Słuchohry tema dźěłarnički byli

wutora, 19. měrca 2024 spisane wot:
Budyšin (SN/MiR). Wuměłski žanr słuchohry běše tema lětušeje literarneje dźěłarnički Załožby za serbski lud. Šěsć awtorkow je pod nawodom Lubiny Hajduk-Veljkovićoveje a jeje mandźelskeho Dušana zašłu sobotu w čitarni Rěčneho centruma WITAJ w Budyskim Serbskim domje na swójskich tekstach dźěłało. Jako referenta witaše sobudźěłaćer załožby John Petrik Luciana Kubicu, kotryž je wobdźělnicow ze swojimi wuwjedźenjemi k dalšemu pisanju inspirěrował. Pola Serbskeho rozhłosa sćelaka MDR w Budyšinje stara so wón wo produkciju słuchohrow. W přednošku rozjima specifiske wužadanja awtora kaž tež producenta. Wobdźělnicy kursa njejsu jenož zhonili, kak wažna je zajimawa tema za rjad słuchohrow, ale tež, zo je wažne, měć dobry zwisk k producentej. Wšako so wón mjez druhim wo přiměrjenje tekstow na rozhłosowy format kaž tež wo trěbnych rěčnikow stara. Na kóncu dźěłarnički měješe skupina hižo někotre za produkciju dosć derje spisane teksty napisane. Na tamnych dyrbja hišće dale dźěłać. Dalša dźěłarnička z pokročowanjom dźěła na słuchohrach budźe lětsa w septembrje.

Budyšin (SN/bn). Wuzběhnywši swój połny kalender zahaji Budyski měsćanosta za hospodarstwo, financy, kubłanje a socialne dr. Robert Böhmer (CDU) minjeny pjatk lětuši rjad Budyskich komornych koncertow. Něhdźe 50 wopytowarjam na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja je přeradźił, zo je so „na tónle termin najbóle wjeselił“. Nimo sponsoram a Budyskemu kulturnemu běrowej dźakowaše so wosebje kuratorej Hansej Narvje, kotrehož jako „legendu pózdnjeje hudź­bneje sceny Němskeje demokratiskeje republiki“ předstaji. Narva prosy na to smyčkowy kwartet Scharwenka na jewišćo, kiž „reprezentuje region a kiž wu­twori dźensa móst mjez čěskej a serbskej hudźbu“. Cellist ćělesa a moderator koncerta Leon Szostakowski rozłoži publi­kumej, zo je sej kwartet wědomje kompozicije wuzwolił, „kotrež su hłuboko z ludowej hudźbu zwjazane. Zdobom swjećimy z programom trójce narodniny, mjenujcy 90ćiny Jana Pawoła Nagela, 150ćiny Josefa Suka a 200ćiny Bedřicha Smetany.“

Dźensa swjeći Wórša Lorencowa z Wulkeje Dubrawy swoje 85. narodniny. Jeje mjeno je wusko zwjazane z Domom za serbske ludowe wuměłstwo, za kotryž je 25 lět dźěłała a so horiła.

Jubilarka narodźi so 19. měrca 1939 w Budyšinje jako dźowka překupca a domjaceje. Wopytawši Budysku Serbsku zakładnu šulu poda so lěta 1953 na wukubłanje pola běrowoweje firmy Kulisch w Budyšinje. W lěće 1958 nastupi městno sekretarki a hospodarskeje wobdźěłarki we wotdźělu za serbske prašenja při ministerstwje za kulturu w Budyšinje. Tam bě mjez druhim zamołwita za koła serbskich spisowaćelow, tworjacych wuměłcow a hudźbnikow.

Młodźi ludźo słowa so jimali

póndźela, 18. měrca 2024 spisane wot:
Na mjezynarodne zarjadowanje pod titulom „Spoken word meets Łužica“ bě sobotu iniciatiwa Spoken Word Akademie přeprosyła. Na jewišću w rumnosćach Dźěłań dźeń na Budyskej Sukelnskej prezentowachu so młodźi poeća z Němskeje, Jendźelskeje a Argentinskeje. W tekstach zaběrachu so z temami, kotrež jich runje jimaja. Mjez poetami běštaj tež serbskaj poetaj: Jonas Pjetaš (deleka nalěwo) a Tabea Welsec (horjeka 2. wotlěwa) wěnowaštaj so na dorazne wašnje temam, kotrež njezajimuja jenož serbsku młodźinu. Z podobnym programom bě iniciatiwa w Běłej Wodźe wustupiła. Wobšěrnu rozprawu čitaće w młodźinskej přiłoze. Foto: Ole Schmidt

W duchu dobreho kuzłarja

pjatk, 15. měrca 2024 spisane wot:

Architekt Wolfgang Kraus z Wulkich Zdźarow sćělesnja mjeztym hižo cyłych 25 lět serbsku bajowu figuru Krabata – pósłanca Hornjeje Łužicy. Andreas ­Kirschke je so z 71lětnym rodźenym Sauerlanddźanom rozmołwjał.

Na kotre wašnje sće sej bajowu figuru Krabata wotkrył?

W. Kraus: To saha daloko wróćo do mojeho šulskeho časa. Sym rady čitał a běch čłon młodeje katolskeje wosady St. Joseph w Mendenje (Sauerlandska). Po kemšach sym hustohdy w farskej knihowni přebywał. Tam sym mjez druhim knihi Ottfrieda Preußlera čitał. Jónu sym so tež do powědki wo rapakach a kuzłarju zanurił. Njemóžach to tehdy hišće přirjadować. 40 lět pozdźišo potom wědźach, zo je to stawizna wo Krabaće.

Jako swobodny dźěłacy architekt sće w mnohich krajach swěta přebywał. Mjeztym bydliće hižo wjele lět we Wulkich Zdźarach. Kak sće tam Krabata zeznał?

Hižo 40 lět pěstujetej holči komorny chór Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule (na foće) a Praski cyłk Alikvotní sbor Spektrum přećelstwo. Składnostnje jubileja wuhotujetej zajutřišim, njedźelu, zhromadny koncert. Nimo romantiskich sadźbow a mjezynarodnych ludowych spěwow zaklinča w awli Budyskeho Schilleroweho gymnazija wosebite twórby, skomponowane za čěske ćěleso, kotrehož specialita je tak mjenowane alikwotowe spěwanje (Obertongesang). Foto: priwatne

App wopřija tež dźěćace spěwy

pjatk, 15. měrca 2024 spisane wot:
Aplikacija „Towaršny spěwnik“ je wo dalši pakćik spěwow rozrostła. Wo tym informuje Ludowe nakładnistwo Domowina, kotrež app wobhospodarja. Wot nětka su tež dźěćace spěwy integrowane. Dohromady tři pakćiki spěwow su z tym přistupne: zakładny pakćik, pakćik młoda hudźba a pakćik za dźěćace spěwy. Nowa je tež funkcija, kotraž zmóžnja wužiwarjam, swójske lisćiny ze spěwami zestajeć. App je darmotna, jednotliwe pakćiki spěwow pak maja so kupić. Dohromady płaća pakćiki někak wosom eurow. W aplikaciji nadeńdźeće dokładnje 450 spěwow z notami. Foto: Ludowe nakładnistwo Domowina

Rěčna motiwatorka za Slepjansku kónčinu Juliana Kaulfürstowa je wčera wječor na přednošk pod titulom „Rěč přińdźe lědma hdy sama. Zjawna dwurěčnosć we Łužicy.“ do biblioteki Němsko-serbskeho šulskeho centruma w Slepom přeprosyła.

Slepo (AK/SN). „Zo by žiwu dwurěčnosć na zjawnych taflach a pućnikach kaž tež w priwatnym rumje zwoprawdźił, trjebaš wjele wutrajnosće a dobre zrozumjenje za to, kak najlěpje postupuješ“ – to je facit wječora hłowneho referenta Juliana Nyče, wědomostneho sobudźěłaćerja Syće za regionalnu identitu a serbsku rěč - ZARI – projekta w nošerstwje Domowiny. Mjez druhim skedźbni wón na fakt, zo nimaja dwurěčne tafle a pućniki wuwzaćnje funkciju informowanja, ale tež symbolisku. „Wot lěta 2019 eksistuje předpis za městnostne tafle, zo maja so mjena serbsce a němsce jenak wulkej napisać. Z lěta 2017 płaći to tež za pućniki“, rozłožowaše referent.

Jan Gotthelf Běmar

štwórtk, 14. měrca 2024 spisane wot:
11. nalětnika 1704 narodźi so w Budestecach jako syn fararja Jana Běmarja pozdźiši duchowny a spisowaćel nabožnych spisow Jan Gotthelf Běmar. Jeho nan bě z dalšimi fararjemi cyłu bibliju zeserbšćił, kotraž bu 1728 ćišćana. Dźěd z maćerneje strony Jana Gotthelfa Běmarja běše farar Michał Frencl z Budestec, sobuzałožer hornjoserbskeje spisowneje rěče a přełožowar 1706 ćišćaneho Noweho zakonja do serbšćiny. Jan Gotthelf Běmar běše w Jenje a Lipsku teologiju studował a bu 1734 w Rychwałdźe na fararja zapokazany. Štyri lěta po tym bě z duchownym w Hornim Wujězdźe. 1745 bě z diakonom w Budyšinskej Pětrowej cyrkwi, doniž z 43 lětami zahe, 29. jutrownika 1747, njezemrě. Wón běše znaty kěrlušer, zestaja hižo z 28 lětami na namjet swojeho nana „Přidawk k tym němskim a serskim kyrlišowym kniham“, 1732 w Budyšinje ćišćany. Jeho nabožna kniha „Wučba wot spočatka teho křesćijanstwa“ wuńdźe 1741 prěni króć w Bu­dyšinje a bu hišće dźewjeć króć nakła­dowana. 1733 wuda wón wot njeho zestajene a rozšěrjene spěwarske pod titlom „Duchomny wopor wěrnych křesćijanow aby Kyrlišowe knihi“. Wone buchu 1740 druhi króć wudate. Manfred Laduš

Horst Šlosar

srjeda, 13. měrca 2024 spisane wot:
10. nalětnika před 60 lětami zemrě w ródnych Drježdźanach moler, grafikar a lawreat Myta Ćišinskeho Horst Šlosar. Pochowany bu na Drježdźanskim pohrjebnišću w Strěžinje. Narowny pomnik bu na namjet Jurja Łušćanskeho zhotowjeny a 23. septembra 2019 wotkryty, při čimž hódnoćeše Łušćanski jeho žiwjenje a skutkowanje. Šlosar narodźi so 23. požnjenca 1903 w sakskej stolicy. Jeho nan bě čěski moler w Mišnjanskej pórclinowej manufakturje a mać bě Serbowka. Horst Šlosar nawukny tohorunja w Mišnje powołanje pórclinoweho molerja a studowaše potom na Drježdźanskej akademiji tworjaceho wuměłstwa. Wón bu mišterski šuler sławneho molerja Otta Dixa. Po tym skutkowaše w sakskej stolicy jako swobodny wuměłc. Mnoho jeho tehdy nastatych twórbow a jeho ateljej buchu z woporom bombardowanja Drježdźan přez ameriske a jendźelske lětadła srjedź februara 1945. Jako čłon Koła serbskich wuměłcow wot lěta 1949 stwori Horst Šlosar tójšto mólbow ze serbskimi motiwami a wo dźěle a žiwjenju Serbow, tak na přikład wolijowej mólbje „Burska delegacija“ a „Serbowka na twarnišću wulkokombinata Čorna Pumpa.

Serbska debata

nowostki LND