Genf (dpa/SN). W boju přećiwo woćoplenju zemje maja kraje swoje lěsy lěpje škitać a klimje přichilene ratarstwo spěchować. To je wuslědk swětoweje klimoweje rady IPCC w rozprawje, kotruž su fachowcy hladajo na zwisk mjez klimowej změnu a krutym krajom zdźěłali.
Z wčera w Genfje předstajeneje rozprawy wuchadźa, zo je po cyłym swěće hižo 1,53 stopnjow ćoplišo hač do industrijneho časa. „Kruty kraj steji před přiběracym wot čłowjekow wukonjanym ćišćom“, zwurazni předsydka IPCC Hoesung Lee. Wotpowědne wobchadźenje z krajom zmóžnja dźělne rozrisanje problema, přiwšěm to njedosaha. Škitarjo wobswěta a mnozy wědomostnicy wobhladuja jako dopokaz, zo ma so po móžnosći we wjele wobłukach najnuznišo jednać.
Budyšin (SN/BŠe). Indigene, awtochtone abo tež prěnjotne ludy su w zmysle definicije dźěłoweje skupiny UNO z lěta 1982 ludowe skupiny a potomnicy wobydlerjow wotpowědneho ruma, kotřiž běchu hižo do kolonializacije abo załoženja stata přez druhich tam bydlili. Su wusko ze žiwjenskim rumom zwjazane a maja swójsku kulturnu identitu. Zjednoćene narody trochuja, zo je po cyłym swěće 370 milionow indigenych ludźi z 5 000 rozdźělnymi kulturnymi korjenjemi. To je něhdźe pjeć procentow swětoweho wobydlerstwa. Mjez druhim Indianojo w Južnej a Sewjernej Americe k tomu słušeja. Tola tež Inuića polarneho regiona, Samojo w sewjernej Europje abo Aboridźinojo w Awstralskej su awtochtone ludy. Dźensa swjećimy mjeztym 25. króć dźeń indigenych ludow.
Křesćan Krawc z Hrubjelčic pisa pod hesłom „Sej statok stajiła“:
Legendarna wosobina serbskeho jewišćoweho wuměłstwa je nětko ze zemju swojeje domizny na wšě časy zjednoćena. Zaćichim su jeje popjelnicu na Slepjanskim pohrjebnišću do zemje pušćili, bjez ceremoniela, zawěsće cyle po jeje přeću. Bych tam rady pódla był, ale to by myliło. Tydźeń do jeje poslednjeho zdychnjenja, snadź tež posměwka bych ju skoro hišće raz w jeje bydlenju w starowni wopytał, swoje přilubjenje spjelnił a wot njeje pomjenowanej žonje z Budyšina sobu wzał, na bjesadu. Ale přepozdźe. Bych jej prajił, zo sym runje zakónčił jeje „Statok“ do němčiny přenjesć a zo sym tak hišće raz dožiwił jeje pytanje a namakanje hódnotow žiwjenja.
Paris/London (ČŽ/K). Dołhož na zemi temperaturu měrja, njeje po dopóznaćach europskich meteorologow dotal hišće nihdy ćoplišeho měsaca julija było hač lětušeho. To wozjewja po francoskej powěsćerni AFP šef europskeho programa Copernicus Jean-Noël Thépaut. Wědomostnicy spomnjeneje institucije su zwěsćili, zo je lětuši žnjenc 0,04 stopnje celsija ćopliši był hač dotal rekordny lěta 2016. „Rozdźěl je pak tak snadny, zo móhli druhe institucije, slědźace z hinašimi metodami, snano tež k hinašemu wuslědkej dóńć“, Thépaut kedźbliwje přispomnja. Zdobom wón wěšći, „budu-li z wustorkowanjom płunow z hoberskich rostlinarnjow pokročować, mamy z dalšimi rekordami woćoplenja ličić“.
Nastupajo globalne woćoplenje je serwer britiskeho sćelaka BBC publikował najnowše dopóznaća wědomostnikow. Čěske medije cituja je ze słowami: „Spěšnosć a měra tuchwilneho globalneho woćoplenja přesahujetej wšitkežkuli podobne zjawy minjenych 2 000 lět. Znate historiske podawki kaž mała lodowa doba njedadźa so z měru woćoplenja přirunować, kajkejež smy w zašłym lětstotku swědkojo.“
Wuńdźe-li nowa kniha, je wjeselo wulke, nic jenož za čitarja abo awtora, ale tež za sobudźěłaćerjow nakładnistwa, kiž su na wuwiwanju noweje knihi wobdźěleni byli, a za kniharnikow, kotřiž ju předawaja. Spokojom su, hdyž na knize wšo trjechi: zajimawy wobsah, dobra rěč, wulkotne ilustracije abo fota. To pak njedosaha. Kniha dyrbi tež derje wuhotowana a derje ćišćana być. Za tele nadawki mamy w LND wosebity wotrjad, w kotrymž dźěłaja knižna wuhotowarka a zhotowjerjej. Što pak je dobre wuhotowanje?
Pjatk 9. do 12.8. Domizniski swjedźeń w Grodku
Pjatk 9.8. 18:30 Wječorne wodźenje po Wojerowskim zwěrjencu
19:00 Spěwny wječor dekanatneho dušepastyrstwa za młodźinu na Kukowskim hrodźišću
21:00 Kino pod hołym njebjom w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje
Sobotu 10. a 11.8. Hornčerske wiki w Hózku
Sobotu 10.8. Molerska dźěłarnička pod hołym njebjom w Dešnjanskim domizniskim muzeju
15:00 Swjatočnosć składnostnje 50lětneho wobstaća pěstowarnje w Smjerdźacej
21:00 Koncert z Matthiasom Reimom na Kamjenskej Pastwinej horje
Njedźelu 11.8. 9:00 Wodźene pućowanje po Dubrjenskim bahnje; start při hosćencu w Michałkach (Michalken)
13:00 Łapanje kokota we Wjerbnje (Werben)
13:30 Wubědźowanje wohnjowych wobornikow zarjadniskeho zwjazka při Klóšterskej wodźe w Smjerdźacej
21:00 Kino pod hołym njebjom w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje
Póndźelu 12.8. 17:00 Konstituowace posedźenje Budyskeho wokrjesneho sejmika
18:00 Čitanje „Integrujće tla najprjedy raz nas!“ z Petru Köpping w Budyskej radnicy
18:00 Bičwolejbulowa tura Radija Satkula w Konjecach
Wutoru 13.8. do 8.9. 14. Budyske žonopowe dny
njedźelu hornjoserbsce
11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim z powěsćemi tydźenja
11:10 Moja hudźba –
Friedemann Böhme
11:45 Dyrdomdej dźiwizna (5)
12:00 Nabožne wusyłanje
(Jan Malink)
po tym zbožopřeća
delnjoserbsce
12:30 Aktualny magacin, mjez druhim wo wuradźowanju předsydstwa Domowinskeje župy Delnja Łužica
13:00 Hudźbny konopej (3)
13:40 Nabožne wusyłanje
(Hartmut Leipner)
po tym zbožopřeća