Z wudaća: štwórtk, 11 apryla 2019

Liča hižo bórze z wuslědkom

Drježdźany. Druhu tarifowu rozmołwu nastupajo přiměrjenje dźěłoweho časa na wuchodźe Němskeje přewjedźechu dźěłarnistwo IG metal a zastupjerjo dźěłodawarjow metaloweje a elektroindustrije wčera w Drježdźanach. Hišće w prěnim połlěće móža dźěłopřijimarjo branše z wuslědkom jednanjow ličić, kaž wobě stronje měnitej.

Podruž tež tema w Sakskej

Drježdźany. Sakski krajny sejm je dźensa z plenarnym posedźenjom w Drježdźanach pokročował. Wobswětowy minister Thomas Schmidt (CDU) přednjese deklaraciju k přichodnej wobswětowej politice Sakskeje. W aktualnej debaće rozestajachu so zapósłancy ze zapłaćomnymi podružemi a ze spěchowanjom socialnych bydlenjow.

Wurisanje z 22 wobdźělnikami

Šulerjo olympiadu serbšćiny z dobrymi wukonami zakónčili

Wodowe Hendrichecy (SN/BŠe). Najlěpši, mjenujcy cyłkownje 97 serbšćinarjow 6. lětnikow šulow Hornjeje a Delnjeje ­Łužicy, su so wot pońdźele na lětušej 53. olympiadźe serbskeje rěče we Wodowych Hendrichecach wobdźělili. „Zwjeselace je, zo bě mjez nimi 36 šulerjow z Delnjeje Łužicy“, zdźěli předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa, kotrež wubědźowanje organizuje. Šulskemu towarstwu poboku su wučerjo, kotřiž zarjadowanje akribisce přihotuja. Lětsa dojednachu so wučer w Slepom Jan Hrjehor jako hłowny koordinator, wučerka Radworskeje wyšeje šule Sabina Jurencec, wučer Budyskeho Serbskeho gymnazija Metod Šołta a wučer w Slepom Ludwig Eckert na hłownu temu lěs. A kaž wuslědki šulerjow dopokazuja, hodźeše so z njej jara derje dźěłać. Tak zhotowichu plakaty a kreatiwny přednošk, kotryž bě jako ertne pruwowanje a skupinske dźěło zapołoženy. Kaž zamołwići rozprawjachu, docpěchu olympionicy dobre rěčne wukony při pisanju nastawka.

Kubłanska klawsura wo wuslědkach ewaluacije Witaj-kubłanja na zakładnych šulach Delnjeje Łužicy bě wčera w Choćebuzu zazběh, ze zwěsćenym njespokojacym stawom podawanja ­delnjoserbšćiny so wobšěrnje rozestajeć a puće do přichoda pokazać.

Choćebuz (SN/at). Rěčny centrum WITAJ wuhotowa z podpěru župy Delnja Łužica njezjawne zarjadowanje, zo by zakład tworił za zaměrnu zaběru z wuslědkami ewaluacije. Wjace hač 40 wobdźělnikam, kotřiž so hłownohamtsce abo čestnohamtsce na rěčnym polu angažuja, poda dr. Viktor Zakar, wotrjadnik delnjoserbskeje wotnožki RCW, zawod do ewaluacije. Při tym mjenowaše někotre swójske nastorki za móžne jednanje Domowiny, kaž stej to na adresu Braniborskeje zdźěłanje standardow za bilingualnu wučbu abo za delnjoserbsku stronu naprawy za dalekubłanje­ wučerjow. Nawodnica RCW dr. Beata Brězanowa porěča wo wuknjenskim procesu a wo faktorach, kotrež jón wobwliwuja.

Budyšin (ML/SN). Klětu budźe tomu 75 lět, zo bu při ćežkich wojowanjach kónc Druheje swětoweje wójny serbska wjes Koslow zničena. Wjesne towarstwo „K žorawjej“ planuje z wopomnišćom na historiski podawk dopominać. Pomnikowy wuběrk Maćicy Serbskeje zaběraše so zańdźenu wutoru z tutym a dalšimi projektami, za kotrychž zwoprawdźenje wočakuja iniciatorojo spěchowanje Załožby za serbski lud. Jeje sobudźěłaćer John Petrik, kiž wuradźowanje wuběrka nawjedowaše, rozłoži planowane předewzaće „Nadźija bolacu wutrobu hoji“.

Dwaj stołpaj, postawa žorawja mjez nimaj a informaciskej tafli maja na wony surowy podawk z apryla 1945 skedźbnjeć. Třinaće lipowych łopješkow ma na třinaće młodych muži z Koslowa dopominać, kotřiž njeběchu so z Druheje swětoweje wójny wróćili. Dale matej so na stołpje jewić mjenje nućeneju dźěłaćerjow, kotrajž staj we wsy zahinyłoj. Na zničenje wsy chcedźa tohorunja pokazać. Čłonojo pomnikoweho wuběrka zwura­znichu, zo měło so na „Akciju Koslow“ serbskich młodźinskich brigadow za dobrowólnu pomoc při zrumowanju rozpadankow wsy sylnišo pokazać.

„Doma a druhdźe“ rěka titl wustajeńcy z mólbami Lejny Theurichoweje (naprawo), kotruž su wčera w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji wotewrěli. Přišli su mnozy swěrni wopytowarjo kulturneho srjedźišća w Serbskim domje a lubowarjo molerstwa. Z wulkim zajimom zbližichu so woni wuměłskim wupłodam nětko w Drježdźanach bydlaceje Serbowki, kotraž jako wuměnkarka zaměrnje swój hobby pěstuje. Inspiraciju čerpa z łužiskeje domizny. Bywša předsydka rady Załožby za serbski lud wustaja w SKI barbojte krajiny a motiwy z přirody w akwarelowej a wolijowej technice. Hač do 30. junija wostanje ekspozicija přistupna. Foto: SN/Hanka Šěnec

Rakecy (SN/BŠe). Rozsudźacy gremij Leaderoweho regiona Hornjołužiska hola a haty je za to, kompletnu sumu 3,3 milionow eurow za projektnej namołwje nalěto a w lěću wupisać. Tak započina so nětko finale srědkow Leader, wšako spěchowanska perioda klětu wuběži.

Regionalny běrow Leaderoweho regiona ze sydłom w Rakecach je předwčera­wšim 12. namołwu we wobjimje 950 000 eurow zahajił. Podłožki měli hač do 17. meje w Rakecach předležeć. Jako hłowne ćežišćo postaja gremij znowawužiwanje stareje twarskeje substancy we wjesnych kónčinach. Tež za ideje turistiskich inwesticijow, naprawow za zjawne městnosće, za projektne wuwiće a spěchowanje inwesticijow w rybarstwje su wotpowědne pjenjezy k dispoziciji.

Brüssel (dpa/SN). Wulka Britaniska ma hač do 31. oktobra chwile, na rjadowane wašnje z Europskeje unije wustupić. Britiska premierministerka Theresa May je wčera w Brüsselu wotpowědny poskitk EU přiwzała. Britojo pak dyrbja so na wólbach Europskeho parlamanta wobdźělić, chibazo hižo do 22. meje wustupja. Mjeztym jewja so we Wulkej Britaniskej přiběrajcy hłosy, kotrež žadaja sej nowe ludowe wothłosowanje wo brexiće.

Wo gentestach debatowali

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm rěčeše dźensa w zasadnej debaće wo krejnym přepytowanju dźěći w maćernym žiwoće, kotrež tomu słuži, na přikład tak mjenowany down-syndrom wuslědźić. Wjace hač sto zapósłancow wšelakich frakcijow bě sej žadało, etiske prašenja tajkich genetiskich přepytowanjow rozjimać. Pozadk je zwada wo tym, hač dyrbja chorobne kasy tajke krejne testy přichodnje zapłaćić.

Kupja tři nowe lětadła

W Mnichowje wotměwaja so tuchwilu najwjetše wiki twarskich mašinow swěta „Bauma“. Wjac hač 3 500 wustajerjow ze wšeho swěta prezentuje tam twarske jězdźidła, graty a tójšto wjac. Třeći króć je mjez wustajerjemi serbska firma Matješk-PowerTools ze Sernjan. Ze swojimi sobudźěłaćerjemi předstaja tam šef Michał Matješk (naprawo) mjez druhim sylne elektriske a hydrawliske šrubowaki, kotrež zasadźeja jeho kupcy předewšěm w hórnistwje a hdyž wětrniki montuja. Foto: MPT/Katja Möllerec

Platformu za přizemjenje helikopterow předać chce statny twarski zarjad Norwegskeje. Wona je na twarjenju w knježerstwowej štwórći w stolicy Oslu připrawjena. Dokelž chcedźa dom spotorhać, ma so platforma předać. Zarjadej je wažne, zo kupc stare twarske dźěle a materialije znowa wužiwa. Přidatnje poskića cyhele, woclowe nošaki, schody a wobłoženja.

Sudniski wusud w zwadźe kruwjacych zwónčkow w hornjobayerskim Holzkirchenje dla rěka: Mnichowske wyše krajne sudnistwo wotpokaza skóržbu wobydlerja, kotrehož su zwónčki kruwow na bliskej pastwje mylili. Wón bě zhromadnje z mandźelskej přez wjacore instancy skoržił. Samo politikarjo na to skedźbnjeja, zo dźe w tym padźe tež wo susodstwo domoródnych a přisydlenych. „Ći, kotřiž chcedźa tu priwilegowani bydlić, měli žiwjenske wašnja ludźi akceptować.“

Drježdźany (dpa/SN). Sakska ma nowy policajski zakoń. Krajny sejm je jón wčera z hłosami wulkeje koalicije CDU a SPD w Drježdźanach wobzamknył. Po hodźiny trajacej napjatej a zdźěla emocionalnej diskusiji hłosowaše 74 zapósłancow za nowy zakón, 34 běchu přećiwo tomu, dźewjećo so hłosa wzdachu.

Noworjadowanje, kotrež policiji wjace połnomocy spožča, ma wot 1. januara płaćiwe być. Zakoń zaruča policiji wjace prawow, na přikład při wotposkanju telefonatow, při awtomatiskej registraciji awtowych čisłowych tafličkow abo při zasadźenju inteligentneje widejoweje techniki w pomjeznym rumje. Specialne jednotki policije za wotwobaranje terorizma změja přichodnje mašinske třělby a ručne granaty. Je to najwobšěrniša změna policajskeho zakonja minjenych dwaceći lět w swobodnym staće. Koalicija bě so wuraznje za noworjadowanje zasadźała a so skónčnje na kompromis dojednała, kaž zastupnicy CDU a SPD zdźělichu.