozsudźili njepokazać přehladku w galeriji abo muzeju, ale w kupnicy. Tak móža sej ludźo motiwy při nakupowanju spřistupnić. Cyłkownje 4 548 profesionelnych fotografow ze 125 krajow je so na wubědźowanju wobdźěliło a 73 044 wobrazow zapodało. Foto: Michael Helbig

W Budyšinje maja přeco hišće dosć dźěła, zo bychu wotstronili slědy wichora „Eberhard“, kotryž bě w nocy na póndźelu tež po Hornjej­ Łužicy­ howrił. Tak su so na Neujowej promenadźe blisko Sprjewineje kupjele někotre štomy chětro nachilili, zo dyrbjachu­ je Marco Megel a jeho kolegojo dźensa podrězać. Foto: SN/Maćij Bulank

Prěni dźěl lětušeho póstneho seminara k přichodej cyrkwje wotmě so zawčerawšim w Smochčanskim Domje biskopa Bena. Podij, nawjedowany wot nawodnych­ sobudźěłaćerjow domu dr. Petera-Paula Strauby a Ansgara Hoffmanna, běše z katolskimi a ewangelskimi referentami wobsadźeny. Mjez nimi běše propst Clemens Hrjehor z Kamjenicy jako jenički měšnik.

Smochćicy (CRM/SN). Zawodnje duchowny domu dr. Michael Kleiner podšmórny, zo wočakuja za přichod cyrkwinskeho žiwjenja jara konkretne kroki,­ kotrež woznamjenjeja woprawdźity nawrót. Nastajenje na nowe wuměnjenja pak płaći wjele mocy. K tomu diplomowy teologa a socialny dźěłaćer Mathias Mader z Drježdźan rjekny, wuchadźejo ze swojich bohatych na­zhonjenjow w chorowni a jastwje kaž tež na šěrokich polach zwjazka Carity, zo njeńdźe jenož wo změnu strukturow. Předewšěm ma dóńć k nutřkownemu zazběhej, z kotrymž so duchowne procesy znowa tworja. Po jeho słowach maja­ so wšitke cyrkwinske dźěłowe wobłuki­ do hišće wobšěrnišeje syće zwjesć.

Koslowčenjo swoje žadanja znowa gmejnskim radźićelam přednjesli

Njeswačidło (JK/SN). Hižo dwě lěće prócuja so wobydlerjo Koslowa wo to, wobchad přez wjes wobmjezować a tak zawěsćić wjetšu wěstosć za wjesnjanow, wosebje za šulske dźěći. Na wčerawšim posedźenju Njeswačanskeje gmejnskeje rady su woni radźićelam znowa swoje wočakowanja a žadanja přednjesli.