Masiwne problemy wirusa dla

póndźela, 16. měrca 2020 spisane wot:

Kubłanišća a pěstowarnje dlěši čas zawrjene – tójšto njejasnosćow

Berlin (dpa/SN). W boju přećiwo dalšemu rozšěrjenju coronawirusa wostanu wot dźensnišeho po wšej Němskej tysacy šulow a pěstowarnjow zawrjene. Dotal jónkrótny wukaz płaći w najwjace zwjazkowych krajach hač do kónca jutrownych prózdnin, potajkim hač dosrjedź abo kónca apryla. W Němskej je 2,8 milionow wuknjacych w zakładnych šulach, w dźěćacych dnjowych přebywanišćach staraja so wo 3,7 milionow dźěći.

Tydźenja trajace zawrjenje staja staršich a dźěłodawarjow před masiwne problemy. Minister za dźěło Hubertus Heil (SPD) apelowaše w tym zwisku na šefow zawodow a institucijow, zhromadnje ze sobudźěłaćerjemi njeběrokratiske a znjesliwe rozrisanja za hladanje dźěći namakać, tak zo njetrjebali starši ze skrótšenjom mzdow ličić.

Kraje nimo toho spytaja nuzowe zastaranje za staršich w tak mjenowanych kritiskich powołanjach – policistow, medicinarjow, wohnjowych wobornikow, hladarjow abo sobudźěłaćerjow wuchowanskeje słužby – organizować, zo móhli woni dale na dźěło chodźić.

Wostańće strowi!

póndźela, 16. měrca 2020 spisane wot:
Tak dołho tomu ani hišće njeje, zo sedźachmy njewěriwi před telewizorami, jako rozprawjachu žurnalisća z Chiny wo wuludnjenych metropolach a wo ludźoch w škitnych woblekach, kotřiž wobydlerjow na móžnu zymicu kontrolowachu. Wšitko zdawaše so někak njewěrne, a předewšěm bě to jara daloko preč. Prjedy hač smy so dohladali, je so coronawirus do Europy, do Němskeje a do Łužicy předrěł. Hižo słyšimy wo padach corony w našich wsach a samo swójbach. Njedźelu tydźenja smy hišće diskutowali, hač njeby lěpje było sej w cyrkwi ruku njezawdać, wčera njeje so tute prašenje wjace stajiło. Mjeztym je zjawne žiwjenje w dalokej měrje zlemjene, spěšnišo a raznišo, hač smy sej to hdy předstajić móhli. A runje tak spěšnje so pokaza, zo njeje naša towaršnosć na tajke katastrofy poprawom přihotowana. To drje přichodnje hišće něštožkuli na nas čaka. Najwažniše wšak je: Wostańće strowi! Marko Wjeńka

To a tamne (16.03.20)

póndźela, 16. měrca 2020 spisane wot:

Pytajo za klučikom awta je žona w Mnichowje pod sydłom šofera z ruku tčacy wostała. Pomocnicy 56lětnu skónčnje wuswobodźichu, po tym zo běchu sydło zdźěla rozrězali. Žonje bě so klučik pod sydło sunył. Pospyt, jón wućahnyć, pak zwrěšći. Žona, kotraž we wočinjenych durjach steješe, wosta tčacy, móžeše pak na zbožo z tamnej ruku handy wzać a wohnjowu woboru wołać.

50 titow muki w nakupowanskim wozu běchu přičina rozestajenja we wobchodźe žiwidłow njedaloko Osnabrücka. Muž bě w měsće Hilter muku do woza nakładował. Při kasy pak nochcychu jemu tajke wulke mnóstwo předać. Najwjace 20 titow móhł wón kupić, zbytk je za­ tamnych, jemu rozłožichu. 41lětny so roznjemdri a samo do přistajeneju ­biješe. Na kóncu wosta wšitke 50 titow muki w kupnicy. Mužej su zakazali wotnětka we wobchodźe nakupować.

Podstupim/Wittstock (SN/at). W Braniborskej zaćehnje poněčim dalša zjawna dwurěčnosć. Wotpowědny wukaz ministerstwa za infrastrukturu a krajne planowanje wo němsko-delnjoněmskim popisanju wjesnych taflow je ze swojim wozjewjenjom předwčerawšim w braniborskim hamtskim łopjenu hnydomnu płaćiwosć nabył. Złožujo so na Europsku chartu za regionalne a mjeńšinowe rěče zmóžnja nowe rjadowanje na wjesnych taflach w sewjernym dźělu kraja, „nimo hamtskeho mjena sydlišća jenož jeho mjeno w delnjoněmskej rěči podać“.

Wuradźuja wo ćěkancach

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Nutřkowni ministrojo Europskeje unije su dźensa wo napjatosćach na grjeksko-turkowskej mjezy wu­ra­dźowali. Nimo toho debatowachu wo wušim zhromadnym dźěle přećiwo coronawirusej. Při tym dźěše wo lěpšu wuměnu informacijow. Turkowska bě kónc februara zdźěliła, zo su mjezy EU migrantam wotewrjene. Na to nastajichu so tysacy ludźi na puć, zo bychu so z Turkowskeje do Grjekskeje a tak do Europskeje unije dóstali. Grjekska pak ćěkancow na mjezy wotpokazuje.

USA reaguja na nadpad

Washington (dpa/SN). Po smjertnym nadpadźe na jednotki wot USA nawjedowaneje koalicije přećiwo Islamskemu statej w Iraku su USA z nalětami na Iranej swěrnu milicu reagowali. Pentagon zdźěla, zo měrješe so „defensiwny precizny dyr“ wčera wječor na skład bróni milicy Kataib Hisbollah. Milica bě po měnjenju USA raketowy nadpad zawiniła, při kotrymž su srjedu ameriskaj wojakaj a britiska wojakowka žiwjenje přisadźili. Dwanaćo so zranichu.

Informantka z jastwa pušćena

Žane socialne kontakty

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) raznje rozpřestrěwaceho so corona-wirusa dla ludźi namołwjała, hdźežkuli móžno so socialnych kontaktow wzdać. Tež „wšitke njetrěbne zarjadowanja“ z mjenje hač tysac wobdźělnikami měli wotprajić, rjekny Merkel wčera wječor po wuradźowanju zwjazkoweho knježerstwa z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow w Berlinskim kanclerskim zarjedźe. Dotal płaćeše namołwa, zarjadowanja z wjace hač tysac wobdźělnikami wotprajić.

Mjeztym su Posaarska, Bayerska, Berlin, Nižosakska a Bremen připowědźili, zo wostanu wot přichodneje póndźele wšitke šule a dźěćace přebywanišća zawrjene. W běhu dnja chcychu dalše zwjazkowe kraje wo naležnosći rozsudźić.

Čěska zawrje mjezu

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:

Praha (dpa/SN). Čěska republika zawrje swoju mjezu w dalokej měrje za wukrajnikow. Potrjecheni su ludźo z Němskeje, Italskeje, Francoskeje a Awstriskeje. To je ministerski prezident Andrej Babiš wčera po krizowym posedźenju w Praze zdźělił. Mjezynarodny železniski a busowy wobchad do mjenowanych krajow chcedźa přetorhnyć. Čěskim staćanam je zakazane do tak mjenowanych rizikowych kónčin jěć, mjez druhim tež do Němskeje.

Wšitke naprawy płaća wot přichodneje nocy. Wone su dźěl narodneho nuzoweho stawa, kiž bě knježerstwo wčera wukazało a kotryž płaći najprjedy raz 30 dnjow. Hłowna přičina je strach wo strowotu wobydlerjow. Wójsko ma policiju podpěrać, zo by naprawy přesadźiła a statnu mjezu zawěsćili.

EU wobara so wumjetowanjam Trumpa

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Europska unija je rozhorjena na wukaz prezidenta USA Do­nal­da Trumpa reagowała, wobydlerjam EU zakazać do USA přińć. Wodźacy zastupnicy w Brüsselu nimo toho kritiku Trumpa wotpokazuja, zo njeje Europa dosć pře­ćiwo coronawirusej činiła. Kotre sćěhi najnowše wuwiće změje, njeje ze stron komisije EU hišće jasne.

„Coronawirus je globalna kriza, kiž njeje na jenički kontinent wobmjezowana a kotraž žada sej zhromadne dźěło město jednostronskich akcijow“, prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen a prezident Rady EU Charles Michel zhromadnje wujasnjataj. „Europska unije so tomu wobara, zo su USA mjezy za Europjanow jednostronsce zawrěli, bjeztoho zo bychu to z nami dorěčeli. EU jedna rozsudźena rozpřestrěće wirusa wobmjezować“, w jeju deklaraciji rěka.

Dwurěčnosć njejenaka

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:
Štož je dotal w Braniborskej jeno za južne kónčiny nastupajo delnjoserbšćinu pła­ćiło, hodźi so wotnětka tež w sewjernym dźělu kraja nałožować. Z wukazom je infra­strukturne a krajne planowanske ministerstwo delnjoněmčinje puć za wjesne tafle zrunało. Tak změjemy dalšu dwu­rěčnosć w zjawnosći, kotraž pomha ko­rje­nje wotkryć, identitu wutworić a sebje­wědomišo wustupować. Hakle wot lěta 2014 wobsteji Towarstwo za delnjoněm­činu w Braniborskej. Wuchadźeš-li z toho, je před­wčera­wšim wozjewjene noworjadowanje dalši milowy stołp za podpěru teje rěče. Zo dyrbi po wukazu delnjoněmske wjesne mjeno pod němskim „w spó­znajomnje pomjeńšenym pismje“ być, pak pokazuje, zo njeje dwurěčnosć w Delnjej Łužicy a w Prignitzy abo Uckermarce jena­ka. Bych wočakował, zo Braniborska dotalne nazhonjenja na tym polu – z něm­skim a delnjoserbskim mjenom w jenak wulkim pismje – tež za delnjoněmčinu konsekwentnje nałožuje. Axel Arlt

To a tamne (13.03.20)

pjatk, 13. měrca 2020 spisane wot:

K wulkej bijeńcy mjez wopicami je tele dny w thailandskim měsće Lopburi dóšło. Kaž z internetneho wideja wuchadźa, su so tam wjacore swójby wopicow do so dali, štož je w tajkim rozměrje njezwučene. Bitwa wotmě so při horcoće 40 stopnjow a trajacej suchoće. Prawdźepodobnje nimaja wopicy dosć picy, dokelž ličba turistow coronawirusa dla spochi woteběra. Turistam su wopicy wosebita atrakcija, a tak je rady picuja.

Wulki skorpawowy rak je wědomost­nicy na Hodownych kupach w Indiskim oceanje 6 000 dolarow drohu specialnu kameru pokradnył. Sobudźěłaćerka Western Sydney Uniwersity slědźeše mjez njetopyrjemi, jako něhdźe štyri kila ćežka kraba kameru spakosći. Tale družina rakow je za tajke padustwa znata: Wone su přewšo wćipne a maja dobry nós.

Serbska debata

nowostki LND