Z wudaća: srjeda, 15 meje 2019

srjeda, 15 meje 2019 14:00

Putin nadźija so zbliženja k USA

Soči (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin ma zahajene zbliženje mjez swojim krajom a USA za wěrjomne. „Hakle njedawno sym z prezidentom USA telefonował. Mějach zaćišć, zo je w mjezsobnym zajimje, rusko-ameriske poćahi zaso dospołnje normalizować“, rjekny Putin wčera wječor na zetkanju z wonkownym ministrom USA Mikeom Pompeom w Sočiju. Putin rjekny, zo bě z Trumpom w telefonaće spočatk meje jara intensiwnje wo tym rěčał. „Nadźijam so, zo mamy nětko wotpowědne wuměnjenja za to.“ W rozmołwach wobjednaštaj Putin a Pompeo mjez druhim połoženje w Syriskej, Venezueli a dalšich krajach. Po informacijach medijow staj so na zhromadne postupowanje w Syriskej dojednałoj, mjez druhim nastupajo zdźěłanje noweje powójnskeje wustawy. Poćahi mjez Ruskej a USA su hižo dlěši čas napjate. Amerika Ruskej wumjetuje, zo je přez nadpady hackerow a propagandu prezidentski wólbny bój w USA 2016 wobwliwowała. To pak njemóžachu přepytowanja dotal dopokazać.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Jednanja derje běža

Nadźijeja so wuspěcha nastupajo nowe financowanske zrěčenje załožby

Budyšin (SN/JaW). Jednanja nastupajo nowe zrěčenje wo financowanje Załožby za serbski lud wot lěta 2021 su zahajene. Wo tym informowaštaj předsydka rady Załožby za serbski lud Susann Šenkec a załožbowy direktor Jan Budar. Partnerojo jednaja pak za zawrjenymi durjemi. Zdobom wobaj na nowinarskej konferency po zašłym posedźenju załožboweje rady wčera tydźenja w Budyskim Serbskim domje zdźělištaj, zo njemóžetaj wjac k tomu rjec, dokelž „njejstej załožba a jeje rada jednanskej partneraj, ale jeničce Zwjazk, Sakska a Braniborska“. Při­wšěm Susann Šenkec rjekny, zo jednanja dotal derje běža.

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Přičina k wjeselu?

Zo chcedźa so USA a Ruska zaso zbližić a napjatosće přewinyć, je najprjedy raz dobra powěsć. Hakle njedawno stej wobě stronje zwěsćiłoj, zo njebě poćah mjez krajomaj po kóncu Druheje swětoweje wójny hišće ženje tak napjaty kaž tuchwilu. Ani za čas krizy Kuby dla w lěće 1962, jako steješe swět na kromje atomoweje wójny, njebě pječa tak zlě. Nětko pak ma wšitko lěpje być. Na to staj so prezident USA Donald Trump a ruski prezident Wladimir­ Putin dojednałoj. Mjez druhim chcedźa w Syriskej zhromadnu strategiju přesadźić a kraj do powójnskeje doby wjesć. Čłowjek móhł so poprawom wjeselić. W minjenym času pak smy přečasto dožiwili, kak spěšnje móže Trump swoje měnjenje měnjeć: Štož bě runje hišće dobre, je nadobo špatne, a nawopak. To wotwisuje druhdy prosće wot jeho wokomikneje nalady. Sym sej wěsty, zo njetrjebamy dołho čakać, a Ruska je nadobo zaso wulki njepřećel USA. Marko Wjeńka

wozjewjene w: Kraj a swět
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Puć runać za nowu płuwarnju

Budyski wokrjesny sejmik je na póndźelnym posedźenju wokrjesnemu zarjadnistwu nadawk dał, stejnišćowy posudk za móžny narunanski nowotwar płuwanskeje hale w Kamjencu zdźěłać.

Budyšin (SN/at). Móžny narunanski nowotwar płuwarnje w Kamjencu w Budyskim wokrjesnym sejmiku rozjimać bě trjeba, zo móhło so zarjadnistwo hišće wo najwyše móžne spěchowanje – hač do 85 procentow – ze srědkow Europskeje unije starać. A runje tale warianta je porno wo­spjetnemu saněrowanju lěta 1995 posledni raz wuporjedźeneje hale požadliwosće (Begehrlichkeiten) w zapadnym wokrjesnym teritoriju zbudźiła. Tajke jewjachu so tež w debaće. Wšako twjerdźeše předsyda frakcije SPD/Zelenych Gerhard Lemm, zo terminus „narunanski twar legalnje definowany njeje“. Zarjadnistwo a mnozy diskusijni rěčnicy wuprajichu so za to, runać puć za tajki nowotwar w Kamjencu. Saněrowanje spěchuje EU jenož połstaprocentowsce.

Nowa płuwarnja by zdobom na dobro šulerjow zakładnych šulow w Ralbicach, Worklecach, Chrósćicach, Pančicach-Kukowje, Kulowje abo Njeswačidle była, kotřiž maja tam wučbu płuwanja.

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Georg Katzer zemrěł

7. meje zemrě w Berlinje wuznamny komponist Georg Katzer. Narodźił bě 10. januara 1935 w delnjošleskim měsće Habelschwerdt (dźensa Pólska) jako syn konditora.

Wot lěta 1954 do 1959 studowaše Katzer kompoziciju na Wysokej šuli za hudźbu w Berlinje pola Rudolfa Wagnera-Régenyja a Ruth Zechlin, mjezyčasnje tež na Akademiji muziskich wuměłstwow pola Karela Janáčeka w Praze. Wot 1961 do 1963 běše wón z mišterskim šulerjom něhdyšeje Akademije wuměłstwow NDR pola Hannsa Eislera a Leja Spiesa.

Wobšěrny spektrum jeho tworjenja wobsahowaše předewšěm komornu, sinfonisku, wokalnu a jewišćowu hudźbu. Wosebity wuznam měješe wón jako twórc elektroniskeje hudźby. 1986 běše ze sobuzałožerjom prěnjeho elektroniskeho studija NDR. Lěta 1978 wuzwolichu jeho za čłona něhdyšeje Akademije wuměłstwow NDR. Hromadźe z Reinerom Bredemeyerom (1929–1995), Paulom-Heinzom Dittrichom (nar. 1930), Friedrichom Goldmannom (1941–2009) a Friedrichom Schenkerom (1942–2013) słušeše k wu­znamnym twórcam noweje hudźby w bywšej NDR, kotřiž reprezentowachu swój čas srjedźnu generaciju progresiwnych hudźbnikow.

wozjewjene w: Kultura
W Ćisku bě sej zańdźenu sobotu najebać dešćik wulka syła přihladowarjow na mejemjetanje dóšła. 13 porow, holcy we Wojerowskej drasće bjez měcy, ćehnješe pod přewodom Rakečanskich hercow na nawjes. Před gmejnskim zarjadom wubědźowachu so młodźency wo wjeršk 33 metrow wysokeje meje. Dobyćer Tom Genz wuzwoli sej swoju přećelku Franzisku Wirth za mej­sku kralownu. Wonaj chcetaj w lěću kwasować. Foto: Johann Tesche

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Sulšečanska wobora 85 lět

Jako bě w lěće 1934 pola Čórlichec w delnich Sulšecach woheń wudyrił, njewotpali so jenož jich bróžnja. Zdobom­ zničichu płomjenja dalše w bliskosći stejace a ze słomu kryte hródźe a pódlanske domy. Pomoc wohnjoweje­ wobory z Kulowa a Šunowa­ tehdy hižo wjetšim škodam na zbožo zadźěwa.

Sulšecy (aha/SN). Sulšečenjo pak so po mjenowanym wohenju rozsudźichu załožić swójsku woboru we wsy, kotrejž přisłušeše spočatnje dwanaće kameradow pod nawodom Mikławša Čórlicha.

Zańdźenu njedźelu zhladowaše Sulšečanska wohnjowa wobora – wona ma dźensa 47 kameradow a mjez nimi 15 čestnych čłonow – na 85. róčnicu załoženja mjeztym njeparujomneho agilneho cyłka. Kak napinace spočatne wužadanja běchu, to móžeše nětko na jubilejnym swjedźenju mnoho hosći dožiwić. Kameradojo wohnjoweje wobory z Koblic předstajichu historisku wohnjowobornu techniku a tež to, kak bě něhdy wobornik z kolesom po wsy jězdźił a na trompeće alarm wuwołał.

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Zelena swěca za MS „Bigge“

Zarjad łódźnistwu na Bjerwałdskim jězorje přizwolił

Hamor (AK/SN). Na Bjerwałdskim jězorje smědźa pasažěrsku łódź MS „Bigge“ w linijowym wobchadźe a za přiležnostne jězby prawidłownje zasadźeć. Za to předleži gmejnje Hamor wodoprawniske přizwolenje Zhorjelskeho krajnoradneho zarjada. „Nadźijamy so, zo móže wobhospodarjer najspěšnišo pasažěrski wobchad na najwjetšim nutřkokrajnym jězorje Sakskeje zahajić“, rjekny wjesnjanosta Achim Junker (CDU) předwčerawšim gmejnskim radźićelam.

Dźensa při Bjerwałdskim jězorje lětušu kupansku sezonu zahaja. Sobudźěłaćerjo gmejny su wšitke přibrjohi k zazběhej sezony wurjedźili. „Profesionelne a mašinelne rjedźenje tež hłubšich worštow je hišće do spočatka lětnich prózdnin planowane, wotpowědnje stawej w gmejnskej kasy“, Achim Junker rozłoži.

wozjewjene w: Łužica
srjeda, 15 meje 2019 14:00

Serbske motiwy zwobraznili

Wotpohlad dźěłarnički za keramiku zańdźenu sobotu běše serbske motiwy zwobraznić. Na přeprošenje Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu zetka so tuž šěsć ludowych wuměłcow w muzeju něhdyšeje Margarećineje hěty we Wulkej Dubrawje k wuměłskemu tworjenju. Tam nasta pod nawodom Heleny Palmanoweje cyły rjad zajimawych eksponatow. Po zakónčenju poskitka hódnoćachu wobdźěl­nicy dźěłarničku jako jara płódnu a wuspěšnu. Nadźěłane eksponaty nětko pod wobkedźbowanjom fachowcow muzeja schnyja. Potom budu glazěrowane a palene. Pozdźišo chcedźa je wustajić. Foto: Helena Palmanowa

wozjewjene w: Towarstwa

Rakecy (JK/SN). Na minjenym posedźenju Rakečanskeje gmejnskeje rady steješe na dnjowym porjedźe, přepodać nadawk za planowanske dźěła k přestajenju nadróžneho wobswětlenja w gmejnje na LED-techniku. Přepodać chcychu jón předewzaću ENSO. Planowanski nadawk we wobjimje 16 000 eurow pak zbudźi mjez radźićelemi zadźiwanje a njezrozumjenje. Za přestajenje jeničce 45 lampow na nowu techniku je tale poměrnje wulka suma njepředstajomna. Za přestajenje wšitkich hišće ze starym systemom wuhotowanych lampow planuje gmejna cyłkownje 68 000 eurow wudać. Wulki dźěl toho maja być spěchowanske srědki z programa za energetiske saněrowanje komunow. Kaž wjesnjanosta Swen Nowotny (CDU) radźićelam rjekny, je pak za přizwolenje spěchowanskich srědkow trjeba přepodać planowanske dźěła inženjerskemu běrowej, kotryž prawosć naprawy pruwuje a z techniskeje strony wobkrući.

wozjewjene w: Łužica

Serbska debata

nowostki LND