Z wudaća: štwórtk, 06 junija 2019

Měrliwu rewoluciju hódnoćił

Berlin. Zwjazkowy sejm je dźensa měrliwu rewoluciju w NDR před 30 lětami a tehdyšu zmužitosć hibanja za woby­dlerske prawa hódnoćił. „Murja njeje so prosće zwjezła, ale ludźo su aktiwnje jednali, zo so sypnje“, rjekny społnomócnjeny za wuchod zwjazkoweho knježerstwa Christian Hirte (CDU) dźensa w plenumje. Wobydlerjo w NDR su sej swobodu a demokratiju sami wuwojowali.

Serbske potajnosće na statoku

Chrósćicy. Šćěpan Hanuš budźe fasadu Kralec statoka w Chrósćicach wuhotować. Tema maja serbske potajnosće być. Móžny je projekt dźakowano sakskemu statnemu ministerstwu za wobswět a ratarstwo, kotrež zběraše ideje za wjesne kónčiny, při čimž běchu kreatiwne namjety zhromadneho žiwjenja prašane. Přichodnu wutoru ma wuměłc oficialny nadawk za wuhotowanje fasady dóstać.

Wuběrk přiražku přizwolił

Kupanska sezona 2019 je zahajena. Tak tež łužiske kupjele swojich hosći witaja, předewšěm tele horce dny. W lěsnej kupjeli, kotruž­ město Kulow wobhospodarja, su tele dny tohorunja mnozy ludźo składnosć wužili so wochłódnić. Louis z Wětnicy (Wiednitz) je prěni raz ze swojej maćerju woblubowanu Kulowsku kupjel wopytał. Foto: Gernot Menzel

Serbja změja bórze nowy centrum w Budyšinje. Nastać ma tón na Budyskim Lawskim arealu, štož je jasne. Nje­jasne­ pak dotal hišće je, kak ma wuho­towany być, kotre institucije maja do nje­ho zaćahnyć abo tež nic. Na dźěłarničce jutře, 7. junija, we 18 hodź. w Budyskim Serbskim domje chce Załožba za serbski lud ze zjawnosću wo tym rěčeć­ a diskutować. Janek Wowčer je do dźěłarnički załožbowemu direktorej Janej Budarjej někotre prašenja stajił.

Na koho so ze swojej dźěłarničku měriće, što ma zakład diskusije być a što sej z njeje wočakujeće?

Župa „Jakub Lorenc-Zalěski“ ma za trěbne kwalitu serbskeje wučby polěpšić

Slepo (SN/at). Serbskorěčne kubłanje je dale hłowny stołp w skutkowanju župy „Jakub Lorenc-Zalěski“ za dobu hač do lěta 2021. To bě na župnej hłownej zhromadźiznje wčera w Slepom jasnje wusłyšeć. Tak podšmórny župan Manfred Hermaš w rozprawje předsydstwa, zo je z widom na nowy němsko-serbski šulski kompleks w Slepom, do kotrehož maja wučerjo a šulerjo klětu nalěto zaćahnyć, trjeba kwalitu při sposrědkowanju serbšćiny polěpšić. „Wjednistwo šule je nam swoje předstawy wo kwalitatiwnišej wučbje na zakładźe hinašeje zestawy rjadownjow rozłožiło“, župan wuwjedźe. Tak maja šulerjo z předznajomosćemi serbšćiny přichodnje hromadźe wu­knyć, runje tak ryzy započatkarjo. „Jako župa smy namjetej jednohłósnje přihłosowali.“ Hermaš mjenowaše w tym zwisku hišće dalšu naležnosć, kotraž žana nowa njeje: Staršim je wažne wučbu serbšćiny na Běłowodźanskim gymnaziju Lewa Landawa etablěrować.

Miłoćicy (SN/bn). Za lětušu 13. mjezy­narodnu dźěłarničku rězbarjow při Miłočanskej skale je so dohromady 24 wuměłcow mjez druhim ze Słowjenskeje, Čěskeje, Ukrainy, Bołharskeje, Ruskeje a Němskeje přizjewiło. Dźens za tydźeń chce wěcywustojna jury dźesać z nich wuzwolić, kotřiž swoje namjetowane naćiski wot 19. awgusta hač do planowa­neje wernisaže 1. septembra we Łužicy zwoprawdźa. Hač do kónca junija potom dźěłarničku zarjadowace towarstwo Kamjenjak wobdźělnikow pisomnje informuje a oficialnje přeprosy. Dwě městnje stej za regionalnych rězbarjow rezerwowanej.

Kaž w minjenych lětach towarstwo wuměłcam maćizny darmotnje přewostaji. Nimo ze skały wudobywaneho zornowca stej to drjewo a metal. Rězbarjo sami rozsudźa, hač je jednotliwje abo w kombinaciji wužiwaja. Přidatnje změja składnosć, nimo toho tež město skulptury resp. reliefa instalaciju zynkow a swěcy wutworić.

Po zwučenym wašnju móža zajimcy wuměłcam při tworićelskim dźěle přez ramjo hladać. Tak ma pu­blikum rědku móžnosć, dožiwić nastawace twórby „w čiłym dialogu“, kaž we wupisanju rěka.

Wojerecy (AK/SN). Zo bychu turistow, kolesowarjow a pućowarjow po łužiskej jězorinje podpěrali, su tež lětsa zaso sobudźěłaćerjo jězorinoweje słužby zasadźeni. Spóznajomni su woni na čerwjenych trikotach a kolesowych tobołach.

Sakski zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina projekt zhromadnje z Wojerowskej towaršnosću za wu- a dalekubłanje (GAF) organizuje. „Naša kooperacija běži hišće hač oktobra“, rozkładźe jednaćel zamě­roweho zwjazka Daniel Just předwčera­wšim we Wojerecach. „Jězorinowa słužba wukonja wažny nadawk.“ Tak pomha hosćom při naprašowanjach a informuje jich wo nowosćach w jězorinje. Mjez druhim­ přijimuja sobudźěłaćerjo kritiki, pokiwy a namjety. Woni přizjewjeja zanjerodźene městnosće, puće abo tafle.

Hory (SN/JaW). Swoje 60lětne wobstaće je wčera dźěćace dnjowe přebywanišćo „Lutki“ na Horach w gmejnje Halštrowska Hola woswjećiło.

Kaž nawodnica kubłanišća Petra Sulkowa na naprašowanje zdźěli, móžachu sej hosćo wčerawšeho popołdnja tójšto wobhladać. „Mnozy zajimowachu so za našu wustajeńcu starych dźěćacych hrajkow, kotrež pochadźeja předewšěm z časa NDR“, wona wuzběhny. Zhonić mó­žachu přitomni tež wo wuwiću kubła­nišća wot spočatkow w lěće 1959 hač do dźens­­nišeho. Za to běchu kubłarki a dalši pomocnicy dlěši čas na chronice dźěłali a ju tež z wjele wobrazami wu­dospołnili. Dale předstajichu chowancy dnjoweho přebywanišća w małej modowej přehladce, kajku drastu běchu dźěći ně­hdy w pěstowarni zwoblěkane. „Tež za dwurěčny, přewažnje pak serbski kulturny program žnějachu woni wulke připóznaće“, kaž nawodnica Petra Sulkowa hordźe zwurazni.

Tuchwilu hladaja w Horjanskim dnjowym přebywanišću 64 dźěći. Wot lěta 2000 wuwučuja kubłarki wšitke dźěći, kotrež tam do pěstowarnje chodźa, po modelu Witaj. Mnozy z nich serbšćinu tež w šuli dale wuknu.

Serbski ludowy ansambl hotuje so na premjeru lětušeje Błótowskeje bajoweje nocy. Sobotu chcedźa balet, chór a solisća SLA kaž tež hóstni hrajerjo nowu hru Jěwy­Marje Čornakec „Wjećba“ w režiji Johannesa Gärtnera prěni raz předstajić. Hrajnišćo je wospjet jewišćo pod Bismarckowej wěžu w Bórkowach. „Wjećba“ nawjazuje na stawi­znu wo zhubjenej krónje serbskeho krala Jura. Znowa podataj so lutkaj Jolka a Jorko na dyrdomdej a zetkataj mjez druhim připołdnicu a hadźaceho krala. Tola kajku rólu bajowej postawje woprawdźe hrajetej? Kaž je mjeztym z tradiciju, zakónča spektakl pod hołym njebjom z wulkim wohnjostrojom. Foto: Stefan Cuška

Oldenburg (dpa/SN). Krajne sudnistwo w Oldenburgu je dźensa bywšeho hladarja chorych Nielsa Högela 85krótneho mordarstwa dla k jastwu na čas žiwjenja zasudźiło. Zdobom zwěsći wosebitu ćežu winy, štož dočasne pušćenje z jastwa znjemóžnja. Högel bě swoje wopory w lětach 2000 a 2005 w chorownjach w Oldenburgu a Delmenhorsće morił. Zamołwitym njebě dołhi čas napadnyło, zo je na intensiwnej staciji wosebje wjele smjertnych padow, hdyž je Högel słužbu měł.

Zakładny kamjeń połožiłoj

Ver-sur-Mer (dpa/SN). Francoski prezident Emmauel Macron a britiska premierministerka Theresa May staj dźensa, runje 75 lět po přizemjenju antihitlerskich zwjazkarjow w Druhej swětowej wójnje, zakładny kamjeń wopomnišća Ver-sur-Mer w Normandiji połožiłoj. Wopominane budu tysacy wulkobritaniskich wojakow, kotřiž běchu tam swoje žiwjenje woprowali. 6. junija 1944 běchu zwjazkarjo w Normandiji přizemili a tak započeli zapadnu Europu wot hitlerskeho režima wuswobodźić.

Jednanja bjez wuspěcha

Z plakatowej akciju su Zeleni Braniborskeje dźensa w Podstupimje bój za wólby krajneho sejma 1. septembra zahajili. Zeleni sej mjez druhim žadaja skónčić zmilinjenje brunicy, masowe plahowanje skotu a zasadźenje pesticidow. Při komunalnych wólbach kónc meje móžachu so Zeleni w kraju wot 4,8 na 11,1 procent hłosow polěpšić. Foto: dpa/Bernd Settnik